آنجلیکا شولتز از دوران کودکی و نوجوانی مشتاق یادگیری بود و این روحیه را تا طی کردن مدارج عالی دانشگاهی حفظ کرد. او زیباترین لحظات دوران کودکی را دورانی می داند که در طبیعت بکر اتریش گذرانده و هنوز هم یادآوری فضای عطر انگیز آن دوران لبخند را بر لبانش می نشاند. وی که در رشته تاریخ و روابط بین الملل تحصیل کرده است بعد از مدت کوتاهی روزنامه نگاری همکاری خود را با انجمن دانشگاه های اتریش آغاز کرده و هنوز هم در راستای اهداف این انجمن که تقویت نقش و اهداف دانشگاه ها در اقتصاد و جامعه است فعالیت می کند. در مصاحبه ایی که با وی داشته ام تاکید می کند که هیچ چیز در جهان برای او مهمتر از همسرش نیست و با نگاهی رو به آینده تلاش می کند همراه خوبی برای وی باشد.
گفتگوی اختصاصی آوا دیپلماتیک با خانم آنجلیکا شولتز، همسر سفیر اتریش در ایران
در ابتدای مصاحبه و برای آشنایی بیشتر خوانندگان با سرکار عالی بفرمایید که در کدام شهر متولد شدید و روزگار نوجوانی و جوانی را در کجا و چگونه گذراندید؟
والدین من صاحب 4 فرزند و 12 نوه هستنند. من دختر بزرگ آنها و مادر 5 تن از نوادگان آنها هستم. رابطه من با برادر و دو خواهرم و نیز خانواده آنها نزدیک است و برادرزادهها و خواهرزادههایم را مثل فرزندان خودم دوست دارم.
در کودکی بازی با عروسک یکی از علایق من بود و ساعتها بازی می کردم. هنوز اسم آنها را که همگی با حرف “ش” شروع می شد به خاطر دارم و حتی تمام لباس ها، تخت و لوازم آنها را به طور کامل به یاد می آورم. البته آن زمان حدسش را هم نمی زدم که قرار است نام و نام خانوادگی همسر آیندم با حرف “ش” شروع شود.
از زمانیکه یادم می آید مطالعه و خواندن همیشه برایم مهم بوده و این اشتیاق باعث شد تا برای یادگیری منتظر مدرسه رفتن نمانم. ماهها قبل از آنکه وارد دبستان شوم کیف مدرسه، مداد و بقیه وسایل را خریده بودم و هر روز صبح لباس می پوشیدم و امیدوار بودم که بالاخره کسی مرا به مدرسه ببرد. وقتی به مدرسه رفتم دانش آموز خیلی خوبی بودم، همه تلاش خود را کردم و با افتخار دوران تحصیل را به پایان رساندم.
زیباترین لحظات دوران کودکی من در طبیعت گذشت. از روزهایی که با خانواده به جنگل و کوه می رفتیم خاطرات بی نظیری دارم. مخصوصا روزهایی که در طبیعت قارچ یا توت وحشی جمع می کردیم.
واقعا نمی توانم لحظات شادی که با دیدن آن همه توت فرنگی، بلوبری یا تمشک احساس می کردم را برای شما توصیف کنم. عطر و خاطره آن شیرینی هایی که پدر بزرگم، مادربزرگم، عمه ها یا خاله ها و یا مادرم با آنها می پختند فراموش شدنی نیست. زمستان های اتریش با سورتمه سواری، اسکی، اسکیت و اسب سواری در برف تجربیات دوران کودکی را شبیه به یک رویا می کند.
من و همسرم خیلی خوشحال هستیم که می توانیم از وقتمان در جنگل های اتریش لذت ببریم. البته الان مثل گذشته در پیدا کردن قارچ موفق نیستم اما از جستجور کردن آنها لذت می برم. تمام گل های وحشیای که می بینیم الهام بخش حس نابی از شادی برای ما هستند خصوصا اگر شکوفه زعفران به چشممان بخورد که البته در اتریش بسیار کمیاب است.
در چه رشته ایی تحصیلات دانشگاهی خودتان را دنبال کردید؟
فارغ التحصیل رشته تاریخ و روابط بین الملل از دانشگاه وین هستم.
چه عواملی مشوق شما برای تحصیل در این رشته بود؟
ترکیبی از شناخت گذشته و استفاده از آن به عنوان پایه ای برای پیشرفت در سیاست های آینده باعث این انتخاب شد.
آیا تمایل نداشتید که در سمت های سیاسی فعالیت داشته باشید؟
خیر
الکساندر فندربلن، رئیس‌جمهور منتخب اتریش خواستار مقابله با اسلام هراسی در اتریش شده است و همینطور بر حق داشتن حجاب برای زنان تاکید کرده است. نقطه نظر شما درباره دلایل طرح شدن این دیدگاه چیست؟
من معتقدم حقوق بشر جهان شمول، تفکیک ناپذیر و بی طرف است و هنجارهای کشوری که در آن مهمان هستم را می پذیرم و بطور قطع، به مواضع و نقطه نظرات رئیس جمهور، جناب آقای فندربلن که همسر من افتخار نمایندگی ایشان را در ایران دارم، احترام می گذارم.
رئیس جمهور فندربلن محدودیت های قانونی را امضا کردند که بر اساس آن، پوشیدن برقه و دیگر اقلام پوشش چهره در اماکن و ساختمان های عمومی را ممنوع نمودند. درست مانند این محدودیت ها در دیگر کشورهای اتحادیه اروپا رخ می دهد که درباره اتباع خارجی و بازدیدکنندگان نیز صادق است.
ادامه تحصیل در دوران جوانی شما با شرایط امروز چه تفاوتی کرده است؟
احتمالاً آسانتر شده است، چراکه پس از اتمام دبیرستان، دیگر محدودیتی برای تحصیل در دانشگاه وجود ندارد. امروزه، برای بسیاری از مراکز دانشگاهی آزمون ورودی برگزار می شود و هزاران متقاضی به دنبال ورود به رشته پزشکی هستند که از این تعداد، تنها چندصد نفر در آزمون پذیرفته می شوند.
قبل از فعالیت در انجمن دانشگاههای اتریش یا همان “UNIKO” آیا در سازمان دیگری فعالیت می کردید؟
تا قبل از پیوستن به UNIKO در سال 1993 برای یک روزنامه اتریشی به اسم “Die Presse” کار می کردم.
در چه حوزه هایی با انجمن دانشگاه های اتریش همکاری دارید؟
تا سال 2004 سخنگو بودم. آخرین سمت من تا قبل از آمدن به ایران مشاور سیاستگذاری در امور بودجه ای دانشگاه ها بود. من همچنین یک پلتفرم آنلاین را برای سیاست های پژوهشی و علمی و سیاست های مرتبط با دانشگاه طراحی کردم و توسعه دادم. همینطور برای سهولت ارجاع، مطالب مختصری درباره گزارش های بین المللی، اروپایی و اتریشی نوشتم.
انجمن دانشگاه های اتریش در چه سالی و با چه هدفی تاسیس شده است؟
انجمن دانشگاه های اتریش هماهنگی داخلی دانشگاه ها را مدیریت می کند و نمایندگی آنها را در سازمان های ملی و بین المللی بر عهده می گیرد. در واقع صدای دانشگاه های اتریش است و در فدراسیون دانشگاه های ملی از آنها پشتیبانی اداری و سازمانی می کند.
کنفرانس روسای دانشگاه های اتریش ابتدا در سال 1910 تاسیس و بار دیگر بعد از جنگ جهانی اول احیا شد. طی سال های 1935 تا 1945 کنفرانسی برگزار نشد و در سال 1955 مجددا به انجام وظایف خود پرداخت.
آیا هزینه انجمن دانشگاه های اتریش از طریق حق عضویت دانشگاه ها اداره می شود؟
21 دانشگاه دولتی بر اساس میزان بزرگی و وسعت خود به بودجه انجمن دانشگاه های اتریش کمک می کنند.
انجمن دانشگاه های اتریش برای شکل گیری و تاثیر گذاری بر برنامه فعلی و آینده آموزش عالی اتریش تا چه اندازه اختیارات دارد؟
این انجمن همراه با اعضای خود، موقعیت هایی را ایجاد می کند که برنامه های فعلی و آینده آموزش عالی را شکل می دهد و بر آنها تأثیر می گذارد. به طور کلی هدف مورد نظر تقویت نقش و اهداف دانشگاه ها در اقتصاد و در جامعه است و در واقع انجمن دانشگاه های اتریش از ترویج علم و هنر حمایت می کند.
همکاری علمی ایران و اتریش به 160 سال قبل برمی گردد. در آن دوران اساتیدی از اتریش در مدرسه دارالفنون تدریس می کردند که توسط امیرکبیر صدراعظم ایران تاسیس شده بود. هم اکنون همکاری دانشگاهی دو کشور را چگونه ارزیابی می کنید؟
در سال 2016 بیش از 1600 دانشجوی ایرانی در دانشگاه های اتریش پذیرفته شدند. ایرانی ها جامعهای حدودا سی هزار نفری را در اتریش تشکیل می دهند که با نقشی فعال در مشاغل مهمی چون وکلات، طبابت و کارهای فنی به سر بلندی و موفقیت جامعه اتریش کمک می کنند. تعداد اتریشی ها در ایران 380 نفر است و البته گفتگوی علمی بین اتریش و ایران به منظور توسعه همکاری ها در جریان است.
با توجه به حضور فعال شما در بطن جامعه ایران، آیا وجه مشترکی میان خانواده های ایرانی و اتریشی مشاهده می کنید؟
من تفاوتی احساس نمی کنم. همه مادران و پدران در هر جای دنیا خواسته مشابهی برای فرزندان خود دارند. ما همه یکسان هستیم.
چرا در اتریش بنیان خانواده‌ها محکم‌تر از برخی کشورهای اروپایی است؟
نرخ خانواده های بدون فرزند در اتریش 37% و در اتحادیه اروپا به طور متوسط 33.1% است.
چرا با توجه اینکه خانواده‌های اتریشی کم جمعیت هستند بیشتر ترجیح می‌دهند در کنار هم زندگی کنند؟
در سالیان اخیر، درآمد خالص افراد در دهه سوم عمرشان کاهش یافته است و در نتیجه جوانان مدت بیشتری با والدین خود زندگی می کنند.
خانواده‌های اتریشی به صورت سنتی بیشتر یکشنبه‌ها به دیدار پدربزرگ و مادربزرگ‌ها می رفتند و یک وعده غذایی را در کنار آنها صرف می کردند. آیا هنوز این آداب و رسوم در جامعه شهری اتریش مشهود است؟
این رسم امروزه همچنان زنده و پابرجا است. دختران من هریک به نوبت، به دیدن پدر بزرگشان می روند و برای او غذا درست می کنند. زمانی که پدر بزرگ و مادربزرگ ما در قید حیات بودند ما همیشه به دیدار آنها می رفتیم.
زنان اتریشی همواره به داشتن خانه‌های زیبا و تمیز شهره هستند. شما چه اندازه در این زمینه در اقامتگاه خودتان در تهران وقت می گذارید؟
اقامتگاه ما در اینجا ملک شخصی ما نیست، اما من دوست دارم آن را به سلیقه خودم تزئین و برای برگزاری مراسم و مهمانی آماده کنم. اما منزل شخصیمان را در اتریش هم من و هم همسرم مدام نظافت و از آن نگهداری می کنیم. هر دو ما به پذیرایی از مهمان چه در منزل شخصی خود در وین و چه در روستا بسیار علاقمند هستیم.
چند فرزند دارید و آنها در چه رشته ایی تحصیل کرده اند؟
من پنج دختر دارم. روزالی 27 ساله و در پاریس وکیل است. آدلاید 22 ساله و دانشجوی سال آخرپزشکی در دانشگاه پزشکی وین است. فلورنتین 20 سال دارد و دانشجوی سال سوم رشته مهندسی فنی در دانشگاه فنی وین است. پائولین هم 20 ساله است و در یک هتل پنج ستاره در سالزبورگ گردشگری تدریس می کند. الیزابت هم 18 ساله و دانش آموز سال آخر دبیرستان در وین است.
در اتریش زمانیکه فرزندی به دنیا می‌آید چه آداب و رسومی وجود دارد؟
هیچ آداب خاصی وجود ندارد.
تا چه اندازه دیپلماتیک بودن همسرتان بر تربیت فرزندان تاثیر گذار بوده است؟
ما فرزندانمان را مستقل، سخت کوش و مبادی آداب بار آورده ایم. چه در این حرفه و چه هر شغل دیگری، رویکرد ما همین می بود.
هر کشوری برای برگزاری مراسم عروسی آداب و رسوم متفاوتی دارد. موضوعی که می تواند برای خواننده ها جالب باشد، آداب و رسوم عروسی در کشور اتریش چگونه است؟
ما، اتریشی ها، در تفکرات و انتظاراتمان در بحث ازدواج بسیار انفرادی عمل می کنیم. برخی اتریشی ها دوست دارند با البسه سنتی ازدواج کنند و بعضی از عروس ها دلشان می خواهد با کالسکه و اسب به همراه داماد و با یونیفورم مخصوص، به مراسم یا کلیسا بروند. اگر در تیم های ورزشی فردی بخواهد ازدواج کند، ساقدوشها با لباس یونیفرم خود از وی استقبال می کنند.
البته یکی از رسوم «ربودن عروس» است؛ برخی خانواده ها عروس را می ربایند و داماد باید ساقدوش ارشد خود را برای آزادی وی و پرداخت غرامت به دنبالش بفرستد. اکثر اوقات، عروس به رستورانی کوچک یا کافی شاپی در نزدیکی محل برگزاری مراسم برده می شود. در مراسمی که هماهنگی خوبی برای آن انجام شده است، ساقدوش ارشد داماد باید سرنخی از محل اختفای عروس بیابد و عروس نیز باید هم پای داماد، به نگرانی و دلشوره تظاهر کند، چرا که مهمانان از نمایش باکیفیت لذت می برند.
آیا شرط خاصی برای خواستگار دختران خودتان مد نظر دارید؟
آنها زنان موفقی هستند که از عهده زندگیشان برمی آیند و می توانند تصمیماتشان را بطور مستقل بگیرند. من همه فرزندانم را بی قید و شرط دوست دارم. کسب اجازه از والدین برای ازدواج در اتریش امر مرسومی نیست.
مدتی قبل شاهد برگزاری جشنواره غذاهای اتریشی در تهران بودیم. کدام غذاهای ایرانی به ذائقه مردم اتریش نزدیک تر است؟
همه غذاهای ایرانی فوق العاده هستند و به نظرم تنها مورد متفاوت با ذائقه مردم اتریش نان ایرانی است. در اتریش اغلب مردم نان دارای سبوس تیره را ترجیح می دهند. سرآشپزهای اتریشی اذعان دارند که سبزیجات و گیاهان ایران بینظیرند و از لحاظ عطر و بو بالاترین کیفیت را دارند.
از بین غذاهای ایرانی کدام را می پسندید؟
آش، نان، قرمه سبزی و شیرین پلو
در مدت زمانی که در تهران حضور دارید بیشتر چه تفریحاتی دارید؟
من از قدم زدن در مسیرهای پیاده روی در کوه های زیبای شمال تهران لذت می برم.
تا چه اندازه عضویت در گروه بانوان و همسران دیپلماتیک توانسته به کیفیت حضورتان در ایران کمک کند؟
من با بانوان فوق العاده ای آشنا شدم و از حمایت و دوستی آنها لذت می برم. در واقع گروه بانوان و همسران دیپلماتیک شما را در چرخه ارتباطات قرار می دهد و ثمره عالی دارد.
در همراهی ماموریت های همسرتان به کدام شهرها سفر کرده اید؟
واشنگتن دی سی، ژنو، پکن، آبوجا
برخی از فعالان اجتماعی معتقدند که در جامعه ایی که عدالت جنسیتی برای حضور زنان در عرصه سیاسی وجود ندارد بایستی سهمیه ای برای زنان در عرصه انتخابات مانند تعداد نمایندگان مجلس در نظر گرفته شود. آیا شما به اختصاص سهمیه برای زنان در عرصه سیاسی اعتقاد دارید؟
من به ظرفیت ها و توانایی ها معتقدم و نه سهمیه بندی.
وضعیت کنونی زنان ایران را چگونه ارزیابی می کنید؟
آنها در سطوح دانشگاهی درخشان هستند، در مشاغل و حرفه های مختلف همسنگ مردان هستند، در خیابان های شلوغ تهران بخوبی رانندگی می کنند، کدبانوهایی خلاق و آشپزهایی فوق العاده اند.
دیدن مهمان نوازی و مهربانی آنها شگفت انگیزترین تجربه من در ایران است. زنان ایرانی درست همانند سایر بانوان در دیگر کشورها قلب جامعه هستند. من از معاشرت با زنان ایرانی که بخود باور دارند، لذت می برم. آنها پر تلاش، باهوش و عزتمند و نماد بخش قابل توجهی از قدرت کشور ایران هستند.
خوشحالم که نیمه دیگر جامعه نیز خود را متعهد به حمایت از زنان برای تحقق کامل ظرفیتها و استعدادهای آنها می داند و این فرصت را فراهم کرده است تا همه جامعه از این موقعیت منتفع شوند.
گفتگو از: محمدرضا نظری
