در قرن پانزدهم میلادی غنایی‌ها تجارت را با پرتغال آغاز کردند و در سال 1874 این کشور مستعمره انگلیس شد و نام ساحل طلایی را بر آن نهادند. در سال 1957 این کشور استقلال یافت و نام غنا را برای خود انتخاب کرد. این کشور از غرب با ساحل عاج، از شمال با بورکینافاسو و از شرق با توگو همسایه است در جنوب این کشور خلیج گینه قرار دارد. به منظور آشنایی بیشتر با جایگاه استراتژیک غنا در آفریقا و ظرفیت های همکاری اقتصادی و سیاسی بین ایران و غنا، با “الحاجی باواه گیلبرت آیمبیلاه” سفیر این کشور در تهران گفتگو کرده ایم.

 مصاحبه اختصاصی آوا دیپلماتیک با “الحاجی باواه گیلبرت آیمبیلاه” سفیر کشور غنا در ایران

 کشور غنا از نظر ژئواستراتژیک از چه جایگاهی در غرب آفریقا برخوردار است؟

پیش از آنکه به این سوال پاسخ بدهم، مایلم از شما و مخاطبانتان تشکر کنم، چراکه این مصاحبه می تواند کیفیت عملکرد ما به وظایفمان را در این سرزمین ستودنی افزایش دهد و در پی این فرصت مغتنم، ارتباطی را میان ما و خوانندگان شما برقرار نماید.

همانطور که می دانید، غنا بر روی خط استوا و در قلب جهان واقع شده و مانند یک پل، غرب آفریقا را به دیگر نقاط متصل می کند. فکر می کنم تا اینجا جواب سوالتان را داده ام. اما بگذارید بیشتر برایتان توضیح بدهم. غنا کشوری 25 میلیون نفری است که در ساحل غربی آفریقا قرار دارد. از شرق با توگو، از غرب با ساحل عاج، از شمال با بورکینافاسو (تمامی این کشورها فرانسوی زبانند) و از جنوب با خلیج گینه هم مرز است.

کشور ما میزبان یکی از بهترین انواع دموکراسی در کل قاره است، به طوری که آن را “جزیره آرامش” می نامند. مساحت غنا حدود 238500 کیلومتر مربع است و در قیاس با ایران نسبتاً کوچک می نماید. از نظر وسعت و جمعیت، غنا جزو پیشگامان مبارزه با استعمار بوده و در زمره نخستین کشورهای جنوب صحراست که استقلال خود از بریتانیا را در سال 1957 بدست آورده است.

جایگاه استراتژیک غنا آن را به یکی از شاهراه های اصلی خطوط هوایی معتبر جهان که پروازهای روزانه زیادی به پایتخت کشور، آکرا، دارند بدل ساخته است. فاصله هوایی این شهر با اروپا شش ساعت و با آمریکا دوازده ساعت است. دلیل آنکه غنا را پلی میان خود و مناطق اطرافش می نامند این است که اکثر این مناطق محصور هستند و دسترسیِ خارجی چندانی ندارند. بنابراین، بندر تِما که بزرگترین بندر غنا نیز هست، نیاز تمامی این کشورها را برآورده می کند.

 از کشور غنا به عنوان یکی از باثبات ترین کشورها در غرب آفریقا یاد می شود. آرایش سیاسی و تفکیک قوا در این کشور چگونه است؟

دموکراسی غنا برمبنای قانون اساسی کشور بوده که ثبات و نشاط سیاسی و به دنبال اینها حضور فعالانهء جامعه مدنی را به ارمغان آورده است. در حال حاضر، آقای اچ.ای جان درامانی ماهاما ریاست جمهوری کشور را برعهده دارد و پس از انتخابات، از ژانویه 2013 به مدت چهار سال و برای دور دوم در مسند اداره غنا قرار گرفته است. می توان شیوه اداره کشور در غنا را تلفیقی از نظام ریاست جمهوری ایالات متحده آمریکا و سیستم پارلمانی بریتانیا دانست.

رئیس اجرایی کشور و معاون اولش هر چهار سال مستقیماً انتخاب می شوند. در حالی که مجلس قانونگذاری که مشتمل بر 275 نماینده است در انتخاباتی جداگانه و به طور مستقیم گزینش می شوند. قوه قضاییه که می توان آن را بازوی سوم در اداره کشور قلمداد کرد نیز روند مربوط و مخصوص به خود را دارد.

از سال 1992 تا کنون کشور غنا، باثبات و آرام، تحت حکومت مبتنی برقانون اساسی اداره می شود و از طریق انتخابات ادواری دولت های مختلف را انتخاب می کند. می توان این گونه نتیجه گرفت که با عزت و تواضع و پس از گذشت 22 سال از اعمال دموکراسی، غنا توانسته است اسباب تقویت بنیان های نهادهای دولتی و جامعه مدنی را فراهم آورد.

این دو مجدانه ضامن محافظت از کشورند و از تبعیت غنا از قوانین اساسی بشری، عمل به قانون، مطلوبیت در بدنه حکومت، شفافیت و قابل اعتماد بودن نظام و آزادی بیان و رسانه اطمینان حاصل می کنند.

مشارکت مردم غنا در فرایند دموکراسی به نوعی باعث تسریع و تعمیق فرهنگ مردم سالاری و اعطای مَجرایی برای بهبود تفکیک قدرت گشته است. همین عوامل کشور را به بارقه امیدی مبدل کردند تا کشورهای دیگر در قاره افریقا به آن نگاهی خاص داشته باشند.

 در گذشته از کشور غنا به عنوان “ساحل طلا” یاد می شد. در طول سال های اخیر روند استخراج طلا چه میزان از درآمد سالانه کشور را تشکیل می دهد؟

همینطور است. غنا با موهبتی از جنس منابع طبیعی گسترده زاده شده است که یکی از آنها طلاست. این حقیقت دارد و دلیل این نامگذاری نیز این است که در گذشته، غنا بزرگترین منبع طلا برای افراد اروپایی بود که در سال 1471 برای نخستین بار در سواحل ما ساکن شدند.

افسانه ای می گوید که اروپاییان در ابتدای سکونتشان، در سطوح شنی ساحل طلا می یافتند که این امر منتج به نامگذاری غنا به ساحل طلا شد. از آن دوران به بعد، طلا به یکی از اصلی ترین اقلام صادراتی مان تبدیل شد که گردش ارزی قابل توجهی را ایجاد کرد. هرچند، دولت اکنون در پی آن است که توجه سرمایه گذاران را برای تاسیس پالایشگاه های طلا جلب کند و باعثِ افزایش ارزش طلا و همچنین اشتغال زایی شود.

 مهم ترین محصولات صادراتی غنا شامل چه محصولاتی می شود؟

پیش از کشف و آغاز حفر چاه های نفت (به میزان قابل صدور) در سال 2010، اقتصاد غنا عمدتاً تحت سیطره بخش کشاورزی بود که قریب به 40% غنایی ها را مشغول به کار کرده است. کاکائو نیز یکی دیگر از اقلام اصلی صادرات ما بوده است. شاید برایتان جالب باشد که بگویم غنا دومین تولید کننده بزرگ کاکائوست.

هم اکنون در کنار طلا که برایتان گفتم منگنز، بوکسیت، الماس و تن هم صادر می کنیم. در تمام این زمینه ها، دولت به دنبال شرکای جدی برای بهبود بهای کالاها و افزایش فرصتهای شغلی است.

از این حیث، باید توجه داشت که دولت ما خواهان جذب سرمایه گذار برای گسترش صنعت بوکسیت سازی است؛ این بخشی از صنعت ماست که ایران می تواند با توجه به بهره مند بودنش از ظرفیت و دانش کافی غنا را یاری کند.

سفارت غنا در تهران بیش از هر زمانی مشتاق به تجهیز تمامی شرکت هایی است که علاقه مند به دیدار با مقامات دولت غنا در این حوزه هستند. علاوه بر این، کشورما اقلام دیگری نظیر سبزی و میوه جات به بازار بین المللی عرضه می کند.

 مهم ترین ظرفیت های اقتصادی مابین دو کشور ایران و غنا شامل چه موضوعاتی می باشد؟

در حال حاضر و به دلیل اعمال تحریم ها، این بخش فعالیت رسمی نداشته و در حال گسترش است.

 آیا برنامه ای برای برگزاری نشست های مشترک اقتصادی میان دوکشور وجود دارد؟

همانطور که مستحضر هستید، غنا و ایران به تازگی به پنجمین کمیسیون مشترک دائم همکاری در تهران که از پنجم تا هفتم مه 2014 برگزار شد، پایان دادند. اما پیش از آنکه نگاهی عمیق تر به اهمیت این کمیسیون داشته باشیم، بگذارید از رسانه شما استفاده کرده و از مقامات ایرانی، علی الخصوص وزارت جهاد کشاورزی و امور خارجه جمهوری اسلامی ایران تشکر کنم، چراکه با برخورد گرم و میهمان نوازیشان نسبت به نمایندگان غنا در این جلسه، اقامت بیادماندنی را برایشان رقم زدند.

کمیسیون مشترک دائم همکاری همانند پلی است که هماهنگی روابط میان ایران و غنا ایجاد می کند. از این رو، پنچمین جلسه این کمیسیون به پیاده سازی آنچه در جلسه پیشین که در سال 2010 در آکرا برگزار شد اختصاص داشت و در آن، اسنادی که آن زمان به امضا رسیدند نیز بازبینی شدند.

همچنین، راه های ممکن که می توان روابط اقتصادی را توسط آنها بهبود بخشید مورد بررسی قرار گرفتند که طی آن، تاکید صریحی بر مبحث بخش خصوصی شد که این خود بیانگر روابط مطلوب مابین دو کشور است. چگونگی هدایت منافع سیاسی به سوی تبلور در قالب شکوفایی اقتصادی برای انتفاع هرچه بیشتر مردم دو کشور نیز مورد تاکید ویژه قرار گرفت. در همین راستا، هشت توافقنامه بین دو دولت به امضا رسید. امید آن است که پس از پایان این جلسه، طرفین با جدیّت تمام پیگیر اجرایی سازی این توافقنامه ها باشند، چراکه نفع هر دو کشور را به همراه دارد.

 دو کشور برای توسعه همکاری در بخش کشاورزی از چه ظرفیت هایی برخوردار هستند؟

کشاورزی از آن دسته سرفصل های کلیدی بود که غنا و ایران، هر دو، در جریان جلسه به آن به تفصیل پرداخته اند. بگذارید توجهتان را به این نکته جلب کنم که ریاست طرف ایرانی را وزیر محترم جهاد کشاورزی عهده دار بود و همین کافی است که مطمئن شوید بیش از هر موقعیت دیگری، وقت بر روی راهکارهای ممکن  و عملی برای گسترش همکاری در زمینه اقتصاد صرف شده است.

پس از ملاحظات گسترده، هردو کشور برآن شده اند تا تعدادی طرح و برنامه های آموزشی، امکان شراکت در امر کاشت و برداشت و بازاریابی غلات، برنج، غذای دام را مورد بررسی قرار دهند که اینها همگی تنها جزیی از کل هستند. همچنین، برنامه های بسیاری در دست تهیه اند که به ما این امکان را می دهند تا دفتر کشاورزی ایرانیان در غنا را تقویت کنیم و بتوانیم پروژه ها و پشتیبانی فنی بیشتری را ارائه دهیم.

از طریق بخش کشاورزی، غنا و ایران درصدد همکاری هرچه بیشتر هستند تا که بتوانند فارغ از اشتغال، میزان تولید مواد غذایی را افزایش دهند. تحقق این مسئله به منزله راه حلی تمام عیار برای برخی چالشهاست که هر دو کشور را به خود مشغول ساخته است.

 آیا امکان طراحی پروژه های مشترک اقتصادی میان دو کشور هم وجود دارد؟ در صورت امکان، لطفاً بگویید در کدام حوزه ها؟

کشاورزی را که گفتم. ما به دنبال همکاری در بخش املاک نیز هستیم. دلیلش نیز آنست که غنا با بحران جدی در امر مسکن روبروست و در پی یافتن شریکی جدی برای احداث مسکن کم هزینه و مقرون به صرفه می باشد. در حوزه انرژی نیز در جستجوی شرکایی هستیم که بتوانند ظرفیت تولید برق را در مدت زمان کوتاه تا میان مدتی به 5000 مگاوات ارتقا دهند. این خود یکی دیگر از حوزه هایی است که تجربه پربار ایران در ساخت سدهای آبی و ذخیره انرژی از طریق پیشرفت فناوری مدرن می تواند این کشور را برای ما به شریکی استراتژیک بدل سازد.

دیگر آنکه در بخش نفت و گاز، ما به دنبال سرمایه گذاران ایرانی در بخش زیر و روبنایی نفتی خودمان هستیم، زیرا براین باوریم که می توان به یک قرن تجربه ایران در صنعت نفت و گاز اعتماد کرد.

 با توجه به سرعت بخشیدن به فرایند ساختمان سازی در غنا، برنامه ای برای واردات محصولات ساختمانی از جمله سیمان از ایران وجود دارد؟

جهت تاکید مجدد باید به شما بگویم که مردم غنا به تازگی سیمان ایران را شناخته اند. خوشبختانه اطلاعات فعلی بیانگر آن هستند که سیمان ایران در بازار غنا به عنوان یک نشان کیفی پذیرفته شده و موفق به کسب گواهی های لازم از سازمان استاندارد غنا گشته است.

امیدواریم که بتوان این محصول را به دیگر اقلام گسترش داد. هرچند که اهداف بلندمدت و نهایی سفارت ما بررسی راه هایی است که از طریق آنها می توانیم کارخانه های تولید سیمان را بگونه ای تجهیز کنیم که مواد خامی که از ایران به غنا صادر می شود را به بهره برداری برسانند. از این طریق، نه تنها تجارت کرده ایم بلکه ارزش کار مردم غنا را بالا برده ایم و از انتقال تکنولوژی بهره مندشان ساخته ایم.

باید بگویم که فرصتهای فراوانی در حوزه مسکن وجود دارند که بخشهای خصوصی هر دو کشور می توانند از آنان استفاده کنند. در حال حاضر، بخشهای خصوصی هردو کشور مشغول مذاکره اند و در طول جلسه اخیر کمیسیون، اتاق صنعت و بازرگانی هر دو کشور نیز توافقی را در باب گردش اطلاعات و مکانیزم ورود به بازار طرفین به امضا رسانده اند.

 مهم ترین نقاط مشترک دو کشور در عرصه بین الملل شامل چه موضوعاتی می باشد؟

ایران و غنا باورها و منافع بسیاری را به اشتراک دارند و بر سر موضوعات بسیاری در صحنه بین المللی با یکدیگر همکاری داشته اند. به عنوان یکی از بنیانگذاران و اعضای فعال جنبش عدم تعهد، غنا رایزنی هایی را با رئیس جمهور پیشین ایران، آقای احمدی نژاد انجام داد که این مربوط به سفر ایشان در سال 2012 به غنا می شود؛ مذاکرات آن دوران راجع به بررسی چگونگی ارتقا سطح فعالیت جنبش عدم تعهد در دوران ریاست دوره ای ایران بودند.

هر دو کشور به تناوب با یکدیگر به تبادل نظر می پردازند و موضوعاتی از جمله تحولات دوجانبه، منطقه ای و بین المللی را مورد بازبینی قرار می دهند.

می توان گفت که از کنار همین رایزنی ها ما می توانیم به تقویت و ماندگاری صلح، ثبات و امنیت در جهان کمکی کرده باشیم.

 توصیف شما از رابطه سیاسی میان ایران و غنا چیست و این رابطه در چه مرحله ایی قرار دارد؟

روابط میان غنا و جمهوری اسلامی ایران در سطح فوق العاده ای قراردارند و از جنس همکاری و مساعدت دوستانه اند. امروز، من بسیار خرسندم چرا که در لوای بازدیدهای مقامات بلندپایه دو کشور، این مهم که همانا تحکیم رابطه دوستانه میان دوکشور می باشد، میسر شده است. بطور حتم شرایط موجود برای دیپلمات ها باعث تعمیق و تجهیز روابط شده اند. ایران نیز حسن نیت خود را با تخصیص بورسیه ها و برنامه های آموزشی در حوزه های تحصیلات تکمیلی، سلامت و کشاورزی به غنا در طول زمان ثابت کرده است.

اما فارغ از تمام اینها، ما کماکان به مراوداتمان با همتایان ایرانی ادامه خواهیم داد که این قطعاً به بهبود سطوح روابطمان می انجامد.

برای مثال، طی برگزاری پنجمین نشست مشترک کمسیون دائم همکاری، جناب آقای رشید حسن پلپو به هنگام اقامتشان در ایران، از این فرصت پیش آمده استفاده کردند و مذاکراتی را با دکتر علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی، دکتر محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه و دکتر محمود حجتی وزیر جهاد کشاورزی انجام دادند.

در تمام این دیدارها، مذاکرات سران هر دوکشور پیرامون معنابخشی به روابط عالی سیاسی بود که با هدف تبدیل آن به منافع اقتصادی برای کشورهای متبوعشان انجام شد.

در این زمینه، ما بی صبرانه منتظر روزی هستیم که بتوانیم در چارچوب کمیسیون دائم همکاری، که به عنوان نیروی محرکه ای برای ارتقای سطح روابط میان ایران و غنا نقش آفرینی می کند، روابط اقتصادی پایاپای با یکدیگر داشته باشیم. امید و انتظار ما همواره این است که نشست مشترک کمیسیون دائم همکاری به پیشبرد هرچه بیشتر فرصتها منجر شود و ما را به اهداف متعالی ترسیم شده نایل سازند.

گفتگو از: محمدرضا نظری

  • facebook
  • googleplus
  • twitter
  • linkedin
  • linkedin
  • linkedin