نشست هفتگی شهر کتاب درباره کتاب “تعالیم کلیسای کاتولیک” با حضور سفیر واتیکان و رئیس دانشگاه ادیان و مذاهب قم برگزار شد.
به گزارش آوا دیپلماتیک، کتاب “تعالیم کلیسای کاتولیک” که به همت انتشارات دانشگاه ادیان و مذاهب قم منتشر شده است در نشست هفتگی شهر کتاب مورد بررسی قرار گرفت. این اثر، کتاب مرجع کلیسای کاتولیک در زمینه تعلیم مسائل اعتقادی، آیین‌های عبادی و اخلاقی به شمار می‌رود.
“لئو بوکاردی” سفیر واتیکان در ایران طی این نشست گفت:
* از برگزارکنندگان این نشست برای دعوت پرمهرشان سپاسگزارم تا درباره کتاب تعالیم کلیسای کاتولیک که به تازگی به فارسی منتشر شده است، صحبت کنم.
* ترجمه و انتشار این کتاب گنجینه بزرگ کتاب‌های فارسی را غنی‌تر کرده است.
* رونمایی ترجمه فارسی کتاب تعالیم کلیسای کاتولیک در روز ۱۲ ژانویه سال جاری در دانشگاه گریگوریانای رم با حضور صاحب‌نظران و دانشمندان ایرانی و رئیس دانشگاه و نمایندگانی از واتیکان انجام شد.
* این ترجمه دقیق و جدید نه تنها از لحاظ ساختار زبانی بلکه از جهت ارائه ویژگی‌ها و انتقال درون‌مایه بسیار موفق است و من به شما اطمینان می‌دهم که چنین کاری به هیچ روی ساده نیست. چنین مشهور است که هیچ ترجمه‌ای نمی‌تواند عینا تطابقی با متن اصلی داشته باشد اما در این مورد گواهی می‌دهم که اصول تعالیم کلیسای کاتولیک با دقت هر چه تمام‌تر در لفظ و معنا به خوبی ترجمه شده و هیچ نیازی به اصلاح و تصحیح مجدد ندارد. من با افتخار به مترجمان، ناشر و ویراستار این اثر به دلیل چاپ نفیس، روان بودن و قیمت مناسب از ده، نمره ده می‌دهم.
* با این کتاب چه کار می‌توان کرد؟ آیا فقط برای کتابخانه است؟ نه! این از بین بردن همه این تلاش‌هاست. این اثر منبع ارزشمندی برای ارجاع، تحقیق، گفتگو، مفاهمه است و برای کسانی که در گفتگوی ادیان نقش دارند، ضروری است. چند روز پیش مقام معظم رهبری، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، از جوانان جهان خواست که درباره اسلام بیاموزند. من نیز از جوانان ایرانی دعوت می‌کنم که درباره تعالیم کلیسای کاتولیک مطالعه و تحقیق کنند.
* امروزه گفتگوی میان ادیان بسیار رایج است. از مقدمات گفتگو، برخورداری از دانش متقابل است. ما نمی‌توانیم با کسانی که نمی‌شناسیم گفتگو کنیم. این کتاب فرصت خوبی برای متدینان، معلمان و دانشجویان مسلمان و مسیحی است که درباره باور قلبی مسیحی و تعصبات رایج بیشتر بدانند و بر تعصباتی که به عقلانیت انسان توهین می‌‌کنند غلبه نمایند. چراکه این تعصبات سطحی، بی‌اساس و نادرست‌اند. این ترجمه می‌تواند جهشی کیفی در روابط اسلام ـ کاتولیک ایجاد کند و گفتگوی صمیمانه‌تری میان ایران و واتیکان را شکل دهد.
* نخستین دیدار من در خارج از تهران از دانشگاه ادیان و مذاهب قم بود که به عنوان سفیر واتیکان برای رونمایی این کتاب توسط کاردینال ژان لوئی توران رئیس شورای گفتگوهای بین مذهبی به این دانشگاه رفته بودم. بنابراین چنین می‌توانم بگویم که به عنوان سفیر با این کتاب و رونمایی آن که نقشی خاضعانه در آن داشتم، خدماتم را آغاز کردم.
* چنانچه قبلاً ذکر شد ترجمه این کار دوازده سال به طول انجامید. نکته مهمی که نمی‌توان از آن چشم پوشید سخت‌کوشی، پشتکار، تعهد و میل به تعالی برای انجام این کار لازم است. به شدت علاقه‌مندم تک‌تک کسانی را که برای تفهیم این اثر نقشی داشته‌اند گرامی بدارم.
* شاید این سوال مطرح باشد که آیا با وجود اینکه کاتولیک‌ها در ایران تنها چند هزار نفرند چنین ترجمه‌ای ارزش دارد؟ پاسخ من چنین است که بی‌شک این کتاب برای مسیحیان معدودی که به زبان فارسی سخن می‌گویند مفید است و علاوه بر آن بیش از میلیون‌ها نفری که فارسی می‌دانند می‌توانند از این کتاب برای یادگیری تعالیم کلیسای کاتولیک بهره ببرند. به خاطر داشته باشیم که گفتگو تنها میان مذاهب اتفاق نمی‌‌افتد بلکه گفتگو میان پیروان این مذاهب است. جهل بزرگ‌ترین مانع برای انجام گفتگو، فهم متقابل و احترام متقابل است. این کتاب برای رفع این موانع، راهگشاست.
* چگونه افکار ارسطو و افلاطون در اروپا شناخته شدند؟ در قرون وسطی ما چگونه فلسفه یونان را شناخته‌ایم؟ چگونه سنت توماس آکویناس توانست جامع علم الهیات را شکل ببخشد؟ همه اینها مدیون و مرهون ترجمه آثار فیلسوفان یونانی توسط دانشمندان مسلمان است. آلفونس دهم در تولدو مهم‌ترین مدرسه ترجمه آثار عربی و یونانی به لاتین را پایه‌گذاری کرد. امروزه ما از طریق اینترنت به بسیاری از آثار ترجمه شده دسترسی داریم. مترجمان قرون وسطی در شکل‌گیری تمدن اروپایی نقش مهمی داشتند. تمدن، معرفت و گفتگویی است که مجال احترام متقابل و پذیرش و تفاوت را پدید می‌آورد. جهان امروز ما، چند مذهبی، چند قومیتی و چند فرهنگی است. بنابراین ضروری است که هر فرد، جهانی شدن را بیاموزد و از دیدگاه‌های محدود و جهان کوچک خود به درآید؛ زیرا جهان از افق دید محدود، گسترده‌تر است.
مجموعه تعالیم
تعلیم مذهبی چیست؟ واژه Catechism (تعلیم مذهبی) از ریشه‌ی یونانی Katexeo به معنای آموزش شفاهی می‌آید. کاتشیسم ارائه فشرده‌ای از آیین است که به صورت پرسش و پاسخ سعی در آموزش کودکان و بزرگسالان مسیحی دارد و به آن‌ها هفت طریق مناسک مسیحی را در کاتشیس یا آموزه‌های مذهبی تعلیم می‌دهد. تمامی فرآیند آموزش مسیحیت بر پایه چهار اصل است: تعلیم مذهبی، معلم مذهبی، نوآموز مذهبی و آموزه‌های مذهبی. باید در نظر داشت که معلم مذهبی لزوماً یک کشیش نیست بلکه فردی آشنا با تعالیم مذهبی است که برای این کار آموزش دیده است.
کتاب تعالیم کلیسای کاتولیک، تعالیم مرسوم در کلیسای کاتولیک است اما تنها طریق تعلیماتی که در دست داریم نیست. یکی از مهم‌ترین این تعلیمات، «تعالیم رمی» مشهور به تعالیم انجمن تورنتو در سال ۱۵۶۶ بود که نه به قصد استفاده‌ی عموم بلکه به عنوان یک مرجع عمومی برای اسقف‌ها و کشیش‌ها استفاده می‌شد. یک مجموعه تعالیم معروف دیگر، «تعالیم پاپ پیوس دهم»، همان مجموعه‌ای است که من مطالعه کردم، در ابتدای قرن گذشته در ایتالیاست. یکی دیگر «تعالیم بالتیمور» بود که در آمریکا تا سال ۱۹۶۰ در مدارس استفاده می‌شد. پس از آن، انجمن واتیکان کتاب مشهور تعالیم ژرمنی را منتشر کرد که این کتاب نخستین تعالیم قابل فهم برای جامعه‌ی امروزی بود که بسیار پرفروش شد.
پس از آن، کتاب تعالیم کاتولیک آمریکا برای بزرگسالان در سال ۲۰۰۶ منتشر شد که به عنوان متن مرجع موثقی برای آموزش نظریه کاتولیک به ویژه برای آماده‌سازی تعالیم محلی انتشار یافت. متن مهم دیگر تعالیم کاتولیک فیلیپینو است که به شیوه‌ی فرهنگ‌سازی برای مردم فیلیپینو انتشار یافته است.
داشتن تعالیم مختلف آیا به معنای داشتن حقایق متفاوت یا باورهای کاتولیک در بافت فرهنگی مختلف از کشورهای متفاوت است؟ آیا آنچه در ایتالیا صدق می‌کند در آلمان یا آفریقا هم صادق است؟ آیا ایمان امری نسبی است؟ البته که نه. اما مهم آن است در فرهنگ‌های مختلف نفوذ کنیم و پیام را در بافت خاص تاریخی و فرهنگی ابلاغ نماییم. درک مفاهیم (متون مقدس) و خود کلیسا به صورت یک بار و برای همیشه صورت نمی‌گیرد.
شورای دوم واتیکان در گرامی‌داشت ۵۰ سالگی خود گونه جدیدی از فهم مطالب دینی ارائه داد. همان زمان که پاپ ژان ۲۳ خواستار مدرنیسم در کلیسا شد و منظور او البته آیین جدید نبود، بلکه زبان جدید و رویکرد نوینی از آموزها اراده می‌کرد.
در سال ۱۹۶۵ پس از جمع‌بندی شورای واتیکان، آنچه را که ما آخرین شاهد (Last Documents) می‌نامیم به چاپ رسید و «رمزگان قانون بزرگان» (Code Of Canon Law) در ۲۵ ژانویه ۱۹۸۳ و تعالیم کلیسای کاتولیک در سال ۱۹۹۲ منتشر شد.
این دو کتاب مهم معرفی و توصیف زندگی مسیحیان از دو بعد است: مقررات چیست؟ و چه قوانینی بر اجزاء جامعه‌ی کلیسا حاکم است؟ چه چیزی را باید مسیحیان باور کنند و چه چیزی در کردار ایمانی روزمره و رایج آن‌ها وجود دارد؟
راست‌دینی (ارتدوکسی) و درست رفتاری (ارتوپراکسیس)، اعتقادات و اخلاقیات، تعالیم مذهبی در چهار قسمت دسته‌بندی شده‌اند:
– اعتراف به ایمان ـ اعتقادات
– بزرگداشت عرفان مسیحیت ـ شعائر و مناسک
– زندگی مسیح ـ ده فرمان
– ادعیه‌ی مسیحیان
در پایان مایلم سخنم را با جملاتی از کاردینال جوزف راتسینگر به پایان برسانم: “پس از فروپاشی باورها، مشکل بشر ـ مشکل اخلاقی بشر ـ به شکلی کاملا نوین در بافت امروز مطرح شده است: چه باید کرد؟ زندگی چگونه عادلانه می‌شود؟ چه چیزی به ما و به تمامی جهان می‌تواند آینده‌ای ارائه دهد که ارزش زیستن دارد؟ از آن‌جایی که تعالیم مذهبی با این پرسش‌ها در ارتباط است این کتاب فراتر از آن‌که مطلقا نوشتاری از الهیات یا حلقه‌های کلیسایی باشد، مورد توجه و علاقه بسیاری از مردم قرار می گیرد.”
