سفیر سابق آلمان در ایران و دبیرکل اندیشکده “شورای روابط خارجی آلمان”، طی مقاله‌ای، به بررسی رویکرد داخلی و خارجی رئیس‌جمهور جدید ایران پرداخت.«پائول فِرِهِر فون مالتزِن»، که از سال 2003 تا 2006 سفیر آلمان در ایران بوده است، در برآوردهای خود می‌گوید: روحانی نمی‌خواهد حکومت فعلی را به چالش بکشاند، اما مطمئناً خط قرمزهای نظام را محک خواهد زد.
در این مقاله آمده است:
■ تفاوت جهان‌بینی روحانی و احمدی‌نژاد■
ایرانیان روحانی را به عنوان یک اصلاح طلب انتخاب کردند. وی را می‌توان یک محافظه کار لیبرال خواند. در چهار سال اخیر، وی رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک در تهران بود که این بخش تحت نظارت رئیس جمهور سابق ایران، رفسنجانی که وی را نیز می‌توان یک محافظه کار لیبرال نام برد، بوده است.
روحانی یک حقوقدان است و مدرک دکترای خود را از انگلستان کسب کرده است. دید باز وی به جهان، وی را با رئیس جمهور پیشین، محمود احمدی نژاد که نگاهی بسته به جهان داشت و جامعه بین‌المللی را خشمگین می‌کرد متمایز کرده است.
■ روحانی فتنه‌انگیز و آشوب انگیز نیست■
روحانی فتنه‌انگیز و آشوب‌انگیز نیست. وی در پی راه حل‌های سازنده است. وی به عنوان رئیس مذاکره کنندگان در مذاکرات بین‌المللی انرژی هسته‌ای، انعطاف قابل توجهی از خود نشان می‌داد و با این حال، اهداف خود را به صورت مستحکم دنبال می‌کرد. من در آن زمان شخصاً وی را می‌شناختم و به وی احترام می‌گذاشتم.
– روحانی تا چه میزان مستقل از رهبر ایران عمل می‌کند؟
رهبر انقلاب همیشه حرف آخر را می‌زند، اما به رئیس جمهور خود آزادی‌های مشخصی را می‌دهد. روحانی می‌تواند در این چارچوب اولویت‌های خود را مشخص کند. او بالاترین فضا را برای مانور دهی در سیاست‌های خارجی ندارد، اما در سیاست‌های اقتصادی دستان بازتری خواهد داشت. دیگران تنها می‌توانند امیدوار باشند که وی سیاست‌های پوپولیستی رئیس جمهور فعلی را رها کند. به عنوان مثال احمدی نژاد تلاش می‌کرد نظر مردم را از طریق مسافرت‌های استانی و وعده‌های مادی جلب کند.
■ روحانی حکومت فعلی را به چالش نخواهد کشاند■
روحانی حکومت فعلی را به چالش نخواهد کشاند، اما محدودیت‌ها و خط قرمزهای حکومت را محک خواهد زد. محمد خاتمی، اولین رئیس جمهور اصلاح طلب، هنگامی که با مقاومت و فشاری روبرو می‌شد، به سرعت تسلیم می‌شد. اما روحانی سخت تر است. وی مقاومت بیشتری از خود نشان خواهد داد.
■ رهبر محافظه‌کار و رئیس جمهور اصلاح‌طلب یعنی ثبات بیشتر برای دستگاه سیاسی ایران■
رئیس جمهور آینده نسبت به همتایان پیشین خود، سیاست‌های سازگار‌تر و مقاوم‌تری را دنبال خواهد کرد. وی پیش از این اعلام کرد که اقدامات بیشتری را برای جوانان انجام خواهد داد و به حقوق زنان قدرت خواهد بخشید و به همین سهم زیادی از آرای جوانان را به ویژه در مناطق شهری به خود اختصاص داد.
وی همچنین توانست رای دهندگان اصلاح طلب را متحد کند. دو رئیس جمهور سابق، رفسنجانی و خاتمی از وی در انتخابات حمایت کردند؛ و در نهایت روحانی علی رغم رقبای خود، توانست رای دهندگان بالقوه را تحریک کند و از این تعداد بالای رای دهندگان بهره‌مند شود.
اگر تقسیم کار بین رهبر مذهبی محافظه کار که برای همیشه بر سر قدرت خواهد بود و یک رئیس جمهور اصلاح طلب محور مشاهده شود، این امر ثبات بیشتری برای دستگاه سیاسی کشور ایران در بر خواهد داشت. برای رهبر انقلاب، افزایش تعداد رای دهندگان، شاخصی برای مشروعیت نظام بود.
■ در آینده بازسازی سیاست خارجی سنجیده‌ای را شاهد خواهیم بود ■
ایدئولوژی کشور مرز باریکی را برای رئیس جمهور تعیین خواهد کرد، به ویژه وقتی صحبت از اسرائیل و تصویر خود ایران به عنوان قدرت منطقه‌ای به میان می‌آید. ایدئولوژی ضد صهیونیستی به عنوان بخشی از نظام است.
روحانی نمی‌تواند مواضع اصلی کشور را تغییر دهد. این در حالی است که ما مانند رئیس جمهور فعلی از وی سخنان ضد اسرائیلی تهاجمی را نخواهیم شنید. روحانی از یک لحن ملایم استفاده خواهد کرد و سیاست‌های محتاطانه‌ای را دنبال خواهد کرد. من پیش بینی می‌کنم، در آینده بازسازی سیاست خارجی سنجیده‌ای را مشاهده کنیم.
برای ایران روابط با لبنان و سوریه از اهمیتی حیاتی برخوردار است. این حکومت شیعی در طول تاریخ ارتباط نزدیکش را با هم‌کیشان مؤمنش در جنوب لبنان حفظ کرده است. تهران تمام تلاشش را خواهد کرد تا از روابط حسنه‌اش با سوریه حفاظت کند و حتی اگر رئیس جمهور بشار اسد قادر به ماندن بر سر قدرت نباشد، حضورش را در کشور حفظ کند. بنابراین ایران علاقمند به شرکت در کنفرانس برنامه‌ریزی شده سوریه است، اما شک دارد که ایالات متحده آمریکا و عربستان این اجازه را به آن بدهند.
■ روحانی همیشه انعطاف‌پذیر بود و مشتاقانه در پی یافتن راه حل بود■
حسن روحانی، ریاست گروه نمایندگان ایران را از شروع مذاکرات بین‌المللی بر سر پرونده هسته‌ای این کشور از سال 2003 تا 2005 بر عهده داشته است. من در این مذاکرات به عنوان یکی از سه سفیر گروه موسوم به «E3» که شامل نمایندگانی از کشورهای عضو اتحادیه اروپا شامل آلمان، فرانسه و انگلستان بود، شرکت داشتم. روحانی همیشه انعطاف‌پذیر بود و مشتاقانه در پی یافتن راه حل بود که بعدها از سوی جانشینش، لاریجانی و رئیس جمهور احمدی نژاد مورد انتقاد قرار گرفت.
■ ایران بر روی حقوق خود در غنی سازی اورانیوم مانند دیگر کشورها پافشاری خواهد کرد■
امروز، بعد از گذشت ده سال، غیر واقعی به نظر می‌رسد که هنوز درباره انصراف ایران از غنی سازی اورانیوم صحبت کنیم. در سال 2003 غنی سازی با تعداد کمی سانتریفیوژ، مراحل اولیه خود را سپری می‌کرد. در مقابل، امروز با 6000 تا 8000 سانتریفیوژ فعال، برنامه هسته‌ای بسیار پیشرفت کرده است.
بنابراین ایران بر روی حقوق خود در غنی سازی اورانیوم مانند دیگر کشورها پافشاری خواهد کرد. اما همچنان این سؤال باقی می‌ماند که تهران چه تضمینی خواهد داد تا از ظرفیت هسته‌ای خود برای اهداف نظامی استفاده نکند. اهدافی که مذاکرات در پی دارد، تغییر چندانی در آینده نخواهد داشت. اما من روند انعطاف‌پذیرتری را در مذاکرات از سوی ایران پیش بینی می‌کنم.
■ آلمان باید از تصویب تحریم‌های جدید علیه ایران خودداری کند■
این درست است که دولت فدرال از انتخاب روحانی استقبال کرد و مشخص است ما انتظارات مشخصی داریم. هم اکنون ما باید خویشتندار باشیم تا رئیس جمهور جدید کار خود را آغاز کند. نه تنها در بیانات خود باید خویشتن دار باشیم، بلکه نباید به تصویب تحریم‌های جدید، آنچه که در ایالات متحده آمریکا درباره آن بحث شد، اقدام کنیم.
همچنین نباید این شعار که تمامی گزینه‌های خود را باز بگذارید، چیزی که آمریکا در پی آن است را دنبال کنیم، زیرا می‌تواند امکان یک درگیری نظامی را به دنبال داشته باشد. در عوض، ما باید تمامی گزینه‌ها را در رابطه با ایران باز بگذاریم تا با ارسال امواج منفی فرصت یک شروع تازه را از بین نبریم.
