سفیر اسلوونی در ایران: قدرت زنان ایرانی آینده این کشور است

سفیر اسلوونی در ایران از منظر یک جامعه شناس معتقد است که جوانان، بویژه زنان تأثیر عمیقی بر تحولات اجتماعی ایران می گذارند این در حالی است که شکاف میان فقیر و غنی در این جامعه همانند سایر جوامع در دنیا یک موضوع نگران کننده است. وی همچنین معتقد است که ایرانیان در طول دشوارترین بزنگاه های تاریخ، هیچگاه ارتباط خود را با جهان و از جمله غرب، قطع نکردند و برجام نیز انگیزه جدیدی در همین مسیر ایجاد کرده است. سفیر اسلوونی امیدوار است پس از خروج آمریکا از برجام طرفین دیگر بتوانند به فرایند همکاری ذیل این توافق ادامه دهند و کشور اسلوونی به عنوان عضوی از اتحادیه اروپا نیز متعهد به حفظ این توافق است. در ادامه گفتگوی تفصیلی آوادیپلماتیک با سرکار خانم کریستینا رادی، سفیر اسلوونی در ایران را می خوانید.

گفتگوی اختصاصی آوا دیپلماتیک با خانم کریستینا رادی،

سفیر اسلوونی در ایران

با توجه به اینکه سرکار عالی قبل از باز شدن مجدد سفارت اسلوونی در ایران حضور داشتید، طی این سالها روند تحولات اجتماعی در ایران را چگونه تحلیل می کنید؟

چهارسال نخست اقامت من در ایران از سال 2009 تا 2013، مقارن بود با دوران کارداری ­ام در سفارت جمهوری اسلوونی در تهران. اکنون که بعد از سه سال از برزیل بازگشته ام و هرچه بیشتر بعنوان دیپلماتی حرفه ای، یک زن و جامعه شناس به ایران می نگرم، آن را کشوری پویا می بینم که نمی توان چارچوب افکار مردم را در آن، دسته بندی و محدود کرد.

جامعه ایرانی را می توان با سیر فزاینده تفکرات برجسته در میان نسل جوان شناخت. به نظر من، جوانان، بویژه زنان، تأثیر خود را بر تحولات اجتماعی کشور می گذارند که می توان آن را در قالب بیان واضح نیاز خود به مشارکت و پذیرش مسئولیت بیشتر در تصمیم گیری های همه سطوح دید. البته که خروج بسیاری از جوانان از کشور نگران کننده است، درحالی که دوست دارند به کشور خود بازگردند و در آن زندگی کنند، ولی فرصت مناسب در اختیارشان قرار نمی گیرد. بنا به صحبت هایی که با ایرانیان خارج نشین داشته ام، می توانم بگویم که بیشتر آنها شدیداً دلتنگ زادگاه خود هستند، از زندگی خود در خارج از کشور خوشحال نیستند و مایلند به ایران برگردند.

یکی دیگر از روندهای نگران کننده، عمیق شدن شکاف میان فقیر و غنی است. هرچند که این روند در همه جهان جریان دارد و صرفاً مختص ایران نیست. همانند جوامع دیگر، من مایلم تا تحولات اجتماعی و اقتصادی سریعتری را در ایران شاهد باشم تا انتظارات نسل جوان بهتر برآورده شود. من همچنین می خواهم شاهد کاهش بیگانگی میان حکومت و اکثریت مردم باشم. به نظر من، دو جهان موازی درحال شکل گیری است که دیگر یکدیگر را به رسمیت نمی شناسند و از منظر جامعه شناختی، چنین اتفاقی بسیار نگران کننده است.

البته از سوی دیگر، از وقتی (به ایران) بازگشته ام، شاهد پیشرفت چشمگیری در بازشدن فضای اجتماعی هستم. می توانم بگویم که یقیناً تنها ظرف چند سال، ایرانیان دارای پذیرش، اطمینان درونی و سازندگی بیشتری خواهند بود. به نظر من، بخشی (از این روند) را می توان به تغییرات پسابرجام نسبت داد که نه تنها پیوند نزدیکتری میان اقتصاد ایران و جامعه گسترده بین الملل برقرار کرد، بلکه گسترهء روابط مردم را نیز افزایش داد.

حتی در طول دشوارترین بزنگاههای تاریخ، ایرانیان هیچگاه ارتباط خود را با جهان و از جمله غرب، قطع نکردند. اما من فکر می کنم گرمی روابط که پس از دستیابی به برجام رخ داد، انگیزه جدیدی به آنها داد و غرورشان را بهبود بخشید. به همین دلیل است که من صادقانه امیدوارم پس از خروج ایالات متحده، دیگر طرفین حاضر در برجام بتوانند به فرایند همکاری ذیل این توافق ادامه دهند تا جامعه ایرانی بتواند روابط نزدیکتری با جهان داشته باشد و توسعه اقتصادی کشور را که دارای منابع جالب توجه طبیعی و انسانی است، ارتقا دهد. اسلوونی نیز متعهد به اجرای مستمر برجام است و بعنوان عضوی از اتحادیه اروپا، برای حفظ این توافق تلاش می کند.

تا چه اندازه زنان ایرانی می توانند از جایگاه برجسته تری در عرصه های مختلف تصمیم گیری برخوردار باشند؟

صیانت و ترویج حقوق بشر یکی از عناصر مهم در سیاست خارجی اسلوونی است. در سالهای 2007 تا 2010، اسلوونی یکی از اعضای شورای حقوق بشر سازمان ملل بود و در طول 2016-2018 نیز عضویت خود را حفظ کرده است. در چارچوب این عضویت، اسلوونی توجه خاصی به اولویت های سنتی مطرح در حقوق بشر دارد (که عبارت است از): حقوق کودکان، برابری جنسیتی و حقوق زنان، حفاظت از اقشار آسیب پذیر، آموزش حقوق بشر و پیوند میان محیط زیست و حقوق بشر. در سال 2018، بعنوان رئیس شورای حقوق بشر سازمان ملل، نماینده دائم اسلوونی اولویت تلاش خود را به بهبود کارآمدی شورا، افزایش اعتبار و شفافیت، تقویت همکاری با دیگر بخشهای سازمان ملل، ترویج جو سازنده، ترویج گفتمان و اعتمادسازی در کار شورا اختصاص خواهد داد.

انتخاب نماینده اسلوونی برای ریاست این شورا، مشارکت کشور و دیده شدن آن را در جامعه بین الملل و در بحث مسایل حقوق بشر افزایش داده است.

اجرای مؤثر حقوق زنان نیز در تعداد معاونین زن اسلوونی در مجلس ملی، وزیران و سفرای جمهوری اسلوونی در کشورهای استرالیا، ژاپن، مصر، سوئیس، اسرائیل، اوکراین، اتریش، یونان، اسپانیا، کرواسی، بوسنی و هرزگوین، نمایندگی دائم جمهوری اسلوونی در سازمان ملل در نیویورک و همینطور در ایران و غیره بازتاب پیدا کرده است.

خوشحالم که می بینم وضعیت زنان در ایران نیز اخیراً بهتر شده و مشارکت آنان در حیات سیاسی نیز مورد اقبال واقع شده است. انتخاب نماینده 17 زن از 270 در مجلس طی انتخابات پارلمانی اخیر تحول بسیار مثبتی بود و آنها عمدتاً مسئولیت کمیته زنان و مسایل خانواده را برعهده دارند. من تلاشهای دولت ایران برای حضور 20 درصدی زنان در دولت و هدف رئیس جمهور روحانی برای تصدی 30 درصدی جایگاههای عالی توسط زنان را تحسین می کنم.

متأسفانه، تعداد کمی از زنان در پست های عالی در دیپلماسی ایرانی حضور دارند و تنها یک سفیر زن، سرکار خانم مرضیه افخم، سفیر ایران در مالزی، است. نه تنها در جایگاه یک زن، بلکه به منظور دستیابی به تنوع بیشتر در نقطه نظرات و روشهای کاری، من شخصاً مایلم تا سفیران زن بیشتری را در دیپلماسی ایران ببینم.

زنان بنیان جامعه ایرانی هستند و (نقش) همسر و مادر همانند نقطه اتصال اجزای هر خانواده ایرانی به یکدیگر است. نکته مهم دیگر، تغییر سطح نمودارها و درصد روبه رشد زنان تحصیل کرده در میان نسل جوان است که به اعتقاد من، تحولات اجتماعی را در آینده به جامعه ایرانی دیکته خواهد کرد.

بازگشایی سفارت اسلوونی در تهران چه تاثیری بر روابط اقتصادی و سیاسی دو کشور داشته است؟

سفارت اسلوونی در تهران نخست در آوریل 1993 گشایش یافت. محوطه جدید سفارت توسط رئیس جمهور بروت پاهور، بهنگام بازدید ایشان از ایران در نوامبر 2016 افتتاح شد. هرچند که در عمل، سفارت پس از حضور من در 4 مه 2017 بار دیگر به حداکثر کارآیی خود رسید.

یک نسخه از استوارنامه ام را ظرف سه هفته، به وزیر امور خارجه، جناب آقای دکتر ظریف و پس از آن، در تاریخ 20 ژوئن 2017 به رئیس جمهور روحانی تقدیم کردم و بازگشایی سفارت روابط سیاسی و اقتصادی میان اسلوونی و ایران را تقویت کرد.

در واقع، هنگامی که در مارس 2013 سفارت را تعطیل کردیم، کار متوقف نشد و به پیشرفت خود ادامه داد و اینگونه بود که ما چیزی را از صفر شروع نکردیم. انتصاب من بعنوان سفیر در پی نیاز به ادامه فوری و مؤثر کار برمبنای روابط عالی و دیرینه میان دو کشور بود.

حتی پیش از بازگشایی سفارت، در ژانویه 2016، وزیر توسعه اقتصادی و فناوری، آقای ازدراوکو پوچیوالشِک به همراه هیئت بزرگی از بازرگانان به ایران آمدند و مذاکراتی را با نمایندگان عالی 9 وزارتخانه ایران برگزار کردند.

جناب وزیر، آقای ازدراوکو پوچیوالشِک به نیابت از دولت جمهوری اسلوونی تفاهم نامه هایی را برای همکاریهای اقتصادی و انرژی به امضا رساندند.

در نوامبر 2016، رئیس جمهور اسلوونی، آقای بروت پاهور در دیداری رسمی به ایران آمد و همراهان ایشان عبارت بودند از وزیر امور خارجه، آقای اریاوک، وزیر توسعه اقتصادی و فناوری، آقای ازدراوکو پوچیوالشِک و هیئتی تجاری متشکل از نمایندگان 41 شرکت اسلوونیایی.

در این دیدار، اسلوونی و ایران توافقنامه همکاری اقتصادی، تفاهمنامه همکاری مخابراتی و تفاهمنامه دیگری برای همکاریهای علمی امضا کردند. علاوه بر این، بانک گورنیسا با بانکهای ایرانیِ همکار، روابط کارگزاری را برقرار کرد.

دو کشور همچنین گفتمان دیپلماتیک مستمری با یکدیگر دارند. پروتکل همکاری سیاسی میان وزارتخانه های امورخارجه دو کشور، گفتمان سیاسی را در قالب رایزنی های منظم در سطح معاونین وزرا پیش بینی می کند. تازه ترین دور رایزنی های سیاسی در این سطح در نوامبر 2016 و در تهران و پیش از آن، در دسامبر 2015، در لیوبلیانا برگزار شدند.

پیشرفت میان دو کشور بیش از هرجا، در حوزه اقتصاد مشهود است. در سال 2017، ارزش تجارت میان اسلوونی و ایران برابر با 59 میلیون یورو بود. صادرات اسلوونی 18 درصد افزایش داشت، درحالی که نرخ رشد مجموع مبادلات دوجانبه بر 24 درصد ثابت شد که در قیاس با سال 2016، روند صعودی بحساب می آید. ارزش صادرات اسلوونی به مجموع 54.2 میلیون یورو رسید که رکورد سال 2011 را پشت سر گذاشت.

در مه 2016، اسلوونی میزبان اولین نشست کارگروه انرژی بود که برمبنای تفاهمنامه انعقادی در سال 2016 راجع به همکاری در حوزه انرژی شکل گرفت.

در آوریل 2017، کارگروه گردشگری در تهران برگزار شد که ساماندهی آن را هیئت های گردشگری اسلوونی و صربستان برعهده داشتند و در آن، نمایندگانی از آژانسهای هپی تورز، کومپاس و سی.ام.تی حضور بهم رساندند.

از 14 تا 17 ژوئن 2017، شهر بلد اسلوونی میزبان سومین همایش بین المللی نانواپ بود و نمایندگان عالی شورای ستاد ویژه توسعه فناوری نانو به دعوت دانشگاه لیوبلیانا در آن حضور داشتند و مذاکراتی را با برخی دانشکده ها و موسسات اسلوونی به منظور شناسایی حوزه های احتمالی همکاری انجام دادند.

در پایان نوامبر 2017، روابط چندمنظوره حمل و نقل میان اروپا و خاورمیانه عملیاتی شد که لیوبلیانا را به جنوب ایران متصل می کند و مسیرهای ریلی، دریایی و جاده ای را از لیوبلیانا-تریسته-مرسین-رضی-سهلان-بندرعباس به خدمت می گیرد. این پروژه با همکاری شرکت وی.آی.تی لوجیستیکا از اسلوونی و شرکت بین المللی راه­انجام، از ایران آغاز شد.

دومین جلسه کمیسیون مشترک اقتصادی اسلوونی و ایران قرار است در نیمه دوم سال 2018 برگزار شود. این نشست بر مبنای توافق همکاری اقتصادی که اخیراً به تأیید دوطرف رسید برگزار خواهد شد.

فعالیت های سفارت بر بخشهای مختلف اقتصادی متمرکز است که عمدتاً به لجستیک و حمل و نقل، انرژی و منابع تجدیدپذیر، فناوری اطلاعات، فناوری نانو، صنایع خودرویی، الکتریکی و شیمیایی، فناوری زیستی، گردشگری، کشاورزی، صنایع چوب و داروسازی مربوط می شود. علاوه بر این، اقتصاد اسلوونی می تواند مزایای خود را در ایران به نمایش بگذارد و دانش و تخصص خود را در زمینه های فتوولتاییک، فناوری های سبز، مدیریت آب و مسایل گوناگون زیست محیطی به خدمت گیرد. تحولات فعلی شکل گیری همکاری در عملیات بانکی و مالی که از لحاظ حمایت از تجارت در ایران بسیار مهم هستند را نیز ممکن می سازد.

به عنوان یک سفیر، من همه تلاش خود را برای حمایت از شرکت های مشغول مذاکره برای به ثمرنشستن معاملات آنها و نیز ایجاد شرایط لازم برای عملیات مالی آنها بکار خواهم گرفت.

همکاری با سفارت ایران در لیوبلیانا نیز در سطح بسیار خوبی قرار دارد. البته که شرکت های اسلوونی به دنبال شرکای انحصاری در تهران نیستند و مشتاق هستند تا در سرتاسر کشور همکاری کنند. در همین راستا، من در ماه مارس به استان خراسان رضوی رفتم و با شهردار مشهد، آقای قاسم تقی زاده خامسی، اعضای دفتر استانداری و انجمن های اقتصادی محلی دیدار کردم.

شرکت های اسلوونی به تجارت در زمینه زیرساخت آن قسمت از کشور تمایل دارند و باعث افتخار است که بگویم ما با مخاطبان حرفه ای بسیاری مواجه شدیم که پذیرش بالایی نسبت به موضوعات داشتند.

آیا اتاق بازرگانی اسلوونی در تهران فعال شده است؟

اتاق بازرگانی و صنعت اسلوونی در لیوبلیانا همکاری دیرینه و عالی با اتاق بازرگانی، صنعت، معدن و کشاورزی و دیگر انجمن های اقتصادی و تجاری ایران، بویژه در حوزه های فناوری اطلاعات، فرآوری چوب و خودرو داشته است. پیش از تعطیلی موقت سفارت در تهران، رئیس اتاق بازرگانی و صنعت اسلوونی به ایران آمد و در آن سفر، هیئتی بزرگ وی را همراهی کردند. من امیدوارم بزودی بتوانیم همکاری هایی در سطوح بالا را میان اتاق های بازرگانی دو کشور و گروههای هدف برقرار کنیم.

روابط سیاسی ایران و اسلوونی در دوره پسابرجام تا چه اندازه گسترش یافته است؟

همانطور که پیشتر اشاره کردم، روابط میان دو کشور خوب است و در چند وقت اخیر نیز، در بخشهای هدف تقویت شده­اند. گفتمان سیاسی بطور منظم برقرار و همکاری اقتصادی بطور چشمگیری تقویت شده است. همانند دیگر کشورهای عضو اتحادیه اروپا، اسلوونی قویاً باور دارد که برجام مولفه کلیدی در معماری جهانی منع گسترش تسلیحات هسته ای است و در قلب ثبات منطقه قرار دارد.

هردو سو بطور متقابل به گسترش روابط فیمابین تمایل دارند. به دنبال بازگشایی سفارت، ما انتظار داریم تقویت روابط در سطح سیاسی، احتمالات جدید همکاری اقتصادی، فرهنگی، آموزشی، گردشگری، محیط زیست و تحقیق و علوم در کنار فرصت های جدیدی برای بهبود روابط مردم دو کشور، قوت گیرد.

نشست کمیسیون مشترک اقتصادی دو کشور پس از باز شدن مجدد سفارت اسلوونی در تهران، در چه زمانی برگزار می شود؟ دستور کار این نشست چیست؟

بر اساس توافق همکاری اقتصادی که بطور دوجانبه میان دولت های اسلوونی و ایران منعقد شد، نخستین نشست کمیسیون مشترک اقتصادی اسلوونی و ایران قرار بود در ماه مه سال جاری برگزار شود، اما به دلیل انتخابات زودهنگام اسلوونی، تا پاییز به تعویق افتاد.

بنا به توافقات مقدماتی، این نشست به ریاست وزیرخارجه اسلوونی و وزیر نیروی ایران برگزار می شود. از آنجا که هردو طرف تمایل به تقویت همکاری های اقتصادی دارند، انتظار می رود جلسه اول به بازبینی همکاری های اقتصادی کنونی و مشخص نمودن خط مشی برای کارهای آتی اختصاص یابد.

ما انتظار داریم کارگروههایی در بخشهایی که به تشخیص کمیسیون مشترک اقتصادی، حوزه های نفع متقابل هستند، تشکیل شود.

کارگروه مسئول بخش انرژی کار خود را ادامه خواهد داد و کارگروه جدیدی برای همکاری های کشاورزی و تغذیه، علوم و نوآوری، فناوری های سبز، آموزش و ورزش شکل خواهد گرفت.

وزیر اقتصاد و فناوری اسلوونی طی اظهاراتی خاطرنشان کرد که تلاش می کنیم بخشی از کالاهای خود را در ایران تولید کنیم آیا در این زمینه مذاکراتی بین مقامات دو کشور انجام شده است؟

شرکت های اسلوونی در حال حاضر مشغول همکاری با همکاران ایرانی خود هستند. هرچند که ترجیح برخی شرکت ها جهت جابجایی کل یا بخشی از تولیدشان به یک کشور دیگر تماماً در اختیار خودشان است.

به اعتقاد من، در صورتی که شرکتها با تقاضای مصرانه طرف ایرانی جهت تولید محصول خود در داخل ایران مواجه نشوند، صادرات اسلوونی به ایران می تواند رشد قابل توجهی داشته باشد.

همچنین، اقتصاد اسلوونی مایل است تا شاهد ایجاد موفقیت آمیز ظرفیت های مشترک در ایران باشد، اما زمان بیشتر و حضور طولانی تری را در بازار ایران نیاز دارد تا مشخص شود کدام محصولات مناسبترین گزینه ها برای تولید در داخل کشور هستند. اقتصاد اسلوونی مبتنی بر صادرات است و کسب و کارهای خرد کشور می توانند سریعاً با شرایط جدید سازگار شوند.

به همین دلیل است که حتی زمانی که دیگر شرکت های اروپایی مشغول ترک ایران بودند، این کسب و کارها عملکرد موفقی داشتند. من باور دارم که این روند ادامه خواهد داشت، ولی باید در نظر داشته باشیم که نیاز به شرکایی ثابت قدم، منعطف و حرفه ای در همه سطوح تصمیم گیری از طرف ایران داریم.

روند اصلاحات بانکی در ایران تا چه اندازه منجر به کاهش مشکلات بانکی با بانک های اسلوونی شده است؟

بانک گورنیسکا فرایند وصول حوالجات و تراکنش های اسنادی را با ایران آغاز کرده است. بانک صادرات و توسعه اسلوونی (SID) خط اعتباری 100 میلیون یورویی را با بانک پاسارگاد ایران تصویب کرد.

هدف اصلی از این خط اعتباری ایجاد زیرساخت ضروری برای تأمین مالی خریداران ایرانی و در نتیجه آن، پشتیبانی از شرکت های اسلوونیایی به منظور ثمردهی موفقیت آمیز تلاشهای تجاری آنان در بازار ایران است.

در جلسه سفیران اتحادیه اروپا با وزیر اموراقتصادی و دارایی ایران که سرکار عالی هم حضور داشتید بر مبارزه با پولشویی تاکید شد. برای تحقق این موضوع در ایران چه فعالیت هایی باید انجام شود؟

از لحاظ تلاش برای تمامیت و یکپارچگی نظام مالی بین المللی، اسلوونی از تلاشهای ایران جهت اتخاذ قوانین جامع و اقدامات قاطع علیه پولشویی و تأمین مالی تروریسم حمایت می کند.

برای ما جای تحسین دارد که ایران در حال حاضر بخش اعظم مواد و اقدامات قانونی را در این راستا به جریان انداخته، اما هنوز کنوانسیون سازمان ملل علیه جرایم سازماندهی شده برون مرزی را تصویب نکرده، چرا که تأیید شورای نگهبان برای تصویب و اجرای آن لازم است.

سرکار عالی با وزیر ارتباطات و فن آوری اطلاعات جمهوری اسلامی ایران دیدار داشتید آیا در زمینه همکاری در حوزه های فن آوری اطلاعات و مخابرات مذاکراتی با آقای جهرمی داشتید؟

در دیدار با جناب آقای جهرمی، مشکلاتی را که در زمان اجرای مقدمات ارتباط میان دو شرکت فناوری اطلاعات اسلوونی و ایرانی بروز کرده بود، حل کردیم. ما توافق کردیم که گفتگوهای مستقیم و مستمری را داشته باشیم و در صورت بروز مشکل، فوراً یکدیگر را آگاه سازیم.

علاوه بر این، امکان همکاری در دیگر پروژه ها را نیز بررسی کردیم. آقای جهرمی دوست اسلوونی بحساب می آید و از این کشور بازدید کرده است. ایشان با چشمان خود ظرفیت های اقتصاد اسلوونی را دیدند و با دعوتنامه بدون محدودیت می توانند باز هم از اسلوونی بازدید کنند.

من همچنین مایلم تأکید کنم که وزرای دولت رئیس جمهور روحانی متخصصان فوق العاده ای هستند و از اجرای به موقع پروژه ها حمایت می کنند؛ پروژه هایی که در گذشته اغلب به دلیل وجود موانع مدیریتی، با تأخیرهای طولانی مدت مواجه بودند.

در حوزه‌های حمل و نقل، فناوری اطلاعات، چه ظرفیت همکاری بین دو کشور وجود دارد؟

در صحبت هایمان با شرکای ایرانی، مقرر شد که بندر کوپر اسلوونی به عنوان مبدأ حمل مطلوب و مدخل ورود کالاهای ایرانی به اتحادیه اروپا ایفای نقش کند. این بندر همچنین امکان برپا نمودن مراکز آمادی و پخش را به کسب و کارهای حاضر می دهد. بزرگترین ظرفیت همکاری مربوط حمل و نقل اتومبیل است که بندر کوپر با کسب تخصص، به یکی از پیشگامان پیشرفت فناوری در آن تبدیل شده است. امسال، سفارت برنامه دارد تا ارائه مفصلی را از این بندر در اختیار جامعه بازرگانان علاقمند در تهران قرار دهد.

حوزه فناوری اطلاعات نیز از بخشهای بسیار مهم در همکاری های اقتصادی دوجانبه است. مبنای همکاری بهبودیافته در فناوری اطلاعات تفاهمنامه همکاری مخابراتی است که میان وزارت مدیریت عمومی اسلوونی و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات ایران منعقد شد.

در طول بازدید جناب وزیر پوچیوالشِک در اوایل سال 2016، توافقی جهت ایجاد بنگاهی مشترک میان اسلوونی و ایران جهت کار بر بازار مخابرات ایران و ارائه راه حل های نوآورانه برای پرداخت های همراه امضا شد.

در این حوزه، شرکت اسلوونیایی ایسکراتل سرآمد است و دیگر کسب و کارهای اسلوونی نیز آموزش های مربوط به فناوری اطلاعات، بویژه در بخش بانکی را ارائه می دهند.

در واقع، توسعه سریع بخش بانکی ایران به شرکت های متخصص در حوزه فناوری اطلاعات فرصت های بسیاری را برای همکاریهای بلندمدت می دهد. در گذشته، شرکت های نرم افزاری همکاری موفقی با بانک مرکزی و بازار بورس ایران داشتند و من بر این باورم که به استفاده از راه حل های اسلوونی در عملیات خود ادامه خواهند داد.

به منظور همکاری در حوزه های بیوتکنولوژی و نانوتکنولوژی چه رایزنی هایی بین ایران و اسلوونی انجام شده است؟

هردو کشور منافع متقابلی در فناوری نانو دارند. ایران کنشگر پیشگام آسیا در این حوزه است و اسلوونی را همانند مدخلی برای همکاری و انتقال دانش به اتحادیه اروپا می بیند.

در طی بازدید رئیس جمهور پاهور، هیئتی از نمایندگان دانشگاههای لیوبلیانا و ماریبور بهمراه رئیس آژانس تحقیقات اسلوونی از ستاد ویژه توسعه فناوری نانو و وزارتخانه علوم و تحقیقات دیدن کردند.

رئیس آژانس تحقیقات اسلوونی تفاهمنامه همکاری در زمینه علوم را با ستاد ویژه توسعه فناوری نانو امضا کرد. در ژوئن سال 2017، سومین همایش بین المللی نانواپ در بلد برگزار شد و به ابتکار دانشگاه لیوبلیانا، میزبان نمایندگان بلندپایه ستاد ویژه توسعه فناوری نانو بود.

ایشان با نمایندگان دانشگاهها و موسسات اسلوونی به منظور تعریف حوزه های همکاری دیدار کردند. آنچه نویدبخش آینده پرثمرتری بود، همکاری ایشان با مرکز نوآوری اسلوونی است، آنهم اکنون که ظرفیت های بکر در بخشهای حفاظت آبی وجود دارد. موسسه نظارت مدیترانه ای که در اسلوونی واقع شده است، هم اینک با شرکای ایرانی در حوزه های مختلف، بویژه در زمینه پایش دریایی و آب تصفیه شده، همکاری می کند.

در توسعه کشاورزی ارگانیک و گیاهان دارویی چه ظرفیتی برای همکاری بین دو کشور وجود دارد؟

بگذارید در این راستا، به صحبت های اخیر خودم با مدیر کل امور بین الملل وزارت کشاورزی ایران، آقای هومن فتحی اشاره کنم؛ وی کسی است که منافع متقابل ما در بهبود همکاری کشاورزی، جنگلداری و تغذیه را تأیید کرد و این بخش را در دستور کار کمیسیون مشترک اقتصادی اسلوونی و ایران قرار داد

طی دیدار وزیر توسعه اقتصادی و فناوری، آقای پوچیوالشِک در سال 2016، هر دو کشور به همکاری در زمینه تحقیقات و آموزشهای کشاورزی، گیاهان دارویی، ماشین آلات کشاورزی، تولید مواد غذایی و امنیت غذایی و تنظیم مقررات کشاورزی، جنگلداری و دامپزشکی متعهد شدند. اخیراً، طرف ایرانی دو پیشنهاد توافق همکاری را در حوزه دامپزشکی و گیاهی تحویل داده است. علاوه بر آن، سفارت همکاری نزدیکی با نمایندگان وزارت کشاورزی در 20 مه که روز جهانی زنبور عسل است، داشت.

با ابتکار عمل اسلوونی، روز ۲۰ ماه مه میلادی به نام “روز جهانی زنبور” در مجمع عمومی سازمان ملل به ثبت رسیده است، آیا ایران در برگزاری مشترک مراسم بزرگداشت این روز با اسلوونی همکاری می نمایند؟

بله، به ابتکار عمل اسلوونی بود که در دسامبر 2017، سازمان ملل 20 مه را روز جهانی زنبور اعلام کرد. ما بابت حمایت مستمر ایران از این طرح تشکر می کنیم. هر دو کشور به داشتن شرایط مطلوب برای زنبورداری مشهور هستند.

در 20 مه امسال، اولین روز جهانی زنبور عسل با همکاری شرکای ایرانی برگزار شد.

نزدیک به 200 مهمان در افتتاحیه مراسم و برنامه های رویداد فرهنگی که به میزبانی سفارت اسلوونی در تهران ترتیب داده شد، حضور داشتند که در این میان، اعضای دستگاه دیپلماسی، وزارت امورخارجه ایران و وزارت کشاورزی، نمایندگانی از انجمن ها و سازمان های زنبورداری، کسب و کارهای مختلف و 12 رسانه به چشم می خوردند. این طرح دیپلماتیک اسلوونی بود که بازتاب پیدا کرد و علاقه بسیاری را از سرتاسر جهان برانگیخت.

قرار است بزودی آکادمی زنبورداری بین المللی در اسلوونی به منظور حفاظت از زنبورها و دیگر گرده­افشان ها دایر شود و کشور ما تلاش بیشتری برای مراقبت از زنبورهای عسل در چارچوب فعالیت های اتحادیه اروپا خواهد کرد.

با توجه به بهبود همکاری ها در این حوزه، ما از آغاز همکاری میان انجمن های زنبورداری دو کشور حمایت می کنیم. علاوه بر محصولات حاصل از زنبورداری، اسلوونی توجه ویژه ای به فرایند زنبورداری دارد و می توانیم تجربیاتمان را با شرکای ایرانی به اشتراک بگذاریم و مشارکت فعالی در آموزش جوانان در راستای آگاهی از اهمیت زنبورهای عسل در چرخه غذایی جهانی داشته باشیم.

مردم اسلوونی همواره ملتی بوده اند که زنبورداری کرده اند و در حال حاضر، از پیشگامان این عرصه هستند که از هر 1000 نفرشان، 5 نفر زنبورداری می کند. زنبورداران اسلوونی از اعتباری بی رقیب برخوردارند که به لطف تخصص و فناوری پیشرفته زنبورداری و ویژگی های منحصربفرد تاریخی نظیر صفحات کندویی رنگ آمیزی شده، کندو، کندوهای سنتی و زنبورهای عسل کارنیولای معروف (آپیس، ملیفرا کارنیکا) بدست آمده است.

از آنجا که زنبور عسل کارنیولا بخشی از هویت ملی اسلوونی است، سفارت تصمیم گرفته است تا کندویی سنتی در باغ بنا کند و این زنبور را در تهران نیز پرورش دهد.

کدام اقلام بیشتر از ایران به اسلوونی صادر می شود؟

در سال 2017، پلی اتیلن بیشترین سهم از صادرات ایران به اسلوونی را با 77 درصد دارد که پس از آن محفظه وزن عامل خالی برای هواپیما با 8%، سوئیچ، رله و فیوز با 5%، ابزار عیب یابی الکتریکی با 3%، قطعات و تجهیزات نورپردازی با 2%، فرش و زیراندازها با 1% قرار می گیرند.

مهم‌ترین محصولات صادراتی اسلوونی به ایران شامل چه کالاهایی می شود؟

در سال 2017، بیشترین سهم از صادرات اسلوونی به ایران را دارو با 35% در اختیار داشت که پس از آن، سنگ های قیمتی و سنگ شکن با 15% قرار دارد. درصدهای کمتری به توربین های هیدرولیک (3%)، موتورها و مولدهای الکتریکی (3%)، کاغذ و مقوا (3%)، تجهیزات پزشکی (1%)، فرهای توکار (1%)، ابزارآلات، دستگاهها و ماشین آلات اندازه گیری (1%)، محصولات آلومینیومی (1%)، محصولات شیشه ای (0.7%) اختصاص دارد.

سفارت اسلوونی در تهران جهت گسترش روابط فرهنگی بین دو کشور چه تدابیری برای سال 2018 در نظر گرفته است؟

توافق میان دولت های اسلوونی و ایران برای همکاری در بخشهای آموزش، فرهنگ و علوم در آوریل 1994 امضا شد. در ژولای 2011، در دیدار وزیر امورخارجه ایران، دکتر صالحی، برنامه تبادل فرهنگی، علمی و آموزشی از 2011 تا 2014 بر اساس همان توافق امضا شد که مشوقی برای همکاری های مستقیم در همه بخشهای فرهنگ، بویژه از طریق ترجمه و انتشار آثار ادبی و هنری مولفان هردو ملت است. این برنامه تا زمانی که برنامه جدیدی به امضا برسد، اعتبار دارد.

از میان رویدادهای فرهنگی که به میزبانی سفارت برگزار شد، باید به نمایشگاه لیوبلیانای پلشنیک اشاره کنم که به آثار معمار معروف اسلوونی، یوژه پلشنیک می پرداخت. وی کسی است که نه تنها بر هویت معماری نوین لیوبلیانا، بلکه بر پراگ و وین نیز تأثیر داشته است.

در سی و ششمین جشنواره بین المللی فیلم فجر که اخیراً در تهران برگزار شد، فیلم رودار (معدنکار) سه جایزه برد. در مراسم اختتامیه که در 26 آوریل و با حضور کارگردان و نویسنده فیلم، خانم هانا اسلک، هنرمند اسلوونیایی، هنرمندان آن جوایز زیر را کسب کردند: لیون لوشف، بهترین بازیگر، جایزه تحسین منتقدین و دیپلم افتخاری در دسته جایزه صلح.

در اسلوونی، سینمای ایران بسیار مورد تحسین است و به همین دلیل، ما تلاش خواهیم کرد تا همکاری های فرهنگی را، بویژه در این زمینه، تقویت کنیم. من به همکاری های نزدیکتر با انجمن سینماگران جوان ایران و جشنواره بین المللی فیلم کوتاه تهران امیدوارم.

در دیداری که اخیراً با دبیر انجمن سینماگران جوان ایران، آقای سید صادق موسوی داشتم، توافق کردیم تا امکان مبادلات پژوهشی میان اعضای آن را با اسلوونی بررسی نماییم. همچنین قصد داریم تا هفته ویژه فیلم کوتاه اسلوونی را در ایران و رویدادی مشابه را در اسلوونی برگزار کنیم که احتمالاً به سال آینده موکول خواهد شد.

برای همکاری دانشگاهی بین دو کشور چه توافق هایی انجام شده است؟

تعدادی از موسسات علمی و دانشگاههای اسلوونی تمایل خود را برای تعمیق همکاری با ایران ابراز کرده اند. فرصت های گسترش همکاری علمی اینک در مسایل زیست محیطی، جنگلداری، همکاری میان دانشگاهی شناسایی شده اند. همکاری­های زمین پژوهی از سال 2001 آغاز شد و ما خواهان همکاری های عمیق تر و گسترده تر در زمینه مدیریت پایدار آب و حفظ تالابها هستیم که سرفصل مهم و اولویت ملی ایران به دلیل اقلیم خشک کشور است.

طی دیدار رئیس جمهور پاهور، هیئت نمایندگان دانشگاههای لیوبلیانا و ماریبور به همراه مدیر آژانس تحقیقات اسلوونی از ستاد ویژه توسعه فناوری نانو بازدید کردند. مدیر آژانس تحقیقات اسلوونی با دبیرکل ستاد ویژه توسعه فناوری نانو تفاهمنامه همکاری علمی را امضا کردند که چارچوبی برای همکاری های آینده میان دو کشور در بحث فناوری نانو خواهد بود.

من ارتباط نزدیکی با دبیرکل ستاد ویژه توسعه فناوری نانو، پروفسور سعید سرکار دارم، چرا که عمیقاً معتقدم که فناوری نانو یکی از حوزه های امیدبخش آینده خواهد بود که شرکا و بازرگانان دو کشور از طریق آن، دسترسی مشترک به بازارهای جهانی خواهند داشت.

اجرایی شدن برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) تا چه اندازه توانست به روابط اقتصادی ایران و اسلوونی کمک کند؟

با 80 میلیون جمعیت، ایران سومین شریک تجاری مهم اسلوونی میان کشورهای حوزه خلیج فارس است. همانطور که پیشتر هم گفتم، انعقاد برجام و لغو بخش اعظم تحریم ها علیه ایران کمک شایانی به بهبود روابط تجاری دوجانبه میان دو کشور کرد.

در سال 2017، تجارت میان دو کشور برابر با 59 میلیون دلار بود. حجم تجارت در سال 2011 به حداکثر 100 میلیون رسید که در بازه 2013 تا 2015 و به دلیل اعمال تحریمها، کاهش یافت.

در سال 2016، تجارت 68% سود داشت که بیشتر آن، مربوط به صادرات اسلوونی می شد که در قیاس با سال 2015، 70 درصد رشد کرده بود. این رشد تجاری چشمگیر در سال 2017 نیز ادامه داشت.

مولفه های اصلی این رشد بی شک به انعقاد برجام و تقویت روابط اقتصادی میان دو کشور که متعاقب آن رخ داد، ارتباط داشت. این اتفاق به روندهای جاری در سطح اتحادیه اروپا نیز منعکس شد و ظرف 10 ماه در سال 2017، تجارت میان ایران و اتحادیه اروپا به 20.2 میلیارد دلار رسید و در قیاس با سال 2016، 52.8% رشد داشت.

در همین بازه زمانی، ایران بیش از 10.1 میلیارد یورو کالا به کشورهای عضو اتحادیه اروپا صادر کرد که 83.9% افزایش را نسبت به همین بازه در سال قبل نشان می داد. همچنین در همین دوران، واردات کالا از کشورهای اتحادیه اروپا به ایران بیش از 10.8 میلیارد دلار بود (31.5% بیش از 2016).

دستور ترامپ برای بازگشت تحریم های اعمالی علیه ایران چه تاثیری بر روابط اقتصادی ایران و اسلوونی خواهد داشت؟ آیا اعمال تحریم های آمریکا علیه ایران می تواند مبادلات اقتصادی و تجاری ایران و اسلوونی را به چالش بکشاند؟

تصمیم رئیس جمهور ایالات متحده، دونالد ترامپ در 8 مه برای خروج این کشور از برجام و اعمال مجدد تحریم های امریکایی را از مدتها قبل پیش بینی می کردیم و اتفاقی نبود که اسلوونی یا اتحادیه اروپا را شگفت زده کند. ما از تصمیم رئیس جمهور ایالات متحده متأسفیم.

باور ما این است؛ حفظ توافقی که نظام جهانی منع گسترش تسلیحات هسته­ای را در بر دارد، باید به نفع جامعه بین الملل باشد. امید ما این بود که سه قدرت اروپایی بتوانند تغییرات مشخصی را انجام دهند و توافق حفظ شود، اما به نظر می آید رئیس جمهور ترامپ تصمیم خود را مدتها قبل از آن گرفته بود.

خروج ایالات متحده از برجام و اعمال مجدد تحریم های یک جانبه یقیناً بر همکاری اقتصادی با ایران تأثیر خواهد گذاشت. آنچه دستخوش مشکلات بیشتری خواهد شد، فعالیت بانکهای اتحادیه اروپا است که در معرض خطر ارزی و وابستگی شدید به بازار دلار امریکا و نهادهای مالی امریکایی هستند. تأثیر این اتفاق بر مشاغل اسلوونیایی و اروپایی بستگی بسیاری به اجرای اقدامات اتحادیه اروپا جهت مقابله با تحریم های امریکایی دارد.

علیرغم اقدامات مقابله ای اتحادیه اروپا، می توان انتظار امتناع بیشتری از سوی بانکهای بین المللی به دلیل آسیب احتمالی از رویارویی با امریکا داشت. این در حالی است که بانکهای کوچکتر اغلب بخش محدودی از منابع را کنار می گذارند تا پروژه های بزرگتر را تأمین کند. به نظر من، این اتفاق باعث می شود که ایران از اهمیت ویژه ای برای مشاغل خرد اروپایی برخوردار شود.

در ساختار فعلی اقتصاد اسلوونی، این شرکت ها در بطن صادرات قرار دارند و از این رو، من معتقدم روابط اقتصادی میان اسلوونی و ایران در قیاس با دیگر کشورهای عضو اتحادیه اروپا، متحمل ضرر کمتری خواهد شد.

برخی مشاغل خرد مشخص اسلوونی که متأثر از پس لرزه تحریم های ایالات متحده نیستند، هم اینک تمایل خود را به ادامه تجارت با ایران اعلام کرده اند. تنها سوال اساسی که باقی می ماند، بحث انتقال وجوه و مجاری بانکی است که باید مفتوح بمانند.

تا چه اندازه کشورهای اروپایی می توانند اثرات تحریم اروپا علیه ایران را خنثی کنند؟ آیا چنین اراده ایی در بین کشورهای اتحادیه اروپا وجود دارد؟

هنوز خیلی زود است که بخواهیم درباره اثربخشی اقدامات حفاظتی اروپا صحبت کنیم. بر اساس تجربیاتی از دهه 90 و زمانی که اتحادیه اروپا سازوکار حفاظتی مشابهی را بکار گرفت، می توان فرض کرد که تا حدودی موفقیت آمیز خواهد بود، اما وضعیت فعلی کاملاً متفاوت است.

پس از حمایت یکپارچه دولت های 28 کشور حاضر در اتحادیه اروپا در دیدار 16 مه در صوفیه، کمیسیون اروپا قدم هایی را در چهار جهت برداشته است:

1. آغاز فرایند رسمی فعالسازی اساسنامه مقابله با تحریم ها که توأم با بروزرسانی تحریم های ایالات متحده علیه ایران در مقیاس مطروحه بود. اساسنامه مقابله با تحریم ها شرکت های اتحادیه اروپا را از تمکین از تأثیرات برون مرزی تحریم های ایالات متحده منع می کند و به آنها اجازه می دهد تا ضررهای ناشی از این تحریم ها را از شخصی که باعث آن است، جبران کنند و تأثیر آن را در رأی و قضاوت هردادگاه خارجی علیه اتحادیه اروپا خنثی نمایند.
2. آغاز فرایند رسمی رفع موانع موجود برای بانک سرمایه گذاری اروپا جهت تصمیم گیری ذیل تضمینات بودجه اتحادیه اروپا برای تأمین فعالیت ها در خارج از اتحادیه و در ایران. این اقدام به بانک سرمایه گذاری اروپا اجازه می دهد تا سرمایه گذاری اتحادیه اروپا در ایران را پشتیبانی کند و بویژه برای شرکت های کوچک و متوسط کارگشا است.
3. کمیسیون به همکاری و مساعدت فعلی با ایران در زمینه هایی نظیر انرژی و شرکتهای کوچک و متوسط ادامه می دهد و آنرا تقویت خواهد کرد. کمک مالی از طریق توسعه همکاری یا ابزارهای مشارکتی نیز بکار گرفته خواهد شد.
4. کمیسیون کشورهای عضو را ترغیب می کند تا امکان انتقال مستقیم وجوه به بانک مرکزی را بررسی نمایند. این روش می تواند به مقامات ایرانی کمک کنند تا عواید نفتی خود را دریافت کنند.

در این بخش، مایلم تاکید کنم که آینده برجام و گشایش جریان اقتصادی با کشورهای اروپایی تنها در دستان اتحادیه اروپا نیست. در زمان مذاکرات، ایران باید انعطاف بیشتری نشان دهد و با مصلحت گرایی افزوده به سراغ مذاکرات دیگر برود.

در حال حاضر، ایران تنها تمرکز خود را بر خواسته های خود از اتحادیه اروپا و دیگر امضاکنندگان برجام گذاشته است. اما نباید فراموش کنیم که خروج ایالات متحده از این توافق با انتقاد همه طرفین و تعدادی از کشورهایی که با ایران تجارت می کنند، روبرو شد.

دلیل آن نیز آن است که تصمیم ایالات متحده بر اقتصادهای دیگر نیز تأثیرگذار است. اگر ایران نتواند وضعیت فعلی را در نظر بگیرد و با مصلحت اندیشی، اقداماتی را برای حفظ برجام اتخاذ نکند، آنگاه سرعت توسعه اقتصادی و همچنین، حمایت بین المللی برای همکاری های بیشتر بزودی افت خواهد کرد.

به همین دلیل است که اجرای سریعتر اصلاحات ساختاری در کشور و نیز، تعمیم و ایجاد سازگاری بخشهای مختلف اقتصادی با استانداردها از اهمیت ویژه ای برخورد است.

گفتگو از: محمدرضا نظری