سفیر فیلیپین در ایران: روابط فیلیپین و ایران مستحکم باقی خواهند ماند و چالشهای اقتصادی الهام بخش خلق فرصت های بزرگتر هستند.

از دوران آغاز روابط دیپلماتیک میان ایران و فیلیپین در ژانویه 1964، روابط دوجانبه همواره برمبنای احترام و همکاری متقابل پیش رفته است و در همین مسیر دو کشور توافق های زیادی، در حوزه های کشاورزی، تجارت، سرمایه گذاری، فرهنگ، آموزش، هواپیمایی، ورزش و همکاری های پارلمانی امضا کرده اند. از زمان انتصاب سفیر جدید فیلیپین در ایران، تلاش های فراوان این سفارتخانه برای توسعه روابط اقتصادی و کشاورزی با ایران را شاهد هستیم به منظور بررسی روابط اقتصادی و سیاسی دو کشور با “ویلفر دو سانتوس” سفیر فیلیپین در ایران گفتگویی انجام داده ایم که در ادامه می خوانید.

گفتگوی اختصاصی آوا دیپلماتیک با “ویلفردو سی. سانتوس” سفیر فیلیپین در ایران

با توجه به اینکه حضرتعالی از سال 2015 تا 2017 سفیر فیلیپین در کشور قطر بودید. کشورهای حوزه خلیج فارس در سیاست خارجی کشور فیلیپین از چه جایگاهی برخوردار هستند؟

کشورهای حاشیه خلیج فارس متشکل از بحرین، کویت، عمان، قطر، عربستان سعودی و امارات متحده عربی هستند که بیش از 2 میلیون کارگر فیلیپینی را در خود جای داده اند. حفاظت از منافع و ارتقاء سطح رفاه در کنار امنیت این افراد از دغدغه های اصلی دولت فیلیپین است.

در طول چند دهه اخیر، سیاست خارجی فیلیپین در قبال کشورهای حاشیه خلیج فارس بر سه اصل استوار بوده است: نفت، فیلیپینی های ساکن در خارج از کشور و درآمد خارجی.

از دهه 1970 تا کنون، با توجه به نیاز به مشاغل مرتبط با صنایع نفت و گاز و دیگر صنایع این کشورها، کشورهای حاشیه خلیج همواره منشأ غنی اشتغال برای متخصصین و کارگران فیلیپینی بوده اند. این افراد مهندس، معمار، پزشک، دندانپزشک، پرستار، حسابدار، معلم، متخصصین مخابرات، تکنسین، جوشکار، خدمه هتل و کارکنان بومی هستند و با انتقال درآمد خودشان به خانواده ها و خویشاوندان خود، کمک شایانی به اقتصاد ملی فیلیپین می کنند. این داد و ستدهای خارجی سبب می شود تا بنیان ذخایر دلار کشور تقویت شود.

کشورهای حوزه خلیج فارس از نظر امنیت انرژی نیز برای فیلیپین حائز اهمیت هستند و از میان ده کشور اولی که در سال گذشته، صادرکننده مجموع ذخایر نفت خام به فیلیپین بودند، عربستان سعودی (34.9%)، کویت (28.4%) و امارات متحده عربی (15.6%) در صدر تأمین کنندگان قرار دارند، حال آنکه قطر (5.2%) و عمان (2.0%) به ترتیب در رده های ششم و هشتم جای می گیرند.

نکته دیگر آنکه کشورهای حاشیه خلیج فارس همواره منشأ قابل اتکای سرمایه گذاری خارجی برای فیلیپین بوده اند. این سرمایه گذاری ها عمدتاً به بخشهای اقتصادی نظیر زیرساخت، املاک، گردشگری، توسعه مهارت و فنون، صنایع دستی، کشاورزی و تغذیه مربوط می شود.

در سالهای اخیر، کشورهای این حوزه، بویژه بحرین، قطر، عربستان سعودی و امارات متحده عربی، تعهدات سرمایه گذاری در دیگر بخشهای اقتصاد فیلیپین را تضمین کرده اند.

در آسیای جنوب شرقی همیشه واکنش‌هایی نسبت به حضور نیروهای غربی بخصوص آمریکا در خاک کشورشان وجود داشته است دیدگاه مردم فیلیپین در این مورد چیست؟

پس از رد درخواست تمدید توافق استقرار پایگاههای نظامی با ایالات متحده توسط مجلس سنای فیلیپین در سال 1991، هیچ تأسیسات نظامی دائمی امریکایی در کشور وجود ندارد. بر اساس قانون اساسی فیلیپین، هیچ کشور خارجی نمی تواند پایگاه نظامی یا نیروهای خود را بطور دائمی در خاک فیلیپین مستقر سازد.

کاربری پایگاههای سابق که در کلارک و سوبیک قرار دارند توسط دولت فیلیپین، برای استفاده شهروندان و غیرنظامیان تغییر یافت.

البته ذیل مفاد توافق همکاری بهبودیافته دفاعی میان دو کشور، ایالات متحده از حق استقرار چرخشی و موقت نیروهای خود در فیلیپین و به منظور ارائه تعالیم مشترک نظامی به همراه همتایان فیلیپینی خود برخوردار است.

این دوره ها و تعالیم نظامی مشترک در سالهای گذشته با کاهش چشمگیری مواجه بوده اند، چرا که فیلیپین در پی اتخاذ سیاست خارجی مستقلی است که بر مبنای آن، کشور ما با همه دوست است و با هیچ کس دشمن نیست. محور این سیاست خارجی دربرگیرنده شرکای غیرسنتی ما نظیر روسیه و چین نیز می شود.

حضرتعالی از 20 ژانویه 2017 هدایت سفارت فیلیپین در تهران را بر عهده دارید. مهمترین اولویت کاری شما پس از ورود به تهران چه بود؟

در ابتدا به عنوان سفیر فیلیپین در جمهوری اسلامی ایران، منافع ملی کشورمان را توسعه می دهم تا روابط دوجانبه میان کشورهایمان تقویت شود.

فیلیپین و ایران روابط دیپلماتیک خود را از 22 ژانویه 1964 آغاز کردند. روابط دوجانبه ما بر مبنای دوستی و احترام متقابل است و دو کشور توافقات زیادی را در حوزه های همکاری گوناگون از جمله کشاورزی، تجارت، سرمایه گذاری، فرهنگ، آموزش، خدمات هوایی، ورزش و همکاری های پارلمانی امضا کرده اند.

تمرکز من از ژانویه 2017 بر افزایش مبادلات میان کشورها و مردم در حوزه های مختلف، بویژه بازرگانی، تجارت و سرمایه گذاری، فرهنگ و گردشگری، بوده است.

فیلیپین تا به امروز یکی از تأمین کنندگان سنتی و قدیمی محصولات کشاورزی، خصوصاً موز، در ایران است. در واقع ایران بازاری بزرگ برای دیگر میوه های گرمسیری ما نظیر انبه، آناناس، روغن نارگیل و نوشیدنی های مرتبط محسوب می شود.

فیلیپین نیز به طبع، مقصد سیب های ایرانی است و علاوه بر آن، ایران نقش کوریدور انتقال محصولات فیلیپینی به آسیای مرکزی مانند ترکمنستان و ازبکستان (دو کشوری که ذیل نظارت سفارت فیلیپین در ایران هستند) را ایفا می کند.

هر دو کشور از اقتصاد مکملی نسبت به یکدیگر برخوردارند، یعنی در عین حال که فیلیپین طیف گسترده محصولات کشاورزی خود را به ایران عرضه می کند، ایران نیز می تواند از تلاشهای دولت فیلیپین به رهبری جناب آقای رودریگو دوترته حمایت کند تا در چارچوب برنامه «توسعه، توسعه، توسعه» ایشان و با تأمین فولاد، سیمان و انرژی لازم، شبکه زیرساخت کشور بازسازی شود.

فیلیپین و ایران دارای کمیسیون تجارت و همکاری اقتصادی در سطح وزیران هستند؛ کمیته ای مشاوره ای در حوزه همکاری های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی. در کنار این کمیسیون، یک نشست رایزنی کنسولی مشترک نیز وجود دارد و ما می توانیم ساز و کارهای دوجانبه را برای توسعه روابط و تبادل دیدارهای رده بالا میان دو کشور بکار بگیریم.

جای تعجب دارد که آخرین رئیس جمهور فیلیپین که از ایران بازدید کرد، جناب آقای فیدل وی. راموس بود که به سال 1995 باز می گردد. همچنین، آخرین دیدار یکی از روسای جمهوری ایران در فیلیپین، مربوط به جناب آقای اکبر هاشمی رفسنجانی فقید در همان سال است. حافظه من تنها همان دیدارها را به خاطر دارد که 23 سال پیش رخ داده اند. در طول بازدید از فیلیپین، من افسر تشریفات جناب آقای رفسنجانی بودم و آن زمان، نمی دانستم که مسیر شغلی­ام، مرا به عنوان سفیر فیلیپین به ایران می آورد. دیدارهای روسای جمهور دو کشور و پایان دادن به این وقفه چندساله، به نفع هر دو کشور است.

در آوریل ۲۰۱۷ بعد از لغو تحریم‌های ایران، فیلیپین در ساخت کارخانه LNG و تأمین خوراک پالایشگاه‌ها در محور مذاکرات ایران و فیلیپین قرار گرفت. آیا این مذاکرات به توافق نهایی رسیده است؟

شرکت ملی نفت فیلیپین تفاهم نامه ای را با شرکت نفت ایران در مارس سال گذشته امضا کرد که به پروژه های مختلفی در زمینه اکتشاف و توسعه میادین نفت و گاز ایران و پروپوزال تأمین خوراک نفتی پالایشگاه احتمالی در میندانائو می پردازد.

شرکت ملی نفت فیلیپین در حال حاضر مشغول مذاکره با شرکت ملی نفت ایران در رابطه با از سرگیری واردات نفت خام از ایران است و لازم به ذکر است که تا پیش از سال 2011، ایران تأمین کننده نفت خام فیلیپین بود.

در نوامبر ۲۰۱۶ ایران و فیلیپین توافق کردند که روابط دوجانبه را توسعه دهند و با برقراری روابط بانکی، همکاری‌های اقتصادی قوی بین دو کشور را تقویت نمایند. در شرایط کنونی روابط بانکی دو کشور در چه وضعیتی قرار دارد؟

طی دیدار معاون سابق وزیر امورخارجه، ابراهیم رحیم پور از مانیل در نوامبر 2016، صحبت هایی درباره توسعه روابط دوجانبه شکل گرفت که بخشی از آن به حوزه بانکی مربوط می شد. فیلیپین به مقامات ایرانی اطمینان داد تا به تأسیس شعبه یکی از بانکهای ایران کمک کند و احتمال دایر نمودن شعبه ای از لندبانک فیلیپین را در ایران بررسی نماید تا نیازهای بانکی و انتقال وجوه مردم فیلیپین در جمهوری اسلامی تسهیل شود.

ماه گذشته، طی بازدید رئیس سابق مجلس فیلیپین، جناب آقای خوزه دونیسیا جونیور از ایران، بحث توسعه روابط بانکی میان دو کشور در ملاقات ایشان با معاون رئیس بانک مرکزی، اکبر کمیجانی مطرح شد و ایران به طرف فیلیپینی اطمینان داد که آماده است تا همکاری ها را میان بانکهای تجاری و بانک مرکزی دو کشور افزایش دهد.

چه رایزنی هایی در مورد تجارت، سرمایه گذاری و فرصت های مشترک اقتصادی بین ایران و فیلیپین در سال جاری انجام گرفته است؟

فیلیپین و ایران هنوز مذاکراتی را درباره برنامه ریزی نشست بعدی کمیسیون تجاری و همکاری اقتصادی وزیران که قرار است در تهران و در موعد مورد توافق طرفین برگزار شود، ادامه می دهند. این نشست به ریاست وزرای هردو کشور انجام خواهد شد.

شایان ذکر است که بدانید پیرو موافقت وزارت امورخارجه برای ایجاد بخش کشاورزی در سفارت فیلیپین در تهران، ما هم اینک در جریان فرایند معرفی وابسته آتی کشاورزی خود هستیم. با حضور دائم وابسته کشاورزی در سفارت که حمایت کارکنان بومی و ایرانی ما را نیز دارد، به نظر می رسد پیشرفت هایی جهت تسهیل مشارکت ایران در کشاورزی و مساعدتی برای افزایش تجارت میان دو کشور حاصل شود.

در همین راستا، برنامه سفارت فیلیپین با هماهنگی وابسته کشاورزی ما (که در دوبی مستقر است)، برای ساماندهی دیدار جناب آقای امانوئل پینیول، وزیر کشاورزی فیلیپین، در ایران عملی خواهد شد. ایشان به همراه هیئتی متشکل از اعضای اتاق صنعت و بازرگانی از داوائو، زادگاه رئیس جمهور دوترته خواهند آمد.

دیدار برنامه ریزی شده وزیر کشاورزی، آقای پینیول از ایران با این هدف انجام می شود تا مشارکت دوجانبه در بخش کشاورزی احیا شده و نمایندگان بخش های خصوصی ما بتوانند در پروژه هایی که نفع متقابل آنها را درپی دارد، با یکدیگر کار کنند.

تجارت سالانه بین ایران و فیلیپین در سال 2017 چند میلیون دلار بود و چه افقی برای سال 2018 متصور هستید؟

پیش از حضور من در تهران در ژانویه سال گذشته، تجارت میان دو کشور تنها 45 میلیون دلار امریکا (2016) بود. این رقم در سال 2017 به 146 میلیون دلار افزایش یافت که نشانگر بهبود سطح تجارت میان فیلیپین و ایران است.

به نقل از وزارت بازرگانی فیلیپین، مجموع صادرات فیلیپین به ایران در سال 2017 برابر با 55.39 میلیون دلار بود، در حالی که مجموع واردات از جمهوری اسلامی به 90.70 میلیون دلار رسید که نشان می دهد خلاء تجارت فیلیپین نزدیک به 35.31 میلیون دلار است.

از این مقدار، قریب به 40% تجارت کشور با ایران از محل صادرات موزهای فیلیپینی به جمهوری اسلامی بدست می آید. فیلیپین همچنین خریدار مقادیر زیادی از سنگ مس و قیر ایران است. من انتظار دارم سطح تجارت با ایران بیش از پیش افزایش یابد، چراکه فیلیپین تصمیم دارد تا نه تنها موز، بلکه دیگر میوه های گرمسیری مانند انبه، آناناس و نوشیدنی های آنها را به ایران صادر کند.

تا پیش از سال 2011، تجارت دو کشور به حداکثرِ 900 میلیون دلار رسید که بخش اعظم آن، مربوط به خرید نفت خام ایران توسط فیلیپین می شد.

خروج آمریکا از برجام چه تاثیری بر روابط اقتصادی ایران و فیلیپین خواهد داشت؟

تصمیم ایالات متحده برای خروج از برجام در ماه مه 2018 ممکن است تأثیر چندانی بر سطح تجارت کشورهای ما نداشته باشد، اما این سطح هنوز بالا نیست و باید گسترش یابد. با این حال، کاهش ارزش پول ایران دربرابر دلار  بر هزینه واردات محصولات کشاورزی و غیره از فیلیپین به ایران تأثیر خواهد داشت.

هزینه موز تازه کاوندیش، آناناس شیرین در کنار روغن نارگیل و دیگر محصولات جانبی آنها که از فیلیپین می آید، افزایش خواهد یافت و گرانتر خواهد شد.

مهم‌ترین محصول صادراتی فیلیپین شامل چه محصولاتی می شود؟

مهم ترین اقلام صادراتی فیلیپین به ایران عبارت است از موز تازه، آناناس تازه، روغن نارگیل و محصولات جانبی آنها. از ماه مه 2018، مجموع صادرات موز تازه به جمهوری اسلامی به ارزش 3.8 میلیون دلار بود، درحالی که همین ارقام برای آناناس و روغن نارگیل به 404.500 و 79.000 دلار می رسید.

آیا برنامه‌ای برای مبادله دانش با ایران در حوزه الکترونیک در نظر دارید؟

تخصص و توانمندی الکترونیکی فیلیپین رو به افزایش و توسعه است و این مهم را می توانید در فعالیت و حضور بیش از 400 شرکت چندملیتی در کشور ببینید. بخش الکترونیک در حال حاضر بزرگترین حوزه پولسازی فیلیپین است و در سال 2016، 49.3 میلیون پزو را از طریق سرمایه گذاری مستقیم خارجی به ارمغان آورد که مجموع صادرات محصولات سنتی ما، یعنی نارگیل و شکر، را پشت سر گذاشت.

تعالی فیلیپینی و رقابت پذیری جهانی در خدمات تولیدی نیمه رسانا و خدمات تولیدی الکترونیکی می تواند مجالی برای کاوش و همکاری با ایران باشد که در شرایط درست و با مشوق های مناسب صورت می گیرد.

بخش الکترونیک نزدیک به 3.2 میلیون نفر را در فیلیپین به خدمت می گیرد و 29 میلیون دلار از صادرات بدست می آورد. اگر ایران به همکاری در فناوری نیمه رسانا و الکترونیکی، تحقیق و توسعه، آموزش و تولید تمایل داشته باشد، فیلیپین آماده هرنوع مساعدتی در این زمینه است.

در سال ۲۰۱۶، ایران به فیلیپین پیشنهاد داد در جهت مبارزه با تروریسم، به ویژه برای جلوگیری از اینکه داعش شعبه خود را در منطقه تأسیس کند، اطلاعات خود را با فیلیپین به اشتراک بگذارد. هم اکنون همکاری های امنیتی بین دو کشور در چه سطحی ادامه دارد؟

فیلیپین هر نوع تروریسم و جنایت علیه بشریت که توسط داعش و دیگر گروه ها صورت می گیرد را محکوم می کند و مصمم به حمایت از قطعنامه 2178-2014 شورای امنیت سازمان ملل بوده که علیه جنگجویان تروریستی خارجی، رادیکالیسم و جذب نیروی داعش است. مبارزه با خشونت و افراطی گری یکی از تعهدات مشترک فیلیپین با ایران است.

هردو کشور ایران و فیلیپین قربانی اقدامات داعش بوده اند. تهران در ژوئن سال گذشته و در مجلس و حرم مطهر امام خمینی از سوی داعش مورد حمله قرار گرفت. از سوی دیگر، فیلیپین در طول نبرد مراوی، به جنگ داعش رفت.

درگیری مسلحانه پنج ماهه در جنوب فیلیپین توسط گروهک مرتبط با داعش و تحت حمایت مبارزان تروریستی خارجی در 23 مه 2017 آغاز شد و طولانی ترین تجربه کارزار جنگی را در دوران صلح و تاریخ جدید فیلیپین رقم زد.

فیلیپین در همین مسیر مایل است با همه کشورها، از جمله ایران، همکاری نزدیکی داشته باشد و اطلاعات خود را درباره مشکل فزاینده تروریسم و افراطی گری خشونت آمیز به اشتراک بگذارد.

ما همچنین از همکاری امنیتی با ایران در زمینه قاچاق مواد مخدر استقبال می کنیم و همانطورکه احتمالاً می دانید، دولت فیلیپین جنگ تمام عیاری را علیه مواد مخدر به راه انداخته است.

شما دو جایزه ریاست جمهوری فیلیپین را دریافت کرده اید که یکی از این جوایز به فعالیت های امور کنسولی حضرتعالی در وزارت امورخارجه فیلیپین مرتبط است. آیا پیشنهادی برای تسهیل روابط کنسولی بین ایران و فیلیپین به وزارت خارجه کشورتان پیشنهاد داده اید؟

ما مشغول هماهنگی با وزارت امورخارجه در مانیل و وزارت امورخارجه ایران هستیم تا هفتمین نشست رایزنی کنسولی را میان دو کشور برگزار کنیم. فیلیپین دور بعدی مذاکرات مسایل کنسولی با ایران را در مانیل میزبانی خواهد کرد. این ساز و کار دوجانبه به هر دو کشور اجازه می دهد تا دیدارهای مستمر داشته باشند و مسایل مشترک کنسولی، حقوقی و دیگر بخشها را به مذاکره بگذارند.

به عنوان نایب دبیر سابق اداره امور کنسولی مانیل، با اطمینان می گویم که روابط کنسولی میان مانیل و تهران بسیار فعال و کاربردی هستند و سفارت فیلیپین از هر فرصتی برای بهبود روابط کنسولی و تقویت این جنبه از روابط دو جانبه با ایران استقبال می کند.

در حوزه گسترش گردشگری بین ایران و فیلیپین چه تمهیداتی در نظر گرفته اید؟ همینطور برای لغو روادید بین دو کشور چه گام‌هایی برداشته شده است؟

سفارت فیلیپین در تهران از امکان تسهیل مقررات صدور ویزا برای گردشگران ایرانی که بطور قانونی سفر می کنند، حمایت می کند و پیشنهاداتی را در این راستا به پایتخت داده است.

همانطور که می دانید، هیچ پرواز مستقیمی از تهران به مانیل وجود ندارد و همین کافی است تا ما به افزایش سفرهای میان دو کشور بیشتر بپردازیم.

در سال 2011، تفاهم نامه ای برای لغو ویزا برای مقامات دو دولت که از گذرنامه های دیپلماتیک و رسمی برخوردار بودند، میان ایران و فیلیپین امضا شد. تا آنجا که من می دانم، مانیل هنوز پاسخ رسمی از تهران برای مذاکره برای توافقات دوجانبه درباره سفر دارندگان گذرنامه های عادی از هر دو سو دریافت نکرده است. این اتفاق نه تنها گردشگری را تسهیل می کند، بلکه تجارت و مبادلات میان مردم را نیز ممکن می سازد.

چه تعداد فیلیپینی در ایران زندگی می کنند؟ آیا فیلیپینی ها در ایران تشکیلات سازمان یافته ایی دارند؟

در حال حاضر، برآورد می شود 1184 فیلیپینی در ایران زندگی می کنند که بیشتر آنها زوج ها و کودکان فیلیپینی-ایرانی هستند که در فیلیپین تحصیل کرده اند. این افراد با همسران فیلیپینی ازدواج کردند و آنها را برای تشکیل خانواده به ایران آوردند. برخی کارکنان فیلیپینی در ایران معلم و چند تن از آنان پزشک و دندانپزشک هستند. تعداد کمی از متخصصان و کارکنان فیلیپینی هم داریم که به خدمت صنایع نفت و گاز ایران درآمده اند.

جامعه اتباع فیلیپینی-ایرانی، جامعه بسته ای است که روابط خود را هنوز با فیلیپین حفظ کرده است. این افراد فارسی صحبت می کنند و ده ها سال است که در ایران به سر می برند. خانواده های آنها در استان های مختلف ایران زندگی می کنند، ولی تمرکز اکثریت آنها در تهران است.

بسیاری از آنها اعضای فعال جامعه خود هستند و در فعالیت های گروههای خود با هماهنگی سفارت فیلیپین، مشارکت می کنند. من جامعه اتباع فیلیپینی-ایرانی را از ستون های مهم روابط دوجانبه­مان می دانم، زیرا بازتاب دهنده بنیان قوی فرهنگی و روابط میان فردی فیلیپین و ایران است.

چه همکاری های ورزشی مابین تیم های ملی دو کشورایران و فیلیپین در جریان است؟

ایران یکی از قدرتهای ورزشی منطقه است و کمیسیون ورزش فیلیپین با انعقاد تفاهم نامه همکاری ورزشی با ایران در سال 2014، فرصتی را برای نفع متقابل بدست آورد.

تیم های گوناگون ایران در رشته های بسکتبال، والیبال، فوتبال و تکواندو بارها به فیلیپین سفر و تیم های ملی کاراته، کشتی و فوتبال فیلیپین نیز جلسات تمرینی یا مسابقات دوستانه را با همتایان ایرانی خود برگزار کرده اند.

چند سال قبل، گزارش ها حاکی از آن بود که ورزشکاران ایرانی با تیم های فوتبال فیلیپین بازی کردند و حتی تیم بستکبال مرالکو بولتس یک بازیکن ایرانی را در لیگ حرفه ای بسکتبال جذب کرد.

سفارت فیلیپین از محبوبیت رو به رشد آرنیس، ورزش ملی و بومی رزمی این کشور، در ایران آگاه است. این ورزش که به اسکریما یا کالی نیز معروف است، دارای حرکات متناوب و پیچیده­ای است که در آن، فنون هجومی، محوری و سریع برای دفاع و حمله وجود دارد.

در ماه مه امسال و به عنوان بخشی از حضور مشترک سفارت فیلیپین در جشن روز جهانی تنوع فرهنگی برای گفتمان و توسعه در سال 2018، نمایش 15 دقیقه­ای آرنیس در مجتمع فرهنگی و تاریخی سعدآباد از سوی یونسکو ترتیب داده شد و کمیته آرنیس ایران نیز نمایشی را به نیابت از سفارت فیلیپین اجرا کرد. در واقع سفارت فیلیپین برنامه دیپلماسی فرهنگی را محور اولویت های خود در توسعه دوستی میان مردم دو کشور قرار داده است.

گفتگو از: محمدرضا نظری