فرانسوا نیکولو بین سال های 1964 تا 2005 به عنوان دیپلمات در وزارت خارجه فرانسه حضور داشت. وی طی این سال ها سفیر فرانسه در مجارستان و ایران (2001 تا 2005) و سفیر این کشور در سازمان ملل بود. وی در سالهایی که به عنوان سفیر فرانسه در ایران حضور داشت نقش موثری را در مذاکرات هسته ایی آن دوران ایفا می کرد. نیکولو پس از پایان ترک تهران، مسائل ایران را از نزدیک دنبال و مقالات بسیاری در این ارتباط در روزنامه ها و مجلات فرانسوی و بین المللی منتشر کرده است. به همین دلیل سایت آوا دیپلماتیک، دیدگاه وی را درباره روند مذاکرات ژنو جویا شده است.
گفتگوی اختصاصی آوا دیپلماتیک با “فرانسوا نیکولو” سفیر سابق فرانسه در ایران
به نظر شما مهمترین نتیجه ی توافق ژنو برای ایران چیست؟
واضح است که حداقل در شش ماه آینده مهمترین نتیجه این توافق برای ایران کاهش تحریم ها است. در مورد صادرات نفت، ایران قادر خواهد بود بدون بروز مشکلی حدود یک میلیون بشکه نفت در روز به فروش برساند، یعنی تقریبا نصف مقداری که قبل از اعمال تحریم ها به خارج از کشور می فروخت. در فروش اخیر با قیمت 100 دلار به ازاء هر بشکه، در آمد این فروش برابر خواهد بود با درآمدی که ایران تقریبا ده سال قبل، یعنی هنگامی که نفت تقریبا 50 دلار بود، از فروش آن به دست می آورد. البته چندان هم بد نیست، بالاخره…
گفتگوهای هسته ای اخیر از چه نظر با گفتگوهای گذشته متفاوت هستند؟
سرانجام این گفتگوها در بر دارنده میل حقیقی دو طرف برای رسیدن به نتیجه ای سریع و متوازن می باشد. در این برهه در هر دو طرف خستگی از اعمال تحریم ها به چشم می خورد. اعمال این تحریم ها حقیقتا به مردم ایران آسیب زده است، و وعده برداشتن این تحریم ها بخشی از سکوی پرتاب روحانی به ریاست جمهوری در انتخابات ریاست جمهوری را تشکیل داد. اما از طرف دیگر، طرف های غربی تدریجا متوجه شده اند که تحریم ها، با وجود آسیبی که به مردم ایران رسانده اند، تاثیر چندان زیادی در ایجاد اختلال در توسعه ی برنامه هسته ای ایران نداشته اند. از این رو، به دلیل واکنش معکوس، حاصل از همان پدیده یعنی تحریم، همه بهاز سرگیری جدی مذاکرات ترغيب شده اند.
ارزیابی شما از رفتار فرانسه در طی مذاکرات ایران و 1+5 چیست؟
تنها زمانی می توانیم قضاوت نهایی در این مورد ارائه دهیم که بتوانیم نسخه پایانی توافق را با پیش نویس اصلاحی حاصل از درخواست فرانسه مقایسه کنیم. تنها پس از مرحله مذکور است که قادر به ارزیابی این مطلب خواهیم بود که آیا متمم مورد ارائه فرانسه قابل توجه و مفید بوده است یا خیر. ظاهرا در پیش نویس اول توافقنامه خلاء هایی وجود داشت، زیرا در صورت عدم وجود این خلاء ها طرف فرانسوی به آسانی قادر به متقاعد ساختن همکاران خود، یعنی اول آمریکایی ها و حتی روسیه و چین … برای اتخاذ موضع خود نبودند. آنچه همچنان برای من به شکل یک راز باقی ماندهاین است که چرا این اختلافات میان شش کشور در سطح نمایندگان و قبل از رسیدن وزرای خارجه به ژنو به طور کامل حل نشد؟ البته شرایط آنقدر بحرانی و حساس به نظر نمی رسید.
به نظر شما عربستان سعودی و اسرائیل تا چه حد بر فرآینده تصمیم گیری دولتمردان فرانسه در مورد ایران تاثیر گذاشتند؟
اولا باید به یاد داشته باشیم که شش کشوری که در این مذاکرات با ایران روبرو هستند تنها برای خود مذاکره نمی کنند، بلکه به نام جامعه جهانی مذاکره می کنند. کشورهایی که با ایران در یک منطقه زندگی می کنند مطمئنا بخشی از این جامعه ی جهانی هستند، و علاقه فراوانی به پیگیری حوادث منطقه خود دارند. بنابراین توجه به نگرانی های آنان وظیفه ی این شش کشور است. البته این به این معنا نیست که مذاکره کنندگان باید موضع کشور خاصی را در پیش بگیرند، و واضح است که در مذاکرات این خط مشی چه از طرف فرانسه یا دیگر مذاکره کنندگان دنبال نشده است.
برخی کارشناسان اعتقاد دارند که عربستان سعودی تلاش کرده است موضعِ فرانسه را از طریق عقد قرارداد نظامی 20 میلیون دلاری تعییر دهد، نظر شما در این مورد چیست؟
میان فرانسه و کشورهای موجود در ساحل خلیج فارس، در هر زمان می توانید چند قرارداد مهم در حال عقد بیابید، و در هر سال یک یا دو قرار داد بسته می شود، چه در حوزه نظامی و یا غیر نظامی. بنابراین کارشناسان همیشه می توانند سیاست فرانسه را به علایق تجاری مربوط سازند، و شما نیز می توانید همین استدلال را در مورد کشورهای دیگر مطرح کنید… اما اگر پول سهل الوصول دلیل عمده گزینش های فرانسه باشد، فرانسه باید از ایران حمایت می کرد، زیرا ایران بزرگترین بازار منطقه است، ایران در حوزه های زیادی باید پیشرفت کند، این کشور جایی است که در صورت بر طرف شدن تحریم ها می توان در آن بهترین موقعیت های تجاری را یافت.
برپایه توافق ژنو، تحریم های ایران به مرور در زمینه صنعت خودرو برداشته خواهد شد، آیا می توان گفت که این یک نوع امتیاز است که در مذاکرات 1+5 به فرانسه داده شده است که به مانند گذشته تولید کنندگان خودرو در فرانسه، همکاری خود را در این زمینه با ایران ادامه دهند؟
آنچه مضحک بود، اعمال تحریم های هدفمند بر صنعت خودرو به نام راهکار عدم گسترش سلاح هسته ای است. گویی می توان بمب هسته ای را در صندوق پژو یا رنوی خود حمل نمود! به سادگی می توان گفت تصمیم برداشتن تحریم ها در واقع تصمیمی عاقلانه بود. این عمل برای تمامی خودرو سازان علاقه مند برای همکاری با ایران شانس این کار را فراهم می آورد. البته، پژو و رنو سال های متمادی است که اعتماد مستحکمی را با صنعت و عموم مردم ایران به وجود آورده اند. من عمیقا امیدوارم که این اعتماد محکم دوباره اعاده و تقویت شود.
آیا در توافق نامه ژنو حق غنی سازی اورانیوم در داخل مرزهای ایران به رسمیت شناخته شده است؟
البته نه دقیقا به شکل تصویب شده، اما از طریق این توافقنامه، شش کشوری که با ایران مذاکره می کردند، و به همراه آنان تمامی جامعه جهانی، به روشنی آمادگی خود را برای پذیرش و به رسمیت شناختن وجود برنامه گسترده صلح آمیز هسته ای، شامل غنی سازی، در خاک ایران را بیان کرده اند. البته این مطلب زمانی تحقق می یابد که تمامی نگرانی ها در مورد برنامه هسته ای ایران برطرف شود. اما من کاملا مطمئنم که ایران این اعتماد سازی را انجام خواهد داد.
این توافق چه تاثیری بر روند تحولات خاورمیانه دارد؟
من قویاً معتقدم که تاثیرات مثبت این توافق به زودی احساس خواهد شد، به ویژه اگر دو طرف مذاکره با تعهد به مفاد این توافق اولیه عمل کنند. این عمل دو طرف برای دستیابی به توافق جامع آینده در زمینه برنامه ی هسته ای ایران ضروری است، و من نیزکاملا اطمینان دارم که نتیجه توافق نهایی، متعاقبا در آینده پیامدهای بسیار مثبتی را برای صلح و شکوفایی در منطقه خاورمیانه پدید خواهد آورد.
گفتگو از: محمدرضا نظری
