جورج کاستا اولیویرا معاون وزیر خارجه پرتغال در راس یک هیات عالی رتبه اقتصادی راهی تهران شد تا راه های گسترش مناسبات سیاسی و اقتصادی دو جانبه را مورد ارزیابی قرار دهد. به منظور بررسی دستاورد این سفر از طریق هماهنگی که توسط آقای ماریو داماش نونس سفیر پرتغال در ایران انجام شد این فرصت فراهم گردید تا درباره ابعاد این سفر با معاون وزیر امورخارجه پرتغال گفتگویی داشته باشیم که در ادامه می خوانید.
گفتگوی اختصاصی آوا دیپلماتیک با جورج کاستا اولیویرا
معاون وزیر امور خارجه پرتغال
برنامه و اولویت اصلی شما در سفر به ایران چیست؟
اولویت نخست من در این دیدار گسترش روابط دوستانه دیپلماتیک و افزایش مبادلات دوجانبه میان دو کشور است. در طول این سفر، امید است بتوانیم نمایندگی رسمی آژانس مبادلات و سرمایه گذاری خارجی را در تهران دایر کنیم تا به حمایت از شرکتهایی بپردازیم که در پی استفاده از فرصتهای سرمایه گذاری و شراکت هستند. بخشی از تلاشهای ما به ارتقای فرصتهای تجاری و روابط دوجانبه اختصاص دارد. ما همچنین قصد داریم تا از ظرفیت های موجود در حوزه فعالیت سفارتمان در تهران نیز استفاده بهینه ببریم.
رفع تحریمها تا چه حد توانسته به بهبود روابط میان ایران و پرتغال بیانجامد؟
طبیعتاً تاثیر بسزایی به همراه دارد. پیش از برداشتن تحریمها، همکاری میان شرکتهای پرتغالی و ایرانی از پیچیدگیهای بسیاری برخوردار بود. اکنون اما با توجه به گزارشات شرکتهای پرتغالی، شرایط بسیار بهتر شده است. شرکتها معتقدند پتانسیل بسیاری در تجارت و شراکت به چشم می خورد و علاقه وافری به حضور در بازار 80 میلیون نفری ایران وجود دارد و از این رو، شرکتهای بسیار و انجمنهای صنفی-تجاری مختلفی مرا در سفر به تهران همراهی کردند و نخستین ماموریت رسمی ما پس از رفع تحریمها رقم خورد.
شرکتهای پرتغالی با اشتیاق بسیار در این امر مشارکت کردند و این نشانه بسیار مثبتی در گسترش و تداوم روابط، آنهم پس از رفع تحریمها می باشد.
وضعیت روابط بانکی میان ایران و پرتغال در حال حاضر چگونه است؟
پاسخ به این سوال را می توان از دو دیدگاه مطرح کرد. وجه اول مربوط به تلاشی است که برای تلفیق بانکهای ایرانی و سیستم اروپایی (مانند سوئیفت) صورت گرفته است. وجه دوم اما کمی پیچیده تر است و به کم کاری های بانکهای اروپایی در دوران اعمال تحریمهای ایالات متحده مربوط می شود.
درباره بانکهای پرتغالی باید گفت این نهادها از قدیم به هنگام اعمال برنامه های جهانی سازی، دنباله روی شرکتهای پرتغالی بوده اند. بدین معنا که اگر شرکتهای پرتغالی به ایران بیایند و بتوانند تجارت خود را با موفقیت انجام دهند، به نظر من حضور جریانهای تقویت کننده مالی قطعی است.
شرکتهای اروپایی اغلب چند ملیتی هستند و تا آنجا که من می دانم، شرکتهای پرتغالی نیز به همین ترتیب با دیگر کشورها در حال سرمایه گذاری و شراکت هستند. فکر نمی کنید این موضوع همکاری های مالی و مبادلات میان ایران و پرتغال را با مشکل مواجه کند؟
بستر کلی سوال شما را متوجه می شوم. شرکتهای پرتغالی چندملیتی نیز از تجربه بین المللی بسیاری برخوردار هستند و در نقاط مختلف جهان، بویژه آفریقا و آمریکای لاتین کار کرده اند. این شرکتها بسیار سازگارند و به این دلیل، بعید می دانم با مشکلات ناشی از تحریمها که بانکها در حال حاضر از آن بُعد رنج می برند مواجه شوند. اما باور من این است که بخشی از این مسایل ناشی از عدم وجود انطباق میان بندهای مطروحه از سوی برخی نهادهای امریکایی هستند. اگر قرار باشد پیامی منسجم به دیگران بدهیم، باید در بطن آن، نگرانی های بانکها و نهادهای مالی را در نظر بگیریم. اما شاید بتوان ساز و کارهای دیگری را نظیر ایجاد ضمانت در نظر گرفت، بدین معنا که با رونق یافتن پروژه های دوجانبه در ایران، حضور بانکها پررنگ تر شود.
آیا وزارت امور خارجه پرتغال با خزانه داری امریکا درباره تحریمهای اعمالی علیه ایران در ارتباط است؟
در بدنه اتحادیه اروپا، مذاکرات با نهادهای فدرال ایالات متحده از طریق کمیسیون اروپا صورت می گیرد. در نتیجه، ما عمدتاً دیدگاههای خود را در شورای اتحادیه اروپا مطرح کرده و سپس در جریان آنچه باید انجام شود قرار می گیریم. آنچه در واقعیت از سوی پرتغال رخ می دهد نیز همین است و بسیاری از کشورهای اروپایی دیگر هم از امریکایی ها خواسته اند شفافتر و دقیقتر مواضع خود را مشخص کنند تا بانکها دیگر از فعالیت در ایران نگران نباشند.
دیدگاه اتحادیه اروپا چیست؟ حوزه فعالیتهای هیأتهای همراه شما در این سفر چیست؟
درباره بخش اول سوالتان باید شما را به پاسخ قبل خود ارجاع دهم. اما بخش دوم سوال؛ در بسیاری حوزه ها نظیر گردشگری و میزبانی، ساخت و گسترش زیرساختها نظیر مدیریت آب و پسماند، سلامت و خدمات عمومی. در این هیأتها، ما از متخصصین پتروشیمی نیز بهره می گیریم.
همکاری با ایران در زمینه حمل و نقل و خطوط هوایی به چه نحو برنامه ریزی است؟
ما به دنبال آن هستیم تا به توافقی در زمینه حمل و نقل هوایی دست پیدا کنیم. این فرآیند توسط مقامات هواپیمایی هردو کشور صورت می گیرد و ما می خواهیم در اسرع وقت نتیجه مورد نظر حاصل شود. پتانسیل همکاریهای راهبردی دوجانبه در این زمینه وجود دارد و تا کنون حداقل یک هواپیمایی مایل به انجام پروازهای مستقیم میان تهران و لیسبون است؛ شاید سه پرواز در هفته. این مسله برای ما از اهمیت خاصی برخوردار است، زیرا دیدارهای گردشگری و تجاری را بسیار تسریع می کند.
میزان ارزش مبادلات میان ایران و پرتغال چقدر است؟
بر اساس آمار سازمان تجارت جهانی، در سال 2014، ایران 73،900 میلیون دلار به پرتغال صادر کرده و میزان 53،600 میلیون دلار از این کشور وارد کرده است. این مبلغ چندان زیاد نیست و با آنچه باید باشد فاصله بسیاری دارد. انتظار من این است که این ارقام در سالهای پیش رو و با مشارکت شرکتهای پرتغالی و ایرانی افزایش پیدا کنند و فرصتهای موجود سرمایه گذاری و شراکت به بهره برداری برسند.
هیأت جدید آژانس سرمایه گذاری خارجی پرتغال در تهران نقش کلیدی در تجهیز کسب و کار و دیدارهای دوطرفه ایفا می کند. حضور من برای اولین بار در رأس هیات پرتغالی نشان دهنده شور و اشتیاقی است که شرکتهای پرتغالی در حوزه های مختلف برای فعالیت در بازار گسترده ایران دارند. برای مثال حوزه پتروشیمی، ظرفیت بسیاری در خود جای داده است و من منتظر دیدار فردای خود با معاون وزیر نفت هستم.
درحالی که ایران سعی در افزایش تولید نفت دارد چرا پرتغال نفت مورد نیاز خود از ایران تهیه نمی کند؟
نظام تحریمی سابق تجارت نفت را برای مدتی طولانی متوقف کرد. علیرغم تمایل شرکتهای پرتغالی و فرصتهای موجود، زمان لازم است تا حوزه پتروشیمی به سازگاری کامل برسد. شرکتهای پرتغالی ارزش کیفیت نفت ایران را می دانند و ما در پی کاوش در ظرفیتهای این بخش هستیم که بی شک، می تواند مبادلات دوجانبه را بهبود ببخشد.
چه میزان از ظرفیت های سرمایه گذاری مشترک میان دو کشور به بخش خودرو و صنایع سنگین اختصاص داده شده است؟
هنوز باید به تحقیق خود در این بخشها ادامه دهیم. افزایش دیدارهای دوجانبه نظیر دیدار جاری، دقیقا همان چیزی است که به آن نیاز داریم.
این مصاحبه در اختیار سفرای دیگر کشورها نیز قرار می گیرد. کدام وجه مثبت روابط سیاسی و اقتصادی میان ایران و پرتغال می تواند الگویی برای سایر کشورها باشد؟
راستش را بخواهید، من آنقدری ایران را نمی شناسم که بتوانم پاسخ مناسبی به این سوال بدهم. به نظر من، چیزهای زیادی را باید در این زمینه آموخت و این تازه اولین دیدار من است که امیدوارم به بهبود روابط دوستانه و دوجانبه و ارتقای منافع میان ما بیانجامد.
گفتگو از: محمدرضا نظری
