به دنبال روی کار آمدن حسن روحانی در ایران، مناسبات دو کشور ایران و روسیه وارد مرحله تازه‌ای شده است. در حالی که گسترش ناتو در حیاط خلوت روسیه و بحران اوکراین، مناسبات روسیه و آمریکا را پرتنش کرده است. در مقابل ایران تلاش می کند با حل پرونده هسته ایی خود، فضای اقتصادی – سیاسی جدیدی در مواجه با غرب ترسیم کند. در چنین شرایطی دو کشور ایران و روسیه می توانند به پشتوانه مشترکات اقتصادی یکدیگر، در مقابل بحران های موجود با انعطاف بیشتری سیاست های خود را در بخصوص مقابل آمریکا تبیین کنند. به منظور بررسی روابط سیاسی و اقتصادی ایران و روسیه با سرکنسول فدراسیون روسیه در اصفهان به گفتگو نشسته ایم.
گفتگوی اختصاصی آوا دیپلماتیک با “یوگنی ایوانوویچ کولیش” سرکنسول روسیه در اصفهان
حضرتعالی قبل از تصدی سمت سر کنسول روسیه در ایران، مسئولیت امور کنسولی فدراسیون روسیه در افغانستان را برعهده داشته اید. این دوره چه مدتی به طول انجامید؟
ماموریت اینجانب از سال 2004 شروع شد و تا سال 2009 ادامه داشت. بعد از افغانستان به وزارت امور خارجه روسیه رفتم، مدتی را در آنجا مشغول به کار بودم و بعد به تهران آمدم.
از یک سال پیش تا الان نیز به عنوان سرکنسول فدراسیون روسیه در شهر اصفهان و به قول ایرانی ها در “نصف جهان” مشغول به کار هستم.
قبل از اینکه به افغانستان بروید در کجا مشغول به کار بودید ؟
من در وزارت امور خارجه روسیه در سمت های دبیر اول، دبیر دوم و رایزن مشغول به کار بودم.
شما از جمله دیپلمات هایی هستید از دوران اتحادیه جماهیر شوروی، فعالیت دیپلماتیک خودتان را شروع کرده اید. در این خصوص توضیح می دهید ؟
بله، من بعد از فارغ التحصیلی از دانشکده زبان های خارجی، انتخاب شدم تا در وزارت امور خارجه شوروی کار کنم.
زبان خارجی که در آن تحصیل کردید فارسی بود؟
هم فارسی و هم دری.
برای همین فارسی را خیلی خوب صحبت می کنید ؟
شما لطف دارید. البته به جز این دو زبان، پشتو هم خوانده ام.
در سن پترزبورگ تحصیل کردید یا مسکو ؟
در مسکو تحصیل کردم.
یک رقابت در رشته زبان های فارسی، دری و پشتو بین دانشکده های سن پترزبورگ و مسکو وجود دارد، این موضوع صحت دارد ؟
بله درست است. اما سطح دانشکده زبان مسکو نسبت به سن پترزبورگ بالاتر است.
با توجه به سوابقی که به آنها اشاره کردید در نهایت به عنوان سرکنسول توسط وزارت امورخارجه روسیه در ایران منصوب شدید، مهمترین الویت شما در ابتدای حضورتان چه بود؟
چون من در بخش کنسولی مشغول به کار بودم پیش ازهمه به دفاع از حقوق افرادی که تابعیت روسی داشتن توجه داشتم، همچنین همانطوری که می دانید بخش کنسولی مسئولیت صدور ویزا را نیز بر عهده دارد پس توجه خود را به آن هم معطوف ساخته ام.
در طول مدتی که در این سمت مشغول به کار بوده ام اتباع ایرانی بسیاری ویزای روسیه را نه تنها برای بازدید از مسکو بلکه از شهرهای دیگر مثل سن پترزبورگ دریافت و به روسیه سفر کرده اند.
تمایل شهروندان ایرانی را برای سفر به روسیه چگونه ارزیابی می کنید؟
یک خیابان تاریخی در مسکو به اسم “آربات” داریم. وقتی در وزارت امور خارجه روسیه مشغول به کار بودم یک روز برای صرف ناهار از ساختمان وزارت خارج شدم که حضور جمعیت زیاد گردشگر در این خیابان توجه من را به خودش جلب کرد. نکته جالب تر این بود که تعداد زیادی از این گردشگران ایرانی بودند.
هنگامی که به عنوان سرکنسول به تهران آمدم متوجه شدم تعداد متقاضیان سفر به روسیه افزایش پیدا کرده است ولی بعدها به علت تشدید تحریم ها علیه ایران از این تعداد کاسته شد. البته طی یک سال گذشته این آمار باز هم رو به افزایش است. به طور مثال تعداد متقاضیان سفر به روسیه در کنسولگری روسیه در اصفهان حدود دو برابر شده است.
آمار دقیق و یا تخمینی در این باره دارید؟
بطور تخمینی در سه ماه ابتدایی سال 1393حدود سه هزار روادید صادر کرده ایم.
درباره انواع روادید سفر به روسیه توضیح می دهید؟
روادید گردشگری روسیه مربوط به آژانس های گردشگری است که 15 الی 30 روزه می باشد. تعداد زیادی از مدیران این آژانس های را که حتی در تهران هم می باشند می شناسم، چون حجم کاری سفارت روسیه در تهران بالا است و برخی از این آژانس ها برای دریافت روادید به اصفهان مراجعه می کنند و ما هم برای صدور روادید با آنها همکاری داریم.
هزینه روادید توریستی به روسیه چقدر است؟
حدود دومیلیون و پانصد هزار ریال است.
اما ارقامی که لحظه ورود به کنسولگری دیدم بالاتر از این رقم بود، حتی به ده میلیون ریال هم می رسید.
آن مبلغی که شما دیدید مربوط به روادید بلند مدت یکساله و شش ماه سفر به روسیه است. بطور مثال روادید یکساله شش میلیون ریال هزینه در بر دارد.
مسئولیت شما شامل استان های اصفهان، کرمان و یزد می باشد، متاسفانه خیلی از افراد آگاهی ندارند که به جز اصفهان، این دو استان دیگر نیز زیر مجموعه فعالیت شما محسوب می شود. نکته حائز اهمیت این است که برای گسترش مبادلات فرهنگی بین دو کشور باید هیات های فرهنگی از ظرفیت های یکدیگر بازدید داشته باشند، در این حوزه چه فعالیت هایی صورت گرفته است ؟
بله مسئولیت من شامل این سه استان می باشد. البته باید به اطلاع شما برسانم که دو شهر اصفهان و سن پترزبورگ حدود ده سال پیش (سال 2004 میلادی) 1383 شمسی قرار داد خواهرخواهندگی امضا کرده اند.
همچنین سال گذشته یک هیات بزرگ اصفهانی از شهر سن پترزبورگ بازدید کرد و در آنجا هفته فرهنگی اصفهان را برگزار کرد.
در سال جاری نیز یک هیئت رسمی به ریاست آقای “آگوی پانتراکوف” رئیس کمیته فرهنگی شهرداری سن پترزبورگ به اصفهان سفر می کند.
از برنامه های این هیات در کنار ملاقات با مسئولان شهرداری اصفهان باید به ملاقات با نمایندگان اجتماعی و بازرگانی استان نیز اشاره کرد.
به موضوع خواهر خواندگی دو شهر سن پترزبورگ و اصفهان اشاره کردید، برنامه دیگری مثلا در حوزه ساخت مترو در اصفهان مدنظر دارید که قصد عملیاتی کردن آن را داشته باشید؟
من شنیده ام که ساخت متروی اصفهان 16 سال طول کشیده است، آقای بیلی سرکنسول سابق روسیه در اصفهان چند بار پیشنهاد همکاری متخصصین روسی برای ساخت متروی اصفهان را داد اما شهرداری تصمیم گرفت این کار را به متخصصین چینی واگذار کند، بخاطر همین من نمی توانم به صراحت درباره متروی اصفهان صحبت کنم اما در همینجا رسما اعلام می کنم که روسیه همیشه آماده همکاری در حوزه ساخت و گسترش مترو با ایران می باشد.
در حوزه های دیگر مثل حمل و نقل عمومی و خودرو سازی چطور؟
امیدوارم بعد از امضای توافق پنج ساله که اخیرا امضا شده است مرحله ای جدید در زمینه همکاری در تمامی زمینه ها ایجاد شود.
شما با چالش هایی هم روبرو هستید که ممکن است کار را سخت کند، بطور مثال سقوط هواپیمای آنتونف که مونتاژ اصفهان است. با اینگونه مسائل چگونه کنار می آید ؟
باید بگویم که آنتونف یک کارخانه بزرگ در کشور اوکراین می باشد و با توجه به قطع ارتباط روسیه و اوکراین ارتباط بین کارخانه های آنتونف روسیه و اوکراین نیز قطع شده است، چون موتور این نوع هواپیما در اوکراین و بدنه آن در روسیه تولید می شد و از این به بعد طبق صحبت های رئیس جمهور روسیه باید موتور این نوع هواپیما نیز در داخل روسیه تولید شود.
به جز موضوع هواپیما سازی، همکاری در سایر حوزه های دیگر چگونه است؟
روسیه در استان یزد در حال همکاری با کارخانه های کاشی سازی می باشد. البته شهر یزد با شهر “نووسیبریسک” روابط نزدیکی دارد و کارخانه کاشی سازی ایرانی “اسید بوریک” خود را که در پروسه ساخت کاشی استفاده می شود را از شهر نووسیبریسک خریداری می کند.
مبادلات اقتصادی استان های اصفهان، کرمان و یزد با فدراسیون روسیه در چه وضعیت قرار دارد؟
همانطور که ممکن است اطلاع داشته باشید تبادلات اقتصادی بین دو کشور در سال گذشته خیلی زیاد نبوده است. اما در تاریخ پنج آگوست یک تفاهم نامه به امضا رسیده که حجم مبادلات تجاری بین دو کشور را به سطح جدید و تا حد دو برابر خواهد رساند.
با توجه به این تفاهم نامه پنج ساله که وزیر نیروی روسیه آن را در سفر به ایران امضا کرده است شرایط مناسب برای همکاری های اقتصادی و فرهنگی فراهم خواهد شد.
از نکات مهم این تفاهم نامه ایجاد زمینه های مناسب همکاری در حوزه نیرو و انرژی می باشد. همچنین پیشنهاد ساخت راه آهن نیز داده شده است.
در حوزه صنعت گردشگری کشور روسیه بسیار باتجربه است، استان اصفهان نیز یکی از قطب های گردشگری ایران محسوب می شود، آیا همکاری برای انتقال تجارب روسیه به اصفهان صورت گرفته است ؟
بلی، وقتی هیات رسمی سن پترزبورگ به اصفهان آمد حتما میزگردی در این خصوص برگزار خواهد شد و تبادل نظر صورت خواهد گرفت چون تقویت گردشگری برای هر دو شهر مفید خواهد بود.
نکته حائز اهمیت این است که خود ساختمان کنسولگری روسیه در اصفهان نیز از بناهای تاریخی محسوب می شود و شما از یکی از میراث های فرهنگی ایران نگهداری می کنید.
بله ما از این میراث فرهنگی نگهداری می کنیم و برای آن نیز برنامه خواهیم داشت.
البته هر ساله نماینده ایی به کنسولگری می آید و هم ساختمان کنسولگری و هم محل اقامت خود من را مورد بررسی قرار می دهد تا اقدامات لازم در خصوص نگهداری این دو بنای تاریخی صورت گیرد.
در سال آینده هم با اختصاص بودجه مناسب، تاسیسات کل ساختمان را مورد تعمیر اساسی قرار خواهیم داد.
در حوزه طلا سازی اصفهان حرف های زیادی برای گفتن دارد، آیا از صنعت طلاسازی در این شهر بازدیدی داشته اید؟ کارگاه های تولید فرش دستباف چطور؟
فرش دستباف و ماشینی مورد توجه ما هست و پیشنهاد داده ایم که در سال آینده یک نمایشگاه صنایع دستی در سن پترزبورگ برگزار شود.
در حوزه همکاری مشترک بین دو کشور باید به این موضوع اشاره کنم که نیروگاه برق شهید منتظری با مشارکت روسیه ساخته شده است، درباره این همکاری بیشتر توضیح می دهید ؟
بله درست است، همین الان افراد متخصص روس در این نیروگاه مشغول به کار می باشند و به تازگی توربین جدید نیز نصب کرده اند.
مدیر این گروه متخصص از کنسولگری دعوت کرده است تا طی بازدید از نوع و میزان فعالیت های آنها مطلع شویم. اتفاقا من رئیس این شرکت پیمانکاری را خیلی خوب می شناسم چون قبلا در افغانستان نیز با یکدیگر کار کرده بودیم.
نیروگاه جدیدی که قرار است با مشارکت روسیه ساخته شود کجای ایران خواهد بود ؟
مکان نیروگاه مشخص شده ولی چون هنوز قطعی نشده است فعلا نمی توانم درباره این موضوعی توضیح بدهم، ولی می توانم بگویم که در حوزه ذوب آهن با ایران همکاری خواهیم داشت.
ما در مسکو یک دانشکده تخصصی طراحی و ساخت ماشین آلات ذوب آهن داریم که پیشنهاد همکاری با کارخانه ذوب آهن اصفهان را داده اند.
البته کارخانه ذوب آهن اصفهان با مشارکت روس ها ساخته شده است.
بله درست است، اولین ذوب آهن ایران چهل سال پیش توسط روس ها در اصفهان ساخته شد.
با توجه به تحریم های اعمال شده بر علیه فدراسیون روسیه، آیا امکان مبادله تهاتری بین دو کشور ایران و روسیه وجود دارد؟
در زمینه اعمال تحریم های غرب و آمریکا، دو کشور ایران و روسیه هم رده هستند. در شرایط کنونی اگر ایران از ظرفیت های موجود استفاده کند می تواند باعث تضعیف شدن این تحریم ها شود، بطور مثال ایران به روسیه نفت و گاز صادر کند و در ازای آن روبل دریافت کند. البته من شخصا جزئیات این ساز و کار را نمی دانم.
کشور روسیه صادر کننده نفت است، چرا باید در این شرایط نفت ایران را خریداری کند ؟
وزیر نیروی روسیه به ایران قول همکاری داده است تا ایران نفت خود را به روسیه بفروشد و روسیه نیز این نفت را در بازار های جهانی به فروش برساند.
در واقع روسیه به عنوان واسطه نفت ایران را می گیرد و بعد برای فروش می رساند ؟
بله، دقیقا همینطور است.
به دنبال اعمال تحریم علیه روسیه، صادرات برخی از اقلام کشاورزی و میوه به این کشور محدود شده است. این در حالی است که ایران آمادگی خود را برای صادرات محصولات کشاورزی به روسیه اعلام کرده است. آیا در این مورد رایزنی هایی صورت گرفته است؟
بله من هم این موضوع را شنیده ام، همینطورشنیده ام که وزارت کشاورزی روسیه طرحی دارد تا میوه و سبزیجات را از ایران و دیگر کشورهای اروپایی مثل لهستان خریداری کند.
در ادامه بحث می خواهم به این موضوع اشاره کنم که تاسیسات هسته ایی نطنز در استان اصفهان قرار دارد، آیا صحبتی برای ایجاد یک تاسیسات جدید در این استان با کمک روسیه وجود دارد ؟
من در این باره چیزی نمی دانم ولی می توانم به این موضوع اشاره کنم که موضوع استفاده از انرژی صلح آمیز هسته ایی توسط دو رئیس جمهور، مورد بررسی قرار گرفته است.
به عنوان یک دیپلمات آیا فکر می کنید مذاکرات هسته ایی ایران با 5+1به سرانجام می رسد ؟
بله فکر می کنم این اتفاق رخ دهد، وقتی در نیویورک این مذاکرات در حال برگزاری بود یکی از رایزن های ما در آنجا حضور داشت و گفت که به پیشرفت های قابل ملاحظه ایی نرسیدیم اما یک طرح داریم که امیدوار هستیم در دوره های بعدی به موفقیت چشمگیری دست پیدا کنیم.
در پایان نکته ایی هست که دوست داشته باشید بیان کنید ؟
در پایان صحبت هایم از حضور شما در اصفهان و انجام این مصاحبه تشکر می کنم.
گفتگو از: محمدرضا نظری
