زیمبابوه، کشوری محصور در خشکی، در جنوب با آفریقای جنوبی، در جنوب غربی با بوتسوانا، در شمال با زامبیا و در شرق با موزامبیک همسایه است. قلمرو پهناور و متنوع آن که به حدود 390 هزار کیلومتر مربع می‌رسد، طیف وسیعی از مناظر خیره کننده را به نمایش می‌گذارد، از ساواناهای سرسبز و کوه‌های باشکوه گرفته تا آبشارهای دیدنی ویکتوریا که در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار دارند. همچنین، حیات وحش و گیاهان منحصر به فرد این کشور، که شامل تنوع قابل توجهی از حیوانات وحشی مانند شیر، فیل و کرگدن است، گنجینه‌ای طبیعی بی‌نظیر به شمار می‌رود. با این حال، زیمبابوه از زمان استقلال خود در سال 1980 با چالش‌های متعددی در زمینه‌های سیاسی و اقتصادی روبرو بوده است. با وجود این، این کشور از پتانسیل انکارناپذیری برای توسعه برخوردار است. از جمله این پتانسیل‌ها می‌توان به جمعیت جوان و پویای آن که دارایی ارزشمندی برای آینده این کشور محسوب می‌شود، و همچنین منابع معدنی غنی این کشور، به ویژه طلا، کروم و پلاتین، به همراه زمین‌های حاصلخیز آن، اشاره کرد که چشم‌اندازهای امیدوارکننده‌ای را برای زیمبابوه ارائه می‌دهند.
گفتگوی اختصاصی آوا دیپلماتیک با آقای برایت کوپمبا سفیر فوق العاده و تام الاختیار جمهوری زیمبابوه در ایران
حضرتعالی پیش از این در چه سمت‌های دیپلماتیکی فعالیت داشته‌اید؟ تجارب و تخصص شما در حوزه دیپلماسی چه کمکی به ارتقای روابط دو کشور ایران و زیمبابوه خواهد کرد؟
من سابقه دیپلماتیک طولانی مدت بیش از سه دهه ای دارم و در مناطق مختلف جهان از جمله در اروپا و آفریقا خدمت کرده ام. همین تجربه است که به مسیریابی در عرصه دیپلماتیک پیچیده خاورمیانه و مهم تر از همه به تضمین وجود روابط پایدار بین زیمبابوه و ایران کمک می کند.
دیدار اخیر روسای جمهور ایران و زیمبابوه در هراره چه دستاوردهای ملموسی برای دو کشور به همراه داشته است؟
به طور حتم این دیدار روابط را به سطح دیگری ارتقا داد و نشان دهنده یک بازنگری در روابط دوجانبه با تمرکز بر دیپلماسی اقتصادی بود.
آیا در این سفر توافقنامه ها و قراردادهای جدیدی بین مقامات دو کشور به امضا رسیده است؟
به عنوان یک موضوع عمومی می توان اشاره کرد که در خلال بازدید رسمی رئیس جمهور رئیسی از چندین بخش از فعالیت های اجتماعی-اقتصادی شامل بهداشت و کشاورزی، حدود دوازده تفاهمنامه به امضا رسید.
جمهوری اسلامی ایران چه نقشی می‌تواند در حل مشکلات و چالش‌های پیش روی زیمبابوه ایفا کند؟
زیمبابوه و ایران کشورهایی هستند که به خاطر قاطعیت و سیاست مشابه ملی گرایی منابع، تحت تحریم های یکجانبه و غیر قانونی ایالات متحده و متحدانش قرار دارند.
ایران در این 45 سالی که تحت تحریم بوده توانسته از ناممکن ها عبور کند و شاخص های توسعه فوق العاده ای را به ثبت برساند. در این خصوص، جمهوری اسلامی برای ایجاد برتری به منابع داخلی و ظرفیت های خود روی آورد.
زیمبابوه با شعار ” Nyika inovakwa nevene vayo” به معنی “زیمبابوه باید توسط زیمبابوه ای ها ساخته شود و توسعه یابد”، مدل درونی مشابه ای را برای فرآیندهای توسعه سریع در مواجهه با منابع سنتی نیروهای متخاصم اتخاذ کرده است. بنابراین زیمبابوه می تواند از ایران که تحت تحریم های طاقت فرسای غرب شگفت انگیز عمل کرده است، الگو بگیرد.
ایران در توسعه و پیشرفت آفریقا چه نقشی می تواند ایفا کند؟
در چارچوب همکاری جنوب-جنوب، ایران می تواند نقش بسزایی در انتقال دانش در زمینه های مختلف، انتقال تکنولوژی، تجارت و ایجاد ارزش افزوده برای منابع طبیعی فراوان آفریقا داشته باشد.
با پیدایش منطقه تجارت آزاد قاره آفریقا (ACFTA) فرصت برای توسعه بر محور تجارت فراهم است.
با توجه به ظرفیت‌های فرهنگی غنی دو کشور، چه برنامه‌هایی توسط مقامات دو کشور برای گسترش تبادلات فرهنگی و علمی بین ایران و زیمبابوه اتخاذ شده است؟
از طریق کمیسیون دائمی مشترک همکاری (JPCC)، چارچوبی برای همکاری در زمینه های هنر و فرهنگ و نیز نوآوری، علم و تکنولوژی به وجود آمده و بازدیدهایی/ تبادل هیئت هایی برای بررسی زمینه های مختلف پیشرفت علمی صورت گرفته است. همچنین ترویج گردشگری در ایران و زیمبابوه باعث تقویت تبادلات فرهنگی می شود. تسهیل متقابل رژیم ویزا توسط هر دو کشور، نشانگر تعهد برای ارتباط عمیق تر مرم با مردم و در نتیجه تبادل تجربه های فرهنگی می باشد.
آیا زمینه‌های همکاری مشترک در حوزه های هنری، ورزشی و گردشگری بین دو کشور وجود دارد؟
اشاره داشتم که کمیسیون دائمی مشترک همکاری بین دو کشور وجود دارد که بخش های متنوعی از فعالیت های انسانی شامل هنر، ورزش و فرهنگ را پوشش می دهد. پیش تر هم به مقوله گردشگری اشاره شد؛ تفاهم نامه ای در این خصوص وجود دارد و حضور زیمبابوه در نمایشگاه گردشگری تهران در سال 2024، منشا همکاری پایدار پیشبینی شده در این بخش بود.
حجم مبادلات تجاری بین ایران و زیمبابوه در سال گذشته چه مقدار بوده است؟
دفاتر ملی آمار دو کشور هنوز محاسبات نهایی را منتشر نکرده اند. با این حال، بر اساس فعالیت های انجام شده، افزایش قابل توجهی وجود داشته است.
چه زمینه هایی برای سرمایه گذاری مشترک بین دو کشور وجود دارد؟
فرصت های فراوانی برای سرمایه گذاری مشترک بین زیمبابوه و ایران علی الخصوص در حوزه هایی نظیر معدن، کشاورزی، تولیدات کارخانه ای و بهداشت وجود دارد. کشاورزی و بهداشت با توجه به تقاضای همیشگی برای محصولات کشاورزی و خدمات درمانی، گزینه های راحت الحصولی هستند.
مهمترین اقلام صادراتی و وارداتی بین دو کشور را نام ببرید؟
با عنایت به توانایی زیمبابوه در کشاورزی، واردات ایران از زیمبابوه به سمت این بخش به ویژه محصولات باغی و محصولات نقدی متمایل است. تجار زیمبابوه ای نیز علاقه مند به واردات محصولات پتروشیمی از ایران نظیر روغن ها، روان کننده ها، کودها و نیز قیر هستند.
چه اقداماتی برای تقویت همکاری‌های علمی و فناوری بین ایران و زیمبابوه انجام شده است؟
جمهوری اسلامی گام های بلندی در زمینه نوآوری، علم و توسعه تکنولوژی برداشته است که زیمبابوه علاقه مند به دستیابی به آن است. از این جهت، همکاری علمی و تکنولوژیکی یکی از زمینه های اصلی همکاری در چارچوب کمیسیون دائمی مشترک همکاری است. در این راستا، بین موسسات و سازمان های تکنولوژی محور زیمبابوه و ایران، برنامه های تبادلی و ابتکارات انتقال دانش در جریان است.
ایران و زیمبابوه در زمینه های آموزشی، تبادل استاد و دانشجو، انجام تحقیقات مشترک و اعطای بورسیه تحصیلی، چه همکاری با یکدیگر دارند؟
با توجه به نقش مهمی که آکادمی ها در شکل گیری سرنوشت مردم و دولت ها ایفا می کنند، همکاری آموزشی اساس محکمی را برای فهم متقابل فراهم می کند. بنابراین، زیمبابوه و ایران تصمیم به سرعت بخشی به همکاری های آموزشی از طریق تحقیق و توسعه (R&D) و اعطای بورسیه های تحصیلی به ویژه در حوزه های مهم مهندسی و علوم پزشکی گرفته اند.
تعداد گردشگرانی که در سال گذشته به کشورهای یکدیگر سفر کردند چه تعداد بوده است؟ چه اقداماتی برای تسهیل سفر گردشگران بین دو کشور انجام شده است؟ در مسیر توسعه روابط گردشگری بین ایران و زیمبابوه چه چالش های وجود دارد؟
گردشگری بین زیمبابوه و ایران آنچنان پر جنب و جوش نبوده است. با این وجود، بعد از پاندمی کووید19، ورود گردشگران از ایران به زیمبابوه به طور قابل توجهی افزایش یافت.
در هر حال، به کار بیشتر برای بازاریابی مقاصد و محصولات گردشگری در کشورهای یکدیگر نیاز است. امید است که تسهیل متقابل رژیم ویزا در دو کشور بتواند آمار گردشگران ورودی به هر دو مقصد را افزایش دهد.
حضور زیمبابوه در نمایشگاه بین المللی گردشگری ایران در سال 2024 را می توان گامی مهم در جهت تقویت همکاری در بخش گردشگری قلمداد کرد.
دیدگاه دولت زیمبابوه درباره تحولات اخیر در منطقه خاورمیانه و جنگ حماس و اسرائیل چیست؟
دولت زیمبابوه همواره از دست رفتن جان انسان ها در جنگ را محکوم می کند و جنگ حماس-اسرائیل نیز از این قاعده مستثنی نیست. آزار دادن انسان ها باید پایان یابد و باید به دنبال راه حلی دیپلماتیک برای حل این مناقشه و ایجاد همزیستی مسالمت آمیز بود.
ایران با همکاری کشور زیمبابوه چه نقشی می توانند در روند توسعه و همینطور برقراری صلح در آفریقا ایفا کنند؟
ایران عضو حیاتی و استراتژیک جامعه جنوب جهانی است که در آن آفریقا در حال حاضر و در آینده جهان چند قطبی نوظهور، بازیگری مهم به شمار می‌رود.
همکاری مابین ایران و زیمبابوه را می بایست جهان کوچکی از روابط بین ایران و سایر کشورهای آفریقایی و تمام جنوب جهانی و در تلاش برای هدایت فرآیندهای توسعه در آفریقا و سایر مناطق محروم جهان دانست.
الحاق ایران به بریکس را نیز باید به عنوان یک تحول مثبت در قالب تمایل به ایجاد صلح و توسعه در سطح جهان تلقی کرد.
