آلبـرتو گونزالس کاسالـس در ترکیه سفیر و در کشورهای ایالات متحده آمـريکا، ونزوئلا، سیشل و گویان کاردار بوده است. او قبل از حضور در ایران مدیریت مرکز مطبوعات بین المللی وزارت امور خارجه کوبا را برعهده داشت. از نکات جالب توجه اینکه در بین سال های 1991 تا 1993 به دنبال درخواست کشور آنگولا برای مقابله با تهاجم آفریقای جنوبی او در قالب یک ماموریت بین المللی به این کشور اعزام می شود. در آن دوران کمک های نظامی کشور کوبا به نامبیا و همینطور اتیوپی، منجر به پرستیژ و شخصیت خاص کوبا در میان کشورهای آفریقایی شد. در مصاحبه ای که با سفیر کوبا در ایران داشتیم، ضمن بررسی ظرفیت های توسعه روابط اقتصادی بین دو کشور، به رفع چالش های موجود جهت تسریع این همکاری ها پرداختیم.
گفتگوی اختصاصی آوا دیپلماتیک با آلبـرتو گونزالس کاسالـس، سفیر کوبا در ایران
با توجه به اینکه دو کشور ایران و کوبا سالهای طولانی است که با تحریم ایالات متحده آمریکا مواجه هستند، تاثیر تحریم ها در کوبا بیشتر در چه حوزه هایی برجسته تر است؟
تشکر می کنم از شما به خاطر این فرصتی که ایجاد شد. مدتی بود که منتظر چنین مصاحبه ای بودم.
در خصوص سوالی که شما مطرح کردید ما نمی توانیم از دور زدن تحریم ها بگوییم. این حق مسلم هر دو کشور کوبا و ایران است که بر اساس قوانین بین المللی و حق تجارت و دسترسی به بازارهای بین المللی و سیستم مالی، همچون سایر کشورهای دنیا از شرایط مساوی برخوردار باشند و به واسطه استقلالشان تحریم نشوند.
تحریم های اعمال شده علیه کشورهای ما، مداخله در امور داخلی کوبا و ایران تلقی می شود و اصل استقلال یک ملت و حقوق بشر مردم ما را نقض می کند.
به عنوان مثال، در شرایط کووید19، تحریم های اعمالی علیه کوبا با ممانعت از اهدای کمک های همبستگی، تلاش برای ایجاد مانع در توسعه واکسن های کوبایی و محدود کردن امکان دسترسی به دارو و لوازم اولیه، به سطح غیر قابل باوری از ظلم علیه ما رسید.
تخمین زده می شود که از زمان اعمال محاصره تا به امروز، خسارت ناشی از اقدامات تحریمی آمریکا علیه کوبا از 144.413 میلیون دلار به قیمت های فعلی فراتر رفته است.
ایالات متحده باید در نظر داشته باشد که اکثریت بزرگ جامعه بین المللی در رای گیری سالانه در سازمان ملل متحد، سیاست ایالات متحده علیه کوبا را نمی پسندند.
به طور حتم تحریم ها به اقتصاد هر دو کشور آسیب وارد کرده است. تحریم ها همچنین بر روابط اجتماعی ملت های ما تاثیر گذاشته است اما در خصوص هدفی که دشمنان ما دنبال می کردند، می بینیم که تحریم ها بی اثر بوده است.
کوبا بیشتر از شصت سال و ایران هم بیشتر از چهل است که تحت تحریم هستند. هیچ کدام از این تحریم ها نتوانسته است که تاثیری بر اراده و اختیار ملت ها در استقلال و حاکمیتی که خواستار آن بودند، داشته باشد. سیاست تحریم باید برداشته شود.
در اصل آنها می خواستند که نظم اجتماعی و سیاسی کشورهای ما را تحت تاثیر قرار دهند. هدف اصلی همین است که تا الان نیز به آن دست پیدا نکردند. در آینده هم دست پیدا نخواهند کرد.
این جمله را بار دیگر تکرار می کنم که حق مسلم ما این است که بتوانیم به صورت عادی و در صلح به مانند بقیه کشورها زندگی کنیم.
همانطور که در صحبت با رئیس جمهور آقای رئیسی گفتم، بهترین راهکار برای کشورهای تحت تحریم این است که با یکدیگر متحد شوند و همکاری های لازم را داشته باشند. همان گونه که می بینیم روابط سیاسی کوبا و ایران در یک سطح عالی قرار دارد.
در حالی که شاهد روابط مطلوب سیاسی بین دو کشور هستیم، چرا روابط اقتصادی ایران و کوبا در شرایط مناسبی قرار ندارد؟ مهمترین چالشی که مانع توسعه بیشتر روابط اقتصادی دو کشور در آینده نزدیک می شود چیست؟
روابط سیاسی و روابط چند جانبه بین دو کشور در سطح خیلی بالایی قرار دارد ولی از نقطه نظر اقتصادی روابط در سطح پایین تری قرار دارد. البته این موضوع نمی تواند خللی در روابط دو جانبه باشد. یکی از اهداف ما در آینده این است که روابط تجاری و اقتصادی را تقویت کنیم.
چالشی که بعد از این همه سال ارتباط بین دو کشور وجود دارد عدم شناخت از توانمندی های دو کشور است. ما الان داریم روابط را به نحوی ایجاد می کنیم که منجر به این شناخت شود.
ایران باید دیدگاه استراتژیک نسبت به نه فقط کوبا بلکه به کشورهای آمریکای لاتین داشته باشد. ایران دارای محصولاتی است که برای دنیا لازم است. این محصولات باید در سطح بین المللی معرفی شوند. تمرکز ایران نسبت به این مسئله به نظر بیشتر در سطح منطقه است ولی باید از مرزهای منطقه ای خارج شود و ترجیحا به آمریکای لاتین و آفریقا وارد شود. همچنین در صورت امکان می تواند به اروپا نیز وارد شود.
البته اقتصاد کوبا مقداری متفاوت است. ایران از نظر منابع و ذخایر طبیعی خیلی غنی و متنوع است. ما متاسفانه این منابع طبیعی را در اختیار نداریم ولی از منابع انسانی خوبی برخوردار هستیم.
همچنین موقعیت جغرافیایی کوبا خاص است. کوبا می تواند دروازه ای برای ورود ایران به منطقه آمریکای لاتین باشد. ایران می تواند در کوبا سرمایه گذاری اقتصادی داشته باشد. در این میان لازم است که دوباره بر چالش موجود یعنی عدم شناخت از ظرفیت های موجود تاکید کنم.
تا چه اندازه عدم شناخت از ظرفیت های کوبا در ایران، متاثر از فعالیت های گذشته سفارت کوبا در تهران بوده است؟
من نمی خواهم کار دیپلمات های قبلی را ارزیابی کنم. به طور حتم هر فردی در زمان خودش توانایی های خود را به اجرا گذاشته است. در روابط اقتصادی بین کوبا و ایران یک اینرسی وجود دارد. مقداری هم بوروکراسی و مسائل اداری در این زمینه تاثیر گذار است. ایران تمام توانایی ها برای همکاری در توسعه اقتصادی و تجاری کوبا را دارا است.
شما به این نکته اشاره کردید که کوبا می تواند دروازه ورودی ایران برای همکاری با کشورهای آمریکای لاتین باشد. این سوال مطرح می شود که مهم ترین شرکای سیاسی و تجاری کوبا کدام کشورها هستند؟
کوبا با بیش از یکصد کشور دنیا روابط سیاسی و اقتصادی دارد. در واقع کوبا با هر کدام از کشورهای آمریکای لاتین، تمام کشورهای آفریقایی و بسیاری از کشورهای آسیایی روابط عالی دارد. اگر که می بینید رابطه ای بین کوبا و بعضی از کشورها وجود ندارد، این عدم ایجاد رابطه از طرف کوبا نیست. می توانم در این زمینه به ایالات متحده و اسرائیل اشاره کنم.
وقتی که می گویم کوبا می تواند برای ایران مرکز و نقطه ای برای سرمایه گذاری اقتصادی باشد یعنی اینکه ایران می تواند با توجه به شرایط و موقعیت خاصی که کوبا در منطقه دارد، از طریق سرمایه گذاری در کوبا محصولاتش را به سایر کشورهای آمریکای لاتین ارسال کند.
در حال حاضر شرکای اصلی تجاری و اقتصادی ما که نمی توانیم بگوییم کدام بالاتر از دیگری است، ونزوئلا، چین، روسیه، اسپانیا و کانادا هستند. حجم تبادل تجاری خوبی نیز با مکزیک و برخی از کشورهای اروپایی مثل ایتالیا و آلمان داریم.
با این کشورها تبادلات خوبی در زمینه های مختلف به ویژه در زمینه گردشگری، محصولات غذایی و بیوتکنولوژی که کوبا نقش موثر و پررنگی در آن دارد، داریم.
در چه حوزه هایی ایران می تواند در کوبا سرمایه گذاری کند؟
در حوزه های انرژی، پالایش سوخت، صنایع غذایی، صنایع دارویی، توسعه تولید محصولات، معدن، و در همه زمینه هایی که ایران دارای توسعه و پیشرفت بوده، ما می توانیم همکاری داشته باشیم.
به دنبال آتش سوزی در تأسیسات نفتی کوبا، تیم متخصصان ایرانی برای کمک به مهار آتش به این کشور اعزام شدند. دلیل این حادثه چه بود؟
ذخایر اصلی نفتی ما بود که دچار حادثه شد. دلیل این آتش سوزی برخی اتفاقات جوی بود.
ما در وهله اول جهت مهار آتش سوزی روی حمایت ایران حساب کردیم. این حادثه متاسفانه تلفات زیادی داشت. یک سری تجهیزات آتش نشانی نیز از ایران برای ما ارسال شد.
پیرامون این موضوع آقای دیاز کانل رئیس جمهور کوبا و شخص من نیز مراتب قدردانی خود را به دولت ایران ابلاغ نمودیم.
آیا دلیل صف های طولانی در مقابل پمپ بنزین ها در کوبا، آسیب دیدن مخازن ذخیره سوخت است؟
دقیقا همین طور است. یکی از مشکلات اقتصادی بزرگ کوبا که همه دنیا از آن مطلع اند، عرضه سوخت است. ما در حال مذاکره با ایران هستیم تا بتوانیم مقداری سوخت وارد کوبا کنیم.
سهم ایران از حجم تجارت خارجی کشور کوبا در سال 2022 چقدر بود و شامل چه محصولاتی می شود؟
می توانیم بگوییم که از نظر حجم خیلی پایین بود.
ما الان تمرکز را روی مسئله انرژی، تا حدودی انتقال تکنولوژی و همینطور روی تولید محصولات دارویی و پزشکی گذاشته ایم. باید در این زمینه کار بیشتری انجام داد. امیدواریم که در آینده نزدیک به نتایج مثبت و مطلوبی برسیم.
مراودات بانکی بین دو کشور الان در چه وضعیتی قرار دارد؟
اگر که بخواهیم رابطه اقتصادی مستحکم و مداومی داشته باشیم، این مسئله خیلی مهم است که به تحریم ها بر می گردد. هر دو کشور کوبا و ایران تحت تحریم هستند. در سطح بین المللی این اجازه برای ما وجود ندارد که تبادلاتی مثل سوئیفت را داشته باشیم.
در سال گذشته توافقاتی بین بانک مرکزی کوبا و بانک مرکزی ایران برای انتقال ارز به صورت مستقیم انجام گرفت. برای مثال تعیین شد بانک کار آفرین از طرف ایران و یک بانک کوبایی حساب هایی را برای شرکت ها و موسساتی که قرار است تبادلاتی داشته باشند، باز کنند. این موضوع می تواند تسهیلاتی را ایجاد کند.
آیا این یک خط اعتباری است ؟
یک حساب سپرده برای هر دو کشور است که می تواند به صورت اعتباری نیز باشد.
آیا سقف مشخصی برای این حساب در نظر گرفته شده است؟
نه سقفی وجود ندارد.
روسیه برای مبادلات خودش از اس‌پی‌اف‌اس به جای سوئیفت استفاده می کند. چرا کوبا برای مبادلات اقتصادی با ایران از این شبکه مالی استفاده نمی کند؟
لطفا به خاطر داشته باشید که آزار و اذیت مالی ویژگی متمایز تحریم علیه کوبا بوده است. نهادهای مالی کوبا همچنان در معرض سیاست خصمانه و آزار و اذیت دولت ایالات متحده قرار دارند.
خسارات مالی ناشی از این محاصره میلیون ها دلار بوده است. قوانین و مقررات وزارت خزانه داری، وزارت بازرگانی و وزارت امور خارجه ایالات متحده آمریکا، تراکنش مالی مستقیم توسط اشخاص یا شرکت های مشمول صلاحیت قضایی ایالات متحده با کوبا را ممنوع می کند.
کوبا قادر به استفاده از دلار آمریکا در تراکنش های تجاری و مالی در خارج از کشور نیست؛ همانگونه که به منابع مالی بانک ها و نهادهای تجاری ایالات متحده دسترسی ندارد، در حالیکه استفاده از آن در تجارت جهانی امری کاربردی است.
مشکلات مربوط به دسترسی فناوری های جدید پیرامون جامعه جهانی ارتباطات مالی بین بانکی (سوئیفت) ادامه دار است چرا که بیشتر شرکت های ارائه دهنده نرم افزار و فناوری های آن، آمریکایی هستند.
به همین ترتیب، موارد متعددی از بسته شدن حساب و یا امتناع از افتتاح حساب برای سفارتخانه ها و مقامات دیپلماتیک کوبا در خارج از کشور و نیز نمایندگان نهادهای کوبایی وجود داشته است چراکه کوبا کشوری تحت تحریم و تابع مقررات آن است؛ حال آنکه این موارد در مغایرت با قوانین بین المللی و دیپلماتیک است. صندوق های مالی کوبا مسدود شده که دسترسی به منابع مالی ملی را در لحظات مناسب دشوار می کند.
با توجه به این وضعیتی که به ما تحمیل شده، برای رعایت قوانین بین المللی باید راه حلی پیدا کنیم. تبادلات می تواند به هر روش ممکنی برای ما در بانک های بین المللی انجام شود. امیدواریم که بتوان روش های مستقیمی را برای تبادل بین ایران و کوبا پیدا کنیم.
چگونه تحریم ها را غیر قانونی می دانید و همزمان به قانونمندی و تخطی نکردن از تحریم ها توجه دارید؟
وقتی که از قانونمندی درباره قوانین بین المللی صحبت می کنم بیشتر منظورم در خصوص قوانین رایج بانکی است. ما همواره سعی می کنیم که بدهی های خود را به صورت نرمال پرداخت کنیم. متاسفانه ما خیلی تحت فشار هستیم و این مسئله به طور روزانه قابل مشاهده است.
برای درک تاثیر تحریم برای شما مثالی می زنم. من قبلا سفیر کوبا در ترکیه بودم. برای پرداخت شهریه مدرسه دخترم در یک مدرسه بین المللی در ترکیه، باید از طریق بانکی که متعلق به ایالات متحده بود اقدام می کردم. طبیعتا آنها از ما به عنوان یک شهروند کوبایی پول قبول نمی کردند. توجه کنید که صحبت از پرداخت شهریه مدرسه است نه مسائل اقتصادی سطح بالا. پول را به راننده خودم که اهل ترکیه بود می دادم و او پول را به مدرسه پرداخت می کرد. باید در خصوص این تحریم ها فکری کرد.
من همیشه می گویم که هیچ کوبایی در دنیا نیست که تحت تاثیر قوانین تحریم قرار نگرفته باشد. همانطور که ایرانی ها در سراسر دنیا تحت تاثیر تحریم ها هستند. این تحریم ها بر چه کسانی تاثیر می گذارند؟ مسلما مردم.
چه تعداد کوبایی در خارج از کشور زندگی می کنند؟
کمی بیش از دو میلیون نفر.
چند میلیون نفر از آنها در آمریکا هستند؟
حدود و یک و نیم میلیون نفر که بیشتر آنها مهاجرت کرده اند.
با توجه به اینکه دو میلیون کوبایی در آمریکا زندگی می کنند، آیا قدرت لابی اپوزیسیون کوبایی در آمریکا، اجازه می دهد که روابط واشنگتن و هاوانا بهبود پیدا کند؟
وقتی که راجع به دو میلیون کوبایی که در ایالات متحده زندگی می کنند، صحبت می کنم منظورم این نیست که همه آنها مخالف دولت کوبا هستند.
طبق بررسی ها و مطالعاتی که در این خصوص انجام گرفته، به این نتیجه رسیده ایم که خیلی از این افراد خواهان داشتن رابطه خوب و سالم بین دو کشور کوبا و آمریکا هستند.
درصد خیلی کمی که از قضا پول خیلی زیادی در اختیار دارند و مورد حمایت مالی ایالات متحده هستند، هر ساله میلیون ها دلار از طرف آمریکا در اختیارشان قرار می گیرد تا بتوانند اقدامات ضد کشور کوبا انجام دهند.
ببینید ما داریم راجع به میلیون ها دلار صحبت می کنیم که دولت آمریکا از طریق مالیاتی که از شهروندانش می گیرد، خرج آسیب رساندن به نظم و قوانین کشور کوبا می کند. هر ساله میلیون ها دلار هزینه صرف این مورد می شود.
خودتان می دانید که هزاران حمله علیه کوبا انجام گرفته است. حادثه خلیج خوک ها واقعاً ناجوانمردانه بود. بیش از سه هزار نفر به خاطر حملات تروریستی آمریکا علیه کوبا، کشته داده ایم. ما به این، تروریسم دولتی می گوییم چون پولی است که از طریق دولت آمریکا صرف این جور اقدامات می شود.
همینطور شاهد حملات اقتصادی علیه کوبا نیز بوده ایم. به بهداشت و سلامت کوبا حمله شده است. باکتری ها و بیماری هایی را تولید کردند تا بتوانند به کوبا آسیب برسانند. بیماری ها و آفت هایی را علیه بخش کشاورزی کوبا به کار گرفته اند. مسلما این مسائل باعث شد تا خیلی از توریست ها وارد کوبا نشوند این در حالی است که توریسم صنعت اصلی کشور ما محسوب می شود.
به تازگی انتخابات پارلمانی کوبا برگزار شده است. در این انتخابات چند درصد از رای دهندگان کوبایی مشارکت داشتند؟ آیا امکان کاندید شدن چهره های اپوزسیون در این انتخابات فراهم شده بود؟
میزان مشارکت هفتاد و هشت درصد و خورده ای بود. می توانیم بگوییم که این میزان مشارکت از خیلی از کشورهای دنیا بیشتر است. یکی از مشکلاتی که الان در دنیا داریم این است که می بینیم مردم زیاد انگیزه رای دادن ندارند. علی رغم تمام مشکلاتی که وجود داشت توانستیم به نتیجه نهایی 75 درصد رای صحیح دست پیدا کنیم.
می توانم بگویم که ما سیستم دموکراتیکی داریم که یک روستایی یا یک کارگر می تواند به این مسئله ورود کند و همه دارای حق نامزد شدن در انتخابات هستند.
افراد در منطقه ای که کار یا زندگی می کنند، می توانند اول به نهادهای شهری مثلا شهرداری ها ورود پیدا کنند و بعدا از آنجا وارد پارلمان شوند. این افراد می توانند از موافقین و یا مخالفین باشند.
می دانید چرا مخالفین به این صحنه ورود پیدا نمی کنند؟ چون می دانند که در انتخابات بازنده می شوند. عنوان می کنند که به ما اجازه ورود نمی دهند که این واقعا درست نیست. خیلی از مخالفین در دوره های قبلی حضور داشتند اما نتوانستند موفق شوند چون رای کمتری آوردند.
مخالفین برای حضور در پارلمان باید یک فرآیند عادی را طی کنند. می بینیم که خود ایالات متحده یکی از سیستم های غیر دموکراتیک است، جایی که به جز دو حزب، هیچ حزب دیگری اجازه ورود به انتخابات را نمی یابد. این یک سیستم قدیمی و نخبه پرست است که پول در آن حکومت می کند و تنها دو حزب سیاسی در یک دولت اقلیت بر سر کار می آیند.
فکر نمی کنم شما تا حالا دیده باشید که یک ورزشکار یا یک روستایی یا یک کارگر بتواند مثلا به ریاست جمهوری ایالات متحده برسد. معمولا از نظر حمایت های مالی، هر کس که بیشترین پول را داشته باشد، می تواند موفقیت بیشتری به دست آورد. چه سطحی از نمایش دموکراسی می تواند در اینجا وجود داشته باشد؟ اولین گام دموکراسی این است که حقوق سایر مردم پذیرفته شود و کشورها سیستم خودشان را داشته باشند.
آقای دیاز کانل ریاست جمهوری فعلی کوبا، از کار در یک کارخانه شروع کرده و به اینجا رسیده است. در واقع او مهندسی بود که در یک کارخانه کار می کرد.
مخالفین چنانچه می خواهند به نتیجه مطلوب خود برسند باید از راه قانونی به روندهای انتخاباتی کشور ورود کنند.
البته در این انتخابات پارلمانی یک حزب بیشتر وجود نداشت.
این حرف مقداری از عدم شناخت تاریخ کوبا بر می آید. مبانی تاریخی ای وجود دارد که از نظام ما حمایت می کند.
نظام تک حزبی سیستمی است که در آن با ایده تسلیم ایدئولوژی یک نظام سیاسی، از یک نظام واحد مبتنی بر منافع دفاع می شود: آنهم منافع مردم. و اما حزب که پیشاهنگ سازمان یافته مردم است، نه تنها باید آن منافع را تفسیر و تبیین کند، بلکه باید راهبردهایی را ارائه دهد و به دستگاه دولتی کمک کند تا تصمیماتی مبتنی بر آن منافع گرفته شود.
مدل تک حزبی کوبا در قانون اساسی کشور تعریف شده است و حزب کمونیست را به عنوان رهبر و راهنمای دولت و جامعه تعیین می کند. با این حال، حزب کمونیست در کوبا کارکردهای انتخاباتی ندارد و دارای این قدرت نیست که کاندیدی را نامزد یا تعیین کند، یک سمت اداری را حذف یا قدرت های دولتی را جابجا کند.
قانون کوبا عضویت در حزب را شرط لازم برای کاندیداتوری قلمداد نمی کند. به بیان دیگر، تک حزبی بودن بخشی از یک مدل سیاسی است که در آن آنچه که حائز اهمیت است نه وابستگی به یک سازمان بلکه تسلیم بودن در برابر منافع و اراده مردم است.
امروزه، مدل تک حزبی کوبا هدف حمله دشمنان آن قرار گرفته و بدین منظور از تولید پروپاگاندا در شبکه های اجتماعی، و ایجاد و انتشار محتوی تحریف شده از تاریخ و نظام حقوقی کوبا استفاده می شود.
از قرن هجدهم تا به امروز فقط یک حزب وجود داشته است، حزب انقلابی خوزه مارتی.
مسائل انتخاباتی در کوبا بر اساس احزاب نیست و بستگی به شرایط و لیاقت افراد دارد. مردم هستند که به اشخاصی که می خواهند رای می دهند. دوباره تکرار و تایید می کنم که هر کسی که می خواهد حتی به مقام ریاست جمهوری هم برسد، باید روند آن را طی کند. هرگز محدودیتی در این زمینه وجود ندارد. برای مثال، ما در پارلمان شاهد حضور همه اقشار جامعه از جمله همجنسگرایان هستیم.
آیا آماری از تعداد همجنسگراها در داخل کوبا دارید؟
نه، زیرا چیزی به نام ثبت افراد به عنوان همجنسگرا یا غیر همجنسگرا وجود ندارد. این حق هر فرد در کوبا است که اراده و ترجیح جنسی خود را تعیین کند. مجلس ملی اخیرا پیشنویس قانون خانواده را تصویب کرد که حاوی بندهایی است که به زوج های همجنس اجازه ازدواج می دهد.
به روابط ایران و کوبا برگردیم. آخرین جلسه کمیسیون مشترک همکاری اقتصادی دو کشور چه زمانی برگزار شد؟ دستور کار آن چه بود؟ و آیا زمان جلسه بعدی مشخص شده است؟
دقیقا یک سال از آخرین جلسه کمیسیون مشترک که در ماه می برگزار شد می گذرد. برنامه های گسترده ای را در آن کمیسیون داشتیم. سیزده توافقنامه دوجانبه در بخش های مختلف به امضا رسید. بخش هایی بودند که قرار شد بروند و زمینه فعالیت اقتصادی بین دو کشور را آماده کنند؛ بخش هایی نظیر کشاورزی، انرژی، دارویی و محصولات غذایی.
خیلی از شرکت هایی که در زمینه محصولات غذایی فعالیت می کنند قرار شد راهی برایشان پیدا شود تا در کل سال بتوانند مراودات خود را داشته باشند. همچنین پیشنهاد توافقنامه هایی در زمینه گمرکی داشتیم.
توافقات مهمی انجام گرفت که می تواند زمینه را برای پیشرفت و بالا بردن رابطه بین دو کشور آماده کند. کمیسیون بعدی را پیش بینی می کنیم که امسال در ماه ژوئن یعنی ماه بعدی برگزار شود که کوبا میزبان آن خواهد بود. هیئتی بلند پایه از ایران در کوبا حضور پیدا خواهد کرد و در حال انجام هماهنگی های برگزاری آن هستیم.
آیا هم اکنون موافقتنامه همکاری های تهاتری مابین دو کشور وجود دارد؟
بله همکاری تهاتری وجود دارد اما باید بیشتر از آن استفاده شود. برای تهاتر محصولات زیادی وجود دارد. ما پیشنهاداتی ارائه کردیم و همینطور پیشنهاداتی نیز از طرف ایرانی دریافت کردیم. باید در این زمینه همکاری داشته باشیم.
من همیشه می گویم که دید ایران نسبت به کوبا در مسائل اقتصادی متفاوت است. ایران بیش از هشتاد میلیون جمعیت دارد. جمعیت ما دوازده میلیون است که شاید نصف تهران باشد.
ما در مقایسه با وسعت ایران یک جزیره کوچک هستیم. اقتصاد ما بسیار نا متقارن است.
شما در اصفهان بروید و پای خود را زمین بکوبید، چهار تا معدن کشف می شود. اگر در کوبا این کار را بکنید یک انبه روی سر شما می افتد.
باید ارزیابی های لازم انجام شود که در چه زمینه هایی می توان تهاتر کرد.
آیا زمان مشخصی برای راه اندازی خط مستقیم هوایی بین تهران و هاوانا در نظر گرفته شده است؟ چه رایزنی هایی برای تحقق آن در جریان است؟
ما پیشنهادات زیادی را مطرح کردیم و پیشرفتی نیز داشتیم. با هواپیمایی ماهان هنوز در حال مذاکره هستیم. الان بحرانی در مسائل هوانوردی جهانی وجود دارد.
رقابت هم در این زمینه بسیار است. با خطوط هواپیمایی غیر ایرانی مثل قطر و ترکیه صحبت کرده ایم تا بتوانیم تسهیلات لازم در این خصوص را ایجاد کنیم. راحت نیست یک خط هواپیمایی حتی ایرانی هم نباشد بخواهد از ایران مسافران را مستقیما به کوبا ببرد.
از طریق اروپا پروازهای مستقیم به کوبا وجود دارد. هواپیمایی ترکیه قبول نکرد که مستقیما از تهران برای هاوانا پرواز بگذارد چون باعث رقابت با پرواز خودش از استانبول به هاوانا می شود.
ما در هاوانا پذیرای خطوط هواپیمایی زیادی از اروپا هستیم. ما بیشتر ترجیح می دهیم که یا یک خط هوایی ایرانی یا یک خط هوایی کوبایی پرواز مستقیم بین دو کشور را دایر کند.
در مذاکراتی که با هواپیمایی ماهان شده است، آنها بیشتر روی مسئله بار تمرکز کرده اند.
آیا با ایران ایر، هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران مذاکره ای داشته اید؟
نه، مذاکره ای نداشتیم. خط هواپیمایی ای باید بتواند مسافت های طولانی را طی کند و باری هم باشد.
سال گذشته بیش از هزار ایرانی از کوبا بازدید کردند. آنهایی هم که از طریق کوبا به کانادا می روند را اگر در نظر بگیریم، این عدد می تواند به دو هزار نفر نیز برسد.
نباید فقط مسافرانی را که از ایران می خواهند پرواز کنند، در نظر بگیریم. باید به این مسئله منطقه ای فکر کنیم. می توانیم ایران را هابی در نظر بگیریم که از آنجا مسافران به هاوانا پرواز کنند. این موضوع می تواند برای اروپا نیز منافع داشته باشد. ظرفیت آن وجود دارد و زیاد هم است.
تکرار می کنم که باید در این مسئله کار کرد. ما در کشورهای منطقه نیز تمرکزهایی داشته ایم. ایرانی ها معمولا درون منطقه به ترکیه، دبی، عمان و ارمنستان سفر می کنند.
برای ایرانی ها، با توجه به تحریم ها، سفر به اروپا با مشکلاتی همراه است. بنابراین آمریکای لاتین می تواند مقصد جدیدی برای ایرانی ها باشد. ظرفیت های زیادی هم در این زمینه وجود دارد که باید بتوانیم آن را گسترش دهیم. همینطور می توانیم برای گردشگری اسلامی به تمام شرایط فکر کنیم.
در زمینه تقویت همکاری های علمی و فن آوری های نوین، بین ایران و کوبا چه رایزنی هایی در جریان است؟
یکی از تبادلات و مذاکرات مهم و ارزشمند همیشگی بین کوبا و ایران در زمینه تکنولوژی و مهم ترین آن بیوتکنولوژی است. این همکاری ها منجر به تولید واکسن هایی شد که مردم ایران توانستند در زمان کووید از آنها استفاده کنند.
آیا واکسن کووید در ایران تولید شد یا واکسن تولید شده وارد ایران شد؟
بخش اول واکسن ها از کوبا وارد ایران شد. بعد از آن تکنولوژی را به ایران انتقال دادیم و همین جا شروع به ساخت شد.
هنوز واکسن کووید ساخته می شود و از لابراتوارهای اینجا واکسن به کشورهای دیگر صادر می شود. نه فقط برای تولید واکسن کووید بلکه در خصوص انتقال تکنولوژی تولید واکسن های دیگر به ایران نیز گفتگوها در جریان است.
می دانیم شرکت های داروسازی درباره مسائل خود بسیار حساس اند و خیلی نمی شود در این زمینه صحبت کرد. الان فعالیت ها در ساخت واکسنی به نام پنوموکوکال در جریان است که واکسنی مربوط به بیماری های تنفسی می شود. نه تنها در حوزه واکسن های انسانی بلکه در حوزه واکسن های حیوانی نیز فعالیت هایی در جریان است. ما هم اکنون با برکت، انستیتو پاستور، سیناژن و لابراتوارهای مختلف کار می کنیم.
آن زمان با وجود آنکه توافقات داشت انجام می شد، کووید شروع شد و مجبور شدیم که تمام تمرکزمان را روی کووید بگذاریم. باز تکرار می کنم که مسئله داروسازی و ساخت واکسن می تواند از نکات مثبت و قدرتمند در روابط دوجانبه باشد.
به منظور تبادل استاد و دانشجو بین دانشگاه های ایران و کوبا چه توافق هایی تا کنون انجام شده است؟
از این منظر نقاط زیادی برای توافق وجود دارد. داریم شرایط تبادل دانشجویان بین خیلی از دانشگاه ها را فراهم می کنیم. با دانشگاه امام خمینی قزوین، دانشگاه اهل البیت و دانشگاه تهران روابط بسیار خوبی داریم.
به گروه های دانشگاهی دیگر در تهران نیز پیشنهادات خود را داده ایم اما تا کنون جوابی از آنها دریافت نکردیم. بعضی از دانشگاه ها محدودیت های خاص خود را دارند که ترجیح می دهند با کشورهای اروپایی ارتباط داشته باشند و ظرفیت قوی و سطح بالای تحصیلی در آمریکای لاتین را فراموش می کنند
چرا با توجه به اشتراکات فراوان بین دو کشور تعداد فارسی آموزان در کشور کوبا بسیار کم هستند؟ آیا پتانسیل لازم برای ترویج زبان فارسی در کوبا وجود دارد؟
نه اینکه کم باشد، شرایط اینکه بتوانند به این حوزه ورود پیدا کنند را نداشته اند. می توانست شرایطی وجود داشته باشد که آموزش زبان فارسی در منطقه آمریکای لاتین بیشتر در دسترس باشد.
در کوبا ما فقط چهار نفر را داریم که خیلی خوب فارسی صحبت می کنند. در این زمینه نیز باید پیشرفت داشته باشیم.
یکی از عناوینی که ما در مذاکراتمان با دانشگاه ها مطرح کردیم، این است که بتوانیم دانشجویانی را به ایران بیاوریم تا بتوانند زبان فارسی و ایرانشناسی بیاموزند. متقابلا نیز دانشجویان ایرانی برای یادگیری زبان اسپانیایی به کوبا بروند.
پیشنهاد طرف ایرانی نیز این بوده است که دانشجویان ایرانی نه فقط برای یادگیری زبان اسپانیایی بلکه برای تحصیل در رشته مطالعات آمریکای لاتین به کوبا بروند.
با توجه به اینکه تحصیل در داخل کوبا رایگان است، آیا دانشجویان علاقه مند به تحصیل در کوبا لازم نیست هزینه ای پرداخت کنند؟
به این صورت نیست. تحصیل رایگان به کوبایی ها اختصاص دارد. البته هزینه تحصیل برای خارجی ها قیمت پایین و مناسبی دارد. حتی کلاس های آنان می تواند رایگان باشد و فقط هزینه تغذیه و چیزهای جزئی را پرداخت کنند. بعضی افراد نیز با پرداخت شهریه کامل در رشته های مختلف تحصیل می کنند.
آیا گردشگران وقتی که وارد هاوانا می شوند، حق ندارد بیشتر از مبلغ مشخصی دلار همراه خود داشته باشند؟
البته که نه، هر چه پول بیشتر بیاورند به نفع ما است. البته به آنها کارت بانکی داده می شود که باید از طریق آن کارت خرید کنند.
آیا خرید از طریق کارت بانکی کوبایی در این کشور اجباری است؟
به صورت نقدی هم می توانند هزینه ها را پرداخت کنند. آن کارت مربوط به یک بانک کوبایی می شود. این روش به نفع بانک کوبایی نیز هست که می خواهد به این ترتیب افراد در آن حساب باز کنند. در کل این مسئله یک پیشنهاد است و به صورت یک اجبار نیست.
می توانید با پول خود وارد کوبا شوید و به هر روش قانونی یا در هر جایی پولتان را تبدیل کنید و آنجا خرج کنید.
جناب آقای سفیر با تشکر از زمانی که برای انجام این مصاحبه اختصاص دادید، اگر سخن پایانی درباره اهمیت روابط دو جانبه ایران و کوبا مدنظر دارید مطرح بفرمایید.
بابت انجام این مصاحبه از شما تشکر می کنم. بحث تحریم ها همیشه برای ما اولویت دارد و همین طور شرایط و تسهیلاتی که برای سرمایه گذاری در کوبا وجود دارد. و اینکه ایران کوبا را به چشم یک نقطه استراتژیک در منطقه آمریکای لاتین ببیند.
نکته دیگری که می خواهم به آن اشاره کنم این است که الان کوبا رئیس گروه G77 بعلاوه چین است. این گروه می خواهد در مسائل کشورهایی مثل کوبا که تحت تحریم قرار دارند، پیشبردهایی داشته باشد.
از آنجایی که ایران هم عضو این گروه است، از ایران می خواهیم که در این خصوص حضور فعال داشته باشد. ایده و دید ایران در مسائل چندجانبه خیلی مهم است. همواره خواسته ما این است که ایران در کلیه فعالیت ها حضور داشته باشد.
از نظر چندجانبه گرایی ما روابط خوبی به خصوص در صحنه های بین المللی داریم. دوستی عمیق و واقعی بین هر دو کشور و هر دو ملت وجود دارد. البته دلیل این دوستی وجود یک دشمن مشترک نیست. خیلی ها می گویند که رابطه ایران و کوبا به دلیل وجود دشمن مشترک است. دو کشور وجوه مشترک زیادی دارند.
مقاومت مردم دو کشور، ما را به یکدیگر خیلی نزدیک می کند. هر دو ملت نجابت دارند و خیلی بهم شبیه هستند.
هر دو ملت مهمان نواز هستند. شما در ایران هر جا که بروید با اینکه شما را نمی شناسند دیگر حداقل یک فنجان چای شما را مهمان می کنند. در کوبا نیز به همین صورت است. فقط در یک چیز خیلی بهم شباهت نداریم و آن هم ترافیک جاده ای است.
