اوو مورالس، رئیس جمهور بولیوی در نشستی خبری که در شهر «تاریخا» واقع در جنوب بولیوی برگزار شد، آمریکا را متهم به دستکاری آمار میزان کشت برگ کوکا (ماده اصلی برای ساخت کوکائین) در بولیوی کرد و گفت که این کشور با دستکاری آمارها سعی دارد تا شکست خود در مسیر مبارزه با مواد مخدر را توجیه کند به همین دلیل می‌توان گفت که گزارش این کشور تنها با هدف توجیه شکست آنها در مبارزه با قاچاق مواد مخدر ارائه شده است. فارغ از اظهارات آقای موالس، موضوع کشت برگ کوکا در بولیوی و تجارت این محصول، یکی از منابع درآمد این کشور محسوب می شود که تلاش می کند با سیاست های سوسیالیستی، فاصله طبقاتی در بولیوی را بیش از پیش کمتر کند. هرچند که مدتی قبل این کشور با تظاهرات معدن کاران و برخی از گروه های اجتماعی مواجه بوده است ولی طبق آمارهای بین المللی روند رشد فقر در این کشور کاهش محسوسی پیدا کرده است. به منظور بررسی روند توسعه اقتصادی در بولیوی و چالش های پیش روی دولت مورآلس، با “والتر یانز گازمن” کاردار این کشور در تهران گفتگویی انجام داد ه ایم که در ادامه می خوانید.
مصاحبه اختصاصی آوا دیپلماتیک با “والتر یانز گازمن” کاردار بولیوی در ایران
آقای اوو مورالس به تازگی برای سومین بار متوالی به عنوان رئیس جمهور بولیوی انتخاب شده است و تا سال 2020 اداره کشور را در دست خواهد داشت. مهم ترین اولویت کاری آقای مورالس در دوره جدید ریاست جمهوری چیست؟
آقای مورالس در سومین دوره ریاست جمهوری، بهینه سازی تصمیماتی سال 2006 را شروع کرده است. هدف اصلی این تصمیمات حرکت از کاپیتالیسم و نئولیبرالیسم به سمت سوسیالیسم است، البته منظور آقای مورالس سوسیالیسم از نوع آمریکای لاتین است. البته مردم نباید این سوسیالیسم را با سوسیالیسم شوروی اشتباه بگیرند، این سیستم ویژگی های خود را دارد و بر روی سنت های قدیمی خود ما متمرکز است.
در گذشته، آمریکا و اروپا منابع طبیعی بولیوی را به تاراج می بردند و در حال حاضر دولت بولیوی تمرکز خود را بر روی ملی سازی و بهره وری این منابع گذاشته است، چون نمی خواهد قدرت و زمام امور را به دست قدرت های امپریالیستی بدهد بلکه می خواهد در کنار آنها و گام به گام آن ها حرکت کند.
چرا آقای مورالس طی ده سال گذشته این سیاست ها را اجرایی نکرده بود؟
این حرکت از سال 2006 شروع شده ولی تغییرات به صورت ناگهانی نبوده است. در واقع بعد از به قدرت رسیدن آقای مورالس سعی شد اذهان عمومی تغییر پیدا کند؛ تا پیش از آن، کسی در بولیوی حتی تصور این را نمی کرد که یک فرد سرخپوست بتواند رئیس جمهور باشد، تنها سفیدپوست ها به این مقام می رسیدند زیرا تصور می شد که آنها نژاد برتر و باهوش تری هستند.
از وقتی آقای مورالس به عنوان رئیس جمهور انتخاب شد ذهنیت مردم بولیوی تغییر پیدا کرده است و این تغییرات سبب شد تا دولت بیشتر به فکر آینده باشد و برای بهبود آن تلاش کند.
با توجه به تلاش های که صورت گرفته چرا مردم بولیوی نسبت به شرایط اقتصادی کشور اعتراض دارند؟
حقیقت این است که بولیوی هیچ موقع وضعیت اقتصادی مناسبی نداشته و همیشه در حال تغییر بوده است. در بولیوی ابتدا بر روی تولید مواد اولیه تمرکز داشتیم ولی در حال حاضر سیاست دولت روی توسعه صنعتی متمرکز شده است، در واقع تا پیش از این بولیوی به درآمدهای گاز و نفت وابسته بود و با تغییر قیمت ها، اقتصاد کشور نیز نوسان داشت ولی اکنون وابستگی به درآمد این محصولات به لطف سیاست های جدید کمتر شده است.
در بولیوی تلاش می شود به مردمی که وضعیت آنها خوب نیست بیشتر کمک شود، البته شاید مردمی ناراضی باشند و نارضایتی آنها منطقی است ولی عده ای هستند که شرایط را اغراق آمیز جلوه می دهند و بی مورد فضا را متشنج می کنند. با وجود این شرایط کشور بولیوی در بحث رشد اقتصادی در بین کشورهای آمریکای لاتین، رتبه دوم را دارد، رتبه اول نیز به کشور پاناما تعلق دارد که آن هم بخاطر وجود کانال پاناما می باشد.
نرخ رشد اقتصادی و میزان تورم طی سال گذشته میلادی در بولیوی چه مقدار بوده است؟
طبق تحقیقات بانک جهانی و موسسه سپال (cepal) که یک موسسه اقتصادی مستقر در شیلی است، رشد اقتصادی بولیوی سالانه 5 درصد محاسبه شده است. البته طی سال های گذشته میزان رشد اقتصادی پایین تر از 4.5 درصد نیامده است که با توجه به شرایط آمریکای لاتین و شرایط داخلی بولیوی یک رشد خوب محسوب می شود. هر چند هنوز به لحاظ رشد اقتصادی با کشورهایی مانند برزیل در آمریکای لاتین خیلی فاصله داریم.
هدف این است که با توسعه صنعتی کشور و افزایش بهره وری از منابع طبیعی و مشارکت با دیگر کشورها به نرخی که بانک جهانی برای رشد اقتصادی اعلام کرده دست پیدا کنیم. البته بانک جهانی علاقه زیادی به کشور بولیوی ندارد ولی به هر حال آماری ارائه کرده و ما سعی داریم به آن شاخص دست پیدا کنیم.
با توجه به رشد اقتصادی که اشاره کردید نرخ تورم طی سال گذشته در بولیوی چه مقدار بوده است؟
در حال حاضر رقم دقیقی را به خاطر ندارم ولی تورم به کمک برنامه های اقتصادی خیلی کاهش پیدا کرده است و الان نیز در پایین ترین حالت خود یعنی کمتر از 1 درصد می باشد.
بر اساس آمار صندوق بین المللی پول که مربوط به دوره 2005 تا 2014 می شود، فقر مطلق در بولیوی از 38.3 درصد به 17.8 درصد رسیده و رقم فقر متوسط در همین دوره از 60.6 درصد به 37.7 درصد کاهش یافته است، دولت بولیوی برای کاهش تعداد فقرا چه تدابیری اتخاذ کرده است؟
تا قبل از سال 2006 مردم خیلی فقیرتر بودند و اشتغال آمار پایینی داشت، از وقتی آقای مورالس به قدرت رسید برخلاف سیاست دولت های قبلی که فقرا را به کلی فراموش می کردند سعی در کمک به مردم فقیر و بهبود وضع معیشت آنها داشت.
از وقتی آقای مورالس بر سر کار آمد بر اساس آمارهای بین المللی بولیوی از یک کشور فقیر به یک کشوری که می تواند بر روی پای خود بایستد یاد می کنند و این موضوع نشان دهنده این است که بولیوی امید به پیشرفت بیشتری در آینده دارد.
یکی از وعده های انتخاباتی آقای مورالس این بود که کاشت کوکا را محدود کند، در حالی که کشاورزان بولیوی از این طریق سود سرشاری نصیبشان می شود، این طرح در چه مرحله ایی قرار دارد؟
آقای مورالس هیچوقت قولی برای متوقف کردن کاشت کوکا نداده اند و حتی قبل از اینکه به عنوان رئیس جمهور انتخاب شود در کار کاشت کوکا بوده است. وی تلاش دارد به دنیا ثابت کند که کوکا به تنهایی ماده مخدر نیست و خواص غذایی و درمانی بسیاری دارد، همچنین کوکا برای مردم بولیوی ارزش فرهنگی بالایی دارد.
البته کشورهای اروپایی سعی دارند که کوکا را به عنوان مواد مخدر نشان دهند و به همین دلیل از آن کوکائین تهیه کردند ولی کوکا به تنهایی ماده مخدر نیست و برای مردم بولیوی محصول با ارزش و حتی مقدسی است.
آقای مورالس قصد داشت تا رشد بیش از حد کوکا در کشور متوقف کند نه کاشت کلی این گیاه را؛ و در این زمینه به جای همکاری با برخی نهادهای آمریکایی که در این مورد بسیار دوگانه رفتار می کردند او سعی دارد همکاری خود را با کشورهایی مانند فرانسه و روسیه بهتر کند. البته در حال حاضر خود بولیوی این موضوع را تحت کنترل گرفته و از مازاد کاشت جلوگیری خواهد کرد.
یعنی کاشت کوکا قرار است به اندازه نیاز داخلی باشد؟
در حال حاضر در بولیوی از کوکا استفاده غذایی می شود زیرا این محصول حاوی مواد مغذی زیادی می باشد و طبق کنوانسیون سال 1971 سازمان ملل متحد، تایید شده است که کوکا به عنوان یک ماده مخدر محسوب نمی شود. سعی در این است تا با توجه به توسعه صنعتی در بولیوی، استفاده درستی از این محصول شود و حتی شاهد صادرات کوکا نیز باشیم.
به هر حال باید قبول کرد که مقدار بسیار زیادی کوکائین در بولیوی تولید می شود.
مشکل مواد مخدر از دهه 70 و 80 میلادی وجود داشته است و همانطور که خودتان می دانید فقط بولیوی نیست و عوامل خارجی مانند پروژه ایران کنترا، برای کسب سود بیشتر در آن دست داشته اند؛ البته یک سری نهادهای آمریکایی در بولیوی آزمایشگاه هایی برای تهیه کوکائین ساخته اند، ولی دولت بولیوی در حال از بین بردن این آزمایشگاه ها و کاهش تولید مواد مخدر است.
آیا قانون ممنوعیت مصرف مواد مخدر در بولیوی تصویب شده است؟
ما قانونی به نام ماده 1008 داریم که جدی گرفته می شود و قاچاق مواد مخدر را جرم می داند و البته این قانون خیلی قبل از به قدرت رسیدن آقای مورالس وجود داشته است. این قانون درباره افرادی هست که قصد قاچاق مواد مخدر دارند. این قانون برای آنها مجازاتی را در نظر گرفته است، همین قانون نیز مصرف مواد مخدر را منع کرده اما باید توجه داشت که کوکا مواد مخدر محسوب نمی شوند و تنها عده محدودی هستند که از آن استفاده ناصحیح می کنند.
در ادامه گفتگو به وضعیت منابع نفت و گاز بولیوی می پردازیم. آقای مورالس به شرکت های خارجی 180 روز فرصت داد تا ضمن امضای قرار داد های جدید، مالکیت بولیوی را بر منابعی که در حال استفاده از آنها هستند به رسمیت بشناسند، البته شرکت های خارجی هم این رویکرد را پذیرفتند، در بولیوی از این رویداد به عنوان ملی شدن صنعت نفت و گاز یاد می شود، درباره دلایل این تصمیم توضیح می دهید؟
آقای گونزالو سانچز دی لوزادا (Gonzalo Sánchez de Lozada) که قبل از آقای مورالس رئیس جمهور بود، منابع طبیعی بولیوی را به شرکت های خارجی هدیه می داد به همین دلیل آقای مورالس تلاش می کند تا شرکت های خارجی منابع طبیعی کشور را چپاول نکنند و با ملی کردن صنایع نفت و گاز سعی دارد به اقتصاد بولیوی کمک کند.
البته باید توجه داشت که بولیوی در صورت ملی کردن گاز نیز سود بیشتری به دست نمی آورد چون تنها یک خط لوله انتقال گاز وجود دارد که آن هم به کشور برزیل صادر می شود، در حوزه های دیگر نیز شرکت های خارجی تعهدی نداده اند تا سهم بیشتری در قبال این توافق به بولیوی پرداخت کنند. نظر شما در این مورد چیست؟
یک سری قرارداد در گذشته منعقد شده که باید به آنها احترام گذاشت، برزیل هم قول داده است که حجم بیشتری از این گاز را بخرد، بولیوی منابع زیادی از گاز را برای فروش دارد، آرژانتین هم جزو خریداران بزرگ گاز بولیوی می باشد. به تازگی هم فروش گاز مایع به پرو و پاراگوئه آغاز شده است.
با اینکه بولیوی بعد از ونزوئلا بیشترین منابع گازی در آمریکایی جنوبی را دارد اما تا قبل از به قدرت رسیدن آقای مورالس گاز طبیعی حتی در خانه های مردم هم وجود نداشت اما الان مردم از نعمت گاز بهره مند هستند.
با توجه به روند توسعه صورت گرفته علیرغم اینکه ونزوئلا منابع گاز و نفت بیشتری دارد ولی بولیوی در حال تبدیل شدن به یک منبع انرژی برای آمریکای جنوبی می باشد و این نشان می دهد که در آینده بولیوی پیشرفت بسیاری در این حوزه خواهد داشت.
در بحث منابع طبیعی کشور بولیوی می توان به استان سانتا کروز اشاره کرد که 70 درصد آهن و منیزیم جهان را تامین می کند، در این حوزه چه سرمایه گذاری هایی صورت گرفته است؟
بله این استان منابع بسیاری زیادی دارد، همچنین شهر دیگری در بولیوی وجود دارد به نام پوتوسی که لیتیم بسیار زیادی از آنجا استخراج می شود که در ساخت باتری لوازم الکترونیکی و موبایل کاربرد فراوانی دارد. شرکت های خارجی بویژه شرکت های چینی تمایل زیادی برای سرمایه گذاری در این معادن دارند، همچنین در بحث بهره برداری از معادن آهن نیز کشور هند پیشنهاداتی داده که البته این موضوع پیشرفت زیادی نداشته است.
با توجه به سرمایه گذاری های صورت گرفته ولی باز شاهد اعتراضات کارگران نیز هستیم که در نمونه ایی می توان به اعتراض کارگران معدن پوتوسی اشاره کرد. اعتراض اصلی کارگران چیست؟
کارکنان معدن پوتوسی و همچنین افراد دیگری که معدنچی نبودند برای طرح شکایت خود به لاپاز رفتند، البته در این باره باید توضیحات بیشتری داده شود چون مسئله به این سادگی که به نظر می آید نیست.
آقای مورالس، دولت شیلی را به نقش داشتن در تحریک مردم متهم کرد، آیا این موضوع صحت دارد؟
یک سری موضوعاتی وجود دارد که تایید می کند کشور شیلی در برخی از این تحریکات نقش داشته است ولی آقای مورالس هیچگاه این موضوع را تایید نکرد.
البته تعدادی شرکت های داخلی و خارجی وجود دارند که از این موضوع سوء استفاده می کنند و به دنبال منافع شخصی خودشان هستند. بولیوی مانند بسیاری از کشورهای آمریکای جنوبی، توسط برخی از قدرت ها به بازی گرفته شده تا دولت بولیوی را تخریب کنند، بنابراین یک سری تظاهرات در بولیوی روی می دهد تا در پشت این شلوغی ها دولت و ملت را تخریب کنند.
پشت پرده اعتراضات اخیر در بولیوی چه کسانی قرار دارند؟
یک سری شرکت های خصوصی وجود دارند که سعی دارند با تزریق پول، به دولت توهین کنند، صحبت هایی وجود دارد که شیلی در این موضوع دست دارد ولی هیچ مدرکی برای تایید این موضوع وجود ندارد. البته در حال حاضر ما به آمریکا نیز اطمینان نداریم، آمریکا همیشه به دنبال شرکایی بوده تا خواسته های این کشور را تامین کند ولی بولیوی به این خواسته ها تن در نمی دهد.
آیا فکر می کنید حمله با دینامیت به وزارت کشور بولیوی آن هم به شکلی که منجر به آسیب سفارت آلمان در نزدیکی این وزارتخانه شده است تنها کار یک شرکت خصوصی می باشد؟
کشوری مانند ایران باید این تجربه را داشته باشد که کشورهای خارجی بویژه آمریکا چگونه در امور داخلی یک کشور دخالت می کنند و برخی عناصر داخل کشور را بازی می دهند. منظور ما این نیست که الزاما یک شرکت خارجی خصوصی دینامیت ساخته و آن را به دست مردم داده است، بلکه این شرکت ها کارکنان معدن را تحریک می کنند تا دست به چنین اقداماتی بزنند.
البته این مشکل در حال رفع شدن است. دولت و کارکنان معدن به دنبال دستیابی به توافق هستند. خواسته هایی وجود دارد که پذیرفته شده و خواسته هایی نیز وجود دارد که در حال بررسی آنها هستند. به همین دلیل نارضایتی ها همچنان وجود دارد ولی از حجم آن کاسته شده است. باید این موضوع را نیز در نظر گرفت، که کارگران معدنی که از پوتوسی به لاپاز آمده اند آنقدر درآمد ندارد که بتوانند 15 روز کار و زندگی خود را رها کرده و دست به تظاهرات بزنند به همین دلیل باید بررسی شود که چه کسانی آنها را در پشت پرده حمایت می کنند.
جدا از اعتراض کارگران معدن، شاهد اعتراض افسران رده پایین پلیس نیز بوده ایم، اگر فرضیه حمایت های خارجی در اعتراضات اخیر را مدنظر قرار دهیم به این معنی است که عناصر خارجی توانسته اند در پلیس بولیوی نیز نفوذ کنند. نظر شما در این مورد چیست؟
تمامی سازمانها از انسان تشکیل شده اند، این انسان ها یک سری ارزش هایی برای خود دارند. برخی از آنها ارزشی بالا و برخی دیگر ارزشی پایین برای خود قائل هستند، به شکلی که می توان به آنها مبلغی پول داد و این افراد را خریداری کرد تا کاری که از آنها خواسته شده را انجام دهند.
من پسر یک افسر هستم و از واقعیت هایی که در محیط های پلیسی رخ می دهد اطلاع دارم. امروزه پلیس ها به علت سختی کار و دستمزد پایین، در تنگنای سختی قرار دارند. در بین نیروهای پلیس افسران خوب و افسران بد وجود دارند. پلیس بولیوی نیز تمایل دارد حقوق افسران خود را افزایش دهد ولی باید دید چه مسائلی برای کشور در اولویت قرار دارد. در حال حاضر وضعیت افسران پلیس بهتر شده است ولی هنوز سطح درآمد این قشر خیلی پایین است و جزء پایین ترین اقشار در بولیوی محسوب می شوند.
طبق اطلاعات موجود افسران پلیس در بولیوی در حدود 257 الی 285 دلار در ماه دریافت می کنند. آیا این موضوع صحت دارد؟
بله، تقریبا در همین حدود است. از سال 2006 به بعد وضعیت حقوق کارمندان دولتی کمی بهتر شده است. اقتصاد در بولیوی در حال پیشرفت است و هنوز خیلی کارها برای انجام دادن وجود دارد، مهم این است که الان در مسیر صحیح قرار داریم ولی هنوز مسیری طولانی پیش رو داریم تا به مقصد برسیم.
طی چند ماه گذشته شاهد اعتراض های فراوانی به مقوله فساد در بولیوی بوده ایم به عنوان نمونه می توان به اعتراض دانشجویان دانشگاه سان سیمون در شهر کوچابامبا اشاره کرد که البته اعتراض آنها به درگیری های خونین نیز مبدل شد و یا در نمونه ایی دیگر وجود فساد در فدراسیون فوتبال این کشور است که منجر به دستگیری رئیس فدراسیون فوتبال بولیوی شده است. با توجه به شرایط موجود آقای مورالس برای مبارزه با فساد در کشور چه برنامه ایی در دست اجرا دارد؟
فساد در تمامی دولت ها وجود دارد و بولیوی از این موضوع مستثنی نیست، در طول تاریخ در کشور بولیوی شاهد فساد بسیار زیادی بوده ایم. اما در دوران ریاست آقای مورالس، وزارت خانه ای به نام “شفافیت و مبارزه با فساد” تاسیس و قانونی با نام “مارسلو کیئرو سانتا کروز” (Marcelo Quiroga Santa Cruz) تصویب شده است.
این قانون به یاد فردی نامگذاری شده است که از مبارزین آزادیخواه بولیوی بوده است؛ طبق این قانون مجرمینی که فساد داشته اند به مجازات های سنگین محکوم می شوند، حتی بسیاری از این مجرمین، همکاران سابق خود آقای مورالس بودند، چون وی اصلا تحمل فساد را ندارد و به شدت با آن برخورد می کند.
اجازه بدهید اشاره ای به فساد اقتصادی پیش از آقای مورالس داشته باشم؛ گمرک در آن زمان یک مرکز فساد بود و به جای اخذ مالیات گمرکی مبالغی رشوه دریافت می کرد ولی الان با این موضوع به شدت برخورد می شود و وضعیت رو بهبود است.
آیا امکان کودتا در بولیوی توسط افسران فاسد وجود دارد؟
در حال حاضر ارتش و نیروهای مسلح شرایط بهتری نسبت به قبل دارند و حس وطن پرستی نیز در آنها وجود دارد و به همین دلیل خیلی به دولت کمک می کنند. البته تلاش دولت بر این است که شرایط ارتشی ها بهتر شود. فارغ از شرایط موجود، افسران و کارکنان ارتش انسان های خوبی هستند که در جهت منافع کشور فعالیت می کنند. در حال حاضر به دلیل اتحادی که بین کشورهای آمریکای لاتین وجود دارد می توان گفت که احتمال کودتا در بولیوی وجود ندارد.
مقامات بولیوی بارها اعلام کرده اند که این کشور سیاست خارجی مستقلی را دنبال می کند. آیا این موضوع با عذرخواهی مقامات کشور شما از آرژانتین به دلیل سفر وزیر دفاع ایران به بولیوی در تناقض نیست؟
این موضوع زیاد به مقوله استقلال ارتباطی ندارد؛ بلکه مربوط به بحث احترام متقابل کشورها نسبت به یکدیگر است. ما به ایران و وزیر دفاع ایران احترام می گذاریم، اما ایران و آرژانتین مشکلات حل نشده ای در روابط فی ما بین دارند، ما توضیحات کوچکی به کشورهای همسایه بدهکار هستیم، این مسئله نیز بین ایران و آرژانتین وجود دارد و این موضوع نیز باید بین این دو کشور حل شود.
ما به عنوان یک کشور موظف هستیم از مقامات ایرانی و دیگر کشورها که به بولیوی می آیند به بهترین نحو استقبال کنیم؛ برخی اوقات در این حین دلخوری هایی نیز به وجود می آید. کاری که ما کردیم بهترین برخورد دیپلماتیکی بود که می توانست صورت گیرد. در این زمینه دولت آرژانتین و دولت ایران باید مانند دو کشور برادر، مشکلات موجود را بین خود حل کنند.
در شرایط کنونی مناسبات بین ایران و بولیوی در چه سطحی قرار دارد؟
همیشه روابطی سیاسی با سطح کیفی بسیار عالی بین ایران و بولیوی وجود داشته است، هر دو به یکدیگر در زمینه های مختلفی کمک کرده اند. ایران و بولیوی در زمینه ضد امپریالیسم و داشتن روحیه انقلابی با یکدیگر اشتراکات زیادی دارند.
برای بازسازی مناسبات تجاری بین دو کشور چه تمهیداتی در نظر گرفته شده است؟
با توجه به تنوع شرکت های صادر کننده در بولیوی و تحقیقاتی که صورت گرفته می توان در زمینه مواد غذایی فعالیت های خوبی را انجام داد بویژه که مردم ایران به مواد غذایی علاقه دارند.
در بولیوی نوعی ماده غذایی به نام “کینوآ” وجود دارد که ارزش غذایی بسیار بالایی دارد، این محصول می تواند در صادرات مد نظر قرار گرفته شود و یا یک گیاه به نام “استویا” در بولیوی وجود دارد که جایگزین خوبی برای شکر است و از بیماری های قند خون جلوگیری می کند. البته از سویا نیز می توان به عنوان کالای صادراتی به ایران نام برد.
شرکت نفتی ایران و بولیوی در چه وضعیتی قرار دارد؟
شرکت های بسیاری به خاطر اینکه امکانات زیادی برای انتقال پول از طریق ایران وجود نداشت بسته شدند ولی هم اکنون که قرار است تحریم های علیه ایران برداشته شود این شرکت ها می توانند دوباره شروع به فعالیت کنند.
در حال حاضر مشغول پیگیری بازگشایی این شرکت هستیم، جلساتی قرار است برگزار شود که می تواند به بازگشایی این شرکت کمک کند، البته در حوزه های دیگر به ویژه در بحث فن آوری نیز فعالیت هایی قرار است انجام گیرد؛ علاوه بر این چون بولیوی قصد دارد وارد بحث انرژی هسته ای شود، شاید بتوان از تجربیات ایران در این حوزه استفاده کرد.
آیا بولیوی برای همکاری با ایران در حوزه انرژی هسته ایی برنامه مشخصی را تدوین کرده است؟
بولیوی قصد دارد در بحث انرژی هسته ایی فعالیت خود را شروع کند. در حال حاضر بولیوی می خواهد یک نیروگاه انرژی هسته ایی بسازد، این اولین قدم خواهد بود، در این راه به کمک کشورهایی مانند ایران نیاز داریم که در این زمینه تجربه کسب کرده اند.
کدام کشورها برای همکاری با بولیوی در حوزه انرژی هسته ایی اعلام آمادگی کرده اند؟
در حال حاضر فرانسه، آرژانتین و کره جنوبی را به خاطر می آورم که پیشنهاد همکاری داده اند، البته دولت بولیوی در حال پیدا کردن شرکایی است که بتوانند در این راه به بولیوی کمک کنند.
ایران در روند ساخت نیروگاه هسته ای بولیوی چه کمکی می تواند انجام دهد؟
ایران با توجه به تجربیات خود می تواند مشاوره هایی به بولیوی بدهد، به عنوان مثال در زمینه تعداد نیرویی که باید در ساخت نیروگاه اتمی به کار گرفته شود.
به نظر من بولیوی می تواند از ایران درخواست کمک های فنی داشته باشد ولی فقط یک نظر شخصی است، چون ایران در زمینه ساخت نمی تواند کمک زیادی کند و بیشتر کمک های فنی و مشاوره ای مد نظر بولیوی خواهد بود.
گفتگو از: محمدرضا نظری
