سفیر آفریقای جنوبی با اشاره به نقش راهبردی ایران در منطقه و جهان، از ایران به عنوان شریک اقتصادی مهم و مطمئن نه تنها برای کشور متبوع خود که دیگر کشورهای جهان نام برد.
به گزارش آوا دیپلماتیک: گفت و گوی تفصیلی ایرنا با سفیر آفریقای جنوبی به شرح زیر است:
ایران و آفریقای جنوبی از دهه های گذشته روابط خوب و حسنه ای با یکدیگر داشتند. روابط تجاری و اقتصادی دو کشور به خصوص پس از برجام و هدف گذاری برای 2020 چه روندی را پیش رو خواهد داشت؟
روابط دو کشور، حتی قبل از به نتیجه رسیدن مذاکرات هسته ای و برجام هم روابط خوبی بوده ولی بعد از برجام ملاقات های بیشتری بین هیات های تجاری ایران و آفریقایی انجام شد و هیات هایی از طرف هر دو کشور ملاقات هایی برای روابط تجاری داشتند و ما به عنوان بخش دولتی چارچوب این روابط را ایجاد کردیم که شرکت ها و بخش های خصوصی بتوانند تعاملات تجاری خود را با همدیگر داشته باشند.
این توافق(برجام) برگشت پذیر نیست چرا که بین ایران و آمریکا به طور خاص نبوده و بین ایران و کشورهای 1+5 بوده و واقعیت این است که ایران به تعهدات خود عمل کرده و کشوری است که ارزش های اقتصادی نه تنها برای خودش که برای کل دنیا دارد و ایران با همه این کشورها تعامل دارد.
باید این را هم در نظر داشته باشیم که ایران قوی ترین کشور منطقه است و همه این ها باعث می شود که برجام پابرجا بماند.
با توجه به سفر رییس جمهوری آفریقای جنوبی به ایران و ملاقات با رییس جمهوری اسلامی ایران، یک سری اهدافی مشخص شد که بر اساس آن تجارت بین دو کشور باید تا سه سال آینده تا دو میلیارد دلار برسد. تراز تجاری دو میلیارد دلاری در بخش خصوصی دو کشور و صادرات غیر نفتی و در بخش خدمات و هر چیزی که امکان آن وجود داشته باشد، است.
تحریم هایی که پیش از این علیه ایران وجود داشت تاثیراتی بر روابط تجاری بین دو کشور داشت و بخش نفتی تاثیر خیلی زیادی از این قضیه برد؛ این که ایران، نخستین منبع تامین نفت خام آفریقای جنوبی بود.
با توجه به سفر رییس جمهوری، معاون رییس جمهوری آفریقای جنوبی در سال 2015، سه دوره سفر وزیر روابط و همکاری های بین الملل آفریقای جنوبی به ایران و چهار دوره سفر معاون وزیر روابط و همکاری های بین الملل این کشور به ایران، تعامل های خیلی زیادی بوده که نشان دهنده روابط استراتژیک بین دو کشور است.
ایرنا: با توجه به تعاملات صورت گرفته بین دو کشور، در چه زمینه هایی به غیر از نفت فرصت های همکاری بین دو طرف ایجاد شده و یا وجود دارد و در خصوص کریدور آفریقا – آسیای مرکزی چه اقداماتی صورت گرفته است؟
نباید تمرکز خود را بر بخش حوزه نفت بگذاریم چرا که عمر نفت هم محدود است و بالاخره تمام می شود و باید به روابط اقتصادی پایدار نگاه کنیم. از بین اینها بخواهم مثال بزنم حوزه همکاری ها در بخش آب و کشاورزی است که هر دو طرف نقطه های قوتی دارد و برنامه ای برای گسترش همکاری در بخش کشاورزی هر دو کشور داریم. بخش اتوموبیل و صنعت خودروسازی است که آفریقای جنوبی خیلی پیشرفته است، ایران هم همینطور و مثلا در زمینه قطعات یدکی همکاری های خوبی می تواند صورت گیرد.
در زمینه اقتصاد دریا و اقیانوس همکاری هایی می تواند صورت گیرد مخصوصا در قالب کشورهای حاشیه حوزه اقیانوس هند که آفریقای جنوبی هم سال آینده ریاست آن را بر عهده می گیرد و جلسه آن چندی پیش برگزار شد.
ایران برای آفریقای جنوبی راه ارتباطی به کشورهای اروپایی و آسیایی است و این که جایگاه استراتژیکی در این زمینه دارد. ایران بنادری که دارد؛ از جمله بندر عباس و نیز بندر چابهار که در حال توسعه آن با هند است. از بخش های دیگر برای همکاری می توانیم به بخش کشتیرانی و انتقال کالا اشاره کنیم. ایران می تواند راهی برای آفریقایی به منظور دسترسی به کشورهای آسیایی و اروپایی از طریق راه آهن و شبکه ریلی باشد. آفریقای جنوبی هم متقابلا می تواند راهگشای ایران برای ورود به آفریقا باشد و می دانیم که ایران، کشورهای آفریقایی را شریک اقتصادی خود می داند و ایران هم شریک استراتژیک آفریقای جنوبی است.
در واقع فرصتی برای هر دو کشور برای همکاری و دستیبابی به دیگر بازارها از طریق این همکاری وجود دارد. همچنین بخش مهم دیگر برای همکاری، بخش انتقال مهارت ها است. هر دو طرف نقطه قوت هایی برای برنامه هایشان دارند و می توانند این ها را در زمینه مهارت و فناوری با هم به اشتراک بگذارند و در این ارتباط تفاهم نامه هایی هم امضا شده که همکاری بیشتری در این زمینه مورد بررسی انجام قرار گیرد. مانند بخش زیرساخت ها، بخش نفتی، کشاورزی و خودروسازی که پروژه های مشترکی هم بین بخش های خصوصی تدوین شده که در دست پیگیری و پیشرفت است.
با توجه به تشکیل شورای تجاری ایران و آفریقا و کمیته مشترک سرمایه گذاری، همکاری در زمینه تجارت و صنعت، اجرای نقشه راه تجارت و سرمایه گذاری، همکاری و تعامل سازنده در حوزه علوم و فناوری، ترسیم افق 2 میلیارد دلاری تجارت غیر نفتی بین دو کشور و همکاری های مشترک در بخش هایی چون صنعت و معدن اینها می تواند فرصت های پیش روی ایران و آفریقای جنوبی در دستیابی به گسترش روابط به 8 میلیارد دلار را فراهم کند. در این ارتباط روند تعاملات به چه نحوی پیش رفته و چه افقی پیش بینی شده است؟
در آغاز هدفی که تعریف کردیم همان دو میلیارد دلار است، اما یکی از نتایج سفرها و ملاقات دو رییس جمهور به طور خاص این است که تعیین کنیم این همکاری ها چطور صورت گیرد. یعنی تفاهم نامه برای همکاری وجود دارد اما در مورد نقشه راه باید به نتیجه برسیم.
مثلا این که سرمایه گذاری ها در ایران یا در آفریقای جنوبی خواهد بود یا اینکه در بخش کشاورزی برای مثال می توانیم از ایران پسته بخریم و ایران از آفریقای جنوبی بتواند گوشت بخرد.
یک بحثی که خیلی مهم است، برابری در تجارت است یعنی این گونه نباشد که یک کشوری سود ببرد در صورتی که کشور دیگر از این همکاری ها نتواند هیچ منفعتی ببرد. یا این که از ایران روغن زیتون بگیریم می توانیم شتر مرغ و یا محصولات شترمرغ را به ایران بدهیم که ایرانی ها هم شتر مرغ دوست دارند. باید دید در بازرار ایران چه شکاف و کمبودی وجود دارد که آفریقای جنوبی بتواند آن را پر کند.
مثلا در زمینه محصولات کشاورزی چون فصل ها در نیم کره جنوبی و شمالی فرق دارد، ما می توانیم در زمستان به شما خوراک دام دهیم و در زمستان خودمان در صورت نیاز به این محصول آن را از شما وارد کنیم و تجارت عادلانه بین دو کشور یکی از موضوعات خیلی مهم است.
بحث دیگر مد نظر این است که برنامه توسعه ای با همدیگر بچینیم که بتواند برای هر دو کشور در حال توسعه به منظور توسعه و پیشرفت جوابگو باشد و مدلی را برای این کار به وجود بیاوریم و اگر پروژه ای می خواهد تعریف شود بر اساس نقطه های قوت دو کشور باشد.
مثلا در زمینه نانوتکنولوژی هم ایران و هم آفریقای جنوبی پیشرفته است و می توانیم در این زمینه همکاری هایی با هم داشته باشیم. یا در زمینه پژوهش های علمی هر دو کشور پیشرفته هستند و بودجه ای برای این تحقیقات در نظر گرفته اند که می توانیم از این فرصت برای تحقیقات در جهت توسعه هر دو کشور استفاده کنیم.
مثل بازی فوتبال که هر کسی نقطه قوتی دارد در جایگاه خود قرار می گیرد و در این زمینه سعی می کنیم نقاط قوت هر دو کشور برای روابط تجاری و همکاری ها در نظر گرفته شود.
شما به نقش راهبردی ایران در منطقه اشاره کردید، با توجه به بحران های منطقه، نقش میانجی گری آفریقا در این بحران ها چیست؟ همکاری ایران و آفریقای جنوبی در حوزه هایی مانند تثبیت صلح و امنیت در آفریقا و نیز منطقه خاورمیانه را چگونه ارزبابی می می کنید؟
آفریقای جنوبی و ایران در سازمان های بین المللی چند جانبه همکاری های زیادی دارند. ما با تحریم ها علیه ایران مخالف بوده و آن را غیر قانونی می دانستیم. تحریم ها نه تنها به ایران که به آفریقای جنوبی هم ضربه زد و آفریقای جنوبی برای تامین نفت خود مجبور شد به منابع دیگری روی آورد.
در جریان نم و جنبش غیرمتعهدها هم دو کشور با هم مشارکت دارند و مثلا در مساله یمن هر دو جایگاه مشترکی دارند و نظرشان بر این است که ملت یمن باید این مشکل را حل کنند و در مورد سوریه هم همانطور که رئیس جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل گفت جنگ علیه خشونت و افراطی گری را مطرح کردند که از آن حمایت می کنیم و به عنوان یک کشور معتقدیم که مشکل یک کشور را نمی توان با حمله حل کرد و باید از طریق مذاکرات مشکلات حل شود.
ایرلندی ها در جریان مذاکره خود برای حل مشکل با انگلیس ما وارد مساله شدیم و گفتیم که این مساله به صورت غیر خشونت آمیز حل شود. در مورد مساله یمن هم باید به همین شکل و به نفع مردم یمن حل شود و این مردم یمن هستند که اهمیت دارند و آمال و خواسته های طرفین دیگر در مرحله دوم قرار دارد. در مورد سوریه و موضوع عراق هم همینطور.
در مورد مساله فلسطین هم همینطور. مساله مردم فلسیطن یکی از دردناک ترین مشکلاتی است که در دنیا وجوددارد و فلسطین حق فلسطینی ها است و جامعه بین الملل باید کمک کنند و آفریقای جنوبی در مسایل همیشه طرف مردم آن منطقه ونه قدرت های درگیر را می گیرد. مهمترین مساله مردم هستند و اگر مشکل مردم حل نشود مشکلاتی که وجوددارند همیشه ادامه خواهد داشت.
ما معتقدیم ملت ها حق این را دارند که سرنوشت خود را خودشان تعیین کنند و همکاری ما با ایران در این زمینه همکاری واضح و روشن است و به این شکل نیست که همیشه اتفاق نظر داشته باشیم اما اساسا در زمینه مسایل اساسی با همدیگر اشتراک عقیده داریم.
تهاجمی که به ایران شد را اگر در نظر بگیریم و این که ایران هیچ گاه خودش شروع کننده حمله به کشورهای دیگر نبوده است و این درس مهمی برای منطقه و کل دنیا است. بیشتر مشکلات حول محور دسترسی به منابع یک کشور است و به همین دلیل است که کشورهای دیگر به کشور خاص برای دستیابی به طلا و منابع نفتی تلاش می کنند و آفریقای جنوبی هم به خاطر منابع معدنی که داشته است مورد استعمار قرار گرفته است و مسایلی که در دوره آپارتاید پیش آمد به خاطر منفعت عده ای محدود بود که آفریقای جنوبی مورد ظلم قرار گرفت و همیشه باید در نظر داشته باشیم روابطی که بین کشورها است اگر بر اساس منافع مشترک و برابر باشد به مشکلی برنمی خورد.
و اگر بر اساس منافع برابر نباشد قطعا مشکل و تعرض به وجود می آید.
با توجه به موکول شدن سفر رئیس جمهوری اسلامی ایران به زمان دیگری، آیا تاریخ این سفر مشخص شده است؟
ارتباط بین دو رییس جمهوری از طریق مجاری دیپلماتیک بین سفارت آفریقای جنوبی در تهران و سفارت ایران در پرتوریا انجام می شود و این که جاکوب زوما رییس جمهوری آفریقای جنوبی دعوتی از رییس جمهوری اسلامی ایران برای سفر به این کشور داشتند و ارتباط های دیگری از طریق کانال های دیپلماتیک برای آماده سازی این سفر صورت گرفته است.
تاریخی برای انجام این سفر هنوز مشخص نشده است و به غیر از تاریخ قبلی – که قرار بود پیش از نوروز 96 انجام شود – تاریخ جدیدی نداریم اما امیدوارم و عقیده دارم که در نیمه دوم سال 2017 این اتفاق می افتد.
روابط گرم و صمیمی بین دو رییس جمهوری وجود دارد و آخرین باری که رییس جمهوری ایران به آفریقای جنوبی سفر کرده در سال 1994 بوده است. با سفری که زوما رییس جمهوری به ایران داشتند این روابط شکل دیگری به خود گرفته و نزدیک تر می شود.
با توجه به انتخابات در ایران و نیز میتینگ کنفرانس ملی حزب حاکم آفریقای جنوبی(کنگره ملی آفریقا) در ماه دسامبر، فکر می کنم سفر رییس جمهوری اسلامی ایران به آفریقای جنوبی در نیمه دوم سال انجام می شود. با در نظر گرفتن ماه رمضان و نوروز این سفر در خرداد ماه یا اوایل تابستان انجام می شود و سفارت ایران و آفریقای جنوبی و وزارت خارجه ایران و وزارت روابط و همکاری های بین الملل آفریقای جنوبی در حال ارتباطات برای مشخص کردن تاریخ دقیق این سفر هستند.
از دیدگاه شما انتخاب ترامپ به عنوان رییس جمهور آمریکا چه تاثیری در روابط کشورهای جهان و تعاملات جهانی خواهد داشت؟
یک دولت، یک دولت است و نمی خواهم تفاوت زیادی قایل شوم. وقتی شما نامزد انتخابات می شوید با وقتی به قدرت می رسید خیلی فرق می کند؛ چرا که واقعیت چیز دیگری است و باید با مسایل چند جانبه زیادی سر و کله زد و مدیریت کرد و هیچ کشوری هم جزیره دور افتاده ای نیست که بخواهد فقط به خودش عمل کند و به خواسته های خود برسد بلکه در جامعه بین المللی باید همکاری وجود داشته باشد.
هیچ انسانی هم مثل جزیره دور افتاده ای نیست و من خوشم نمی آید در مورد شخصیت افراد صحبت کنم.
