پس از گذشت یک سال از تعطیلی غیرمنتظره سفارت کانادا در ایران تلویزیون دولتی این کشور از عملیات مخفیانه تعطیلی سفارت اتاوا در تهران پرده برداشت.به گزارش آوا دیپلماتیک، در ۲۳ شهريور ۱۳۹۱ “کامبیز شیخ حسنی” کاردار ایران در کانادا به همراه کارمندان این سفارتخانه بعد از بستن سفارت ایران در کانادا چمدان به دست وارد فرودگاه مهرآباد شدند، در حالی دیپلمات های ایرانی خاک کانادا را ترک کردند که دیپلمات های این کشور در یک عملیات پنهانی خاک تهران را ترک کرده بودند.
دوره افول روابط دو کشور به سال ۲۰۰۷ میلادی، یعنی اولین دور ریاست جمهوری احمدی‌نژاد، باز می گردد و این روند به نحوی ادامه یافت که در نهایت دولت اتاوا تصمیم گرفت طرح محرمانه خروج دیپلمات‌هایش از ایران را اجرا کند.
شبکه سی بی سی، تلویزیون دولتی کانادا به نقل از منابع اطلاعاتی و امنیتی گزارش می دهد که دیپلمات های کانادا در طی یک عملیات بسیار بی سر و صدا و مخفی کلیه مدارک موجود در سفارت را نابود کردند و پیش از اعلام رسمی خبر از سوی مقامات وزارت امور خارجه دولت فدرال ایران را ترک کردند.
“چالرز کورت” آخرین مردی بود که محل سفارت کانادا در تهران را ترک کرد. او دیپلمات عالی کانادایی در تهران بود و وظیفه خاموش کردن چراغ‌های ساختمان سفارت بر دوش او افتاد. چرا که مدت‌ها بود کانادا سفیری در ایران نداشت.
کاردار پیشین کانادا علاوه بر خاموش کردن چراغ‌ها، پرچم سفارت کشورش در ایران را با احتیاط و مخفی کاری بسیار پایین کشیده سپس وارد خیابان شد تا از کشور خارج شود.
پس از خروج آخرین دیپلمات کانادا از ایران، دولت اتاوا با اعلام خبر رسمی تعطیلی سفارت این کشور در تهران جهان را با شگفتی روبرو کرد.
کانادا اعلام کرد مناسبات دیپلماتیک خود با ایران را به طور کامل قطع می کند و همه دیپلمات های ایرانی فقط 5 روز مهلت دارند تا خاک این کشور را ترک کنند.
منابع رسمی به خبرنگار تلویزیون دولتی کانادا گفته اند دیپلمات ها برای نابود کردن همه اسناد و مدارک موجود در سفارت تلاش بسیاری به کار بردند و ناچار شدند تا همه شواهد را در خفای کامل نابود کنند.
بنا به گفته این منابع مطلع، پاک کردن اسناد و یادداشت ها از حافظه کامپیوترهای سفارت کارساز نبودند و دیپلمات ها حتی سخت افزارها و دیسک های فشرده اطلاعات موجود در سفارت با چکش و مته و ابزار دیگر نابود کردند. دیپلمات ها ناچار بودند تا همه این کارها را در تعطیلات آخر هفته انجام دهند تا شک و گمان کارمندان محلی را جلب نکنند.
8 دیپلمات کانادایی همچنین برای عدم جلب توجه مقامات ایرانی و رد گم کردن پروازهای جداگانه ای رزرو و هر یک به مقاصد متفاوتی پرواز کردند.
در کانادا نیز استفان ریگبی، مشاور امنیت ملی دولت فدرال و مارک بیلی، یک مقام وزارت امور خارجه طرح سری خروج دیپلمات ها را مشتاقانه از دور دنبال می کردند و چشم انتظار دریافت اخباری در مورد خروج امن و پرواز دیپلمات ها به کشور بودند. زمانی که خبر خروج امن دیپلمات ها از ایران به گوش استفان هارپر، نخست وزیر کانادا رسید، این خبر به طور رسمی اعلام شد.
نخست وزیر کانادا زمانی که عازم اجلاس «APEC» در روسیه بود، این خبر را دریافت کرد و جان بِرد، وزیر امور خارجه این خبر را زمانی به جهان اعلام کرد که سفارت کانادا در تهران تعطیل شده بود و اتاوا مناسبات خود را به طور رسمی با تهران قطع کرده بود.
اخراج دیپلمات های ایران از کانادا با شگفتی و تعجب بسیار رسانه ها، تحلیلگران و ناظران سیاسی و بیشتر از همه با شوک خود مقامات ایرانی مقیم اتاوا همراه بود. “کامبیز شیخ حسنی” کاردار ایران در اتاوا اقدام میزبان های خود را غیر متمدنانه خواند و ناظران سیاسی و رسانه ها آن را اقدامی غیر دیپلماتیک و بسیار بی سابقه نامیدند.
پس از گذشت یک سال از خروج مخفیانه دیپلمات های کانادا از ایران، وزیر امور خارجه کانادا در اجلاس گروه 20 در روسیه در مورد علت مخفی کاری و اجرای یک عملیات سری برای تعطیلی سفارت به خبرنگار تلویزیون دولتی کشورش گفته است: ما نگران حفظ امنیت و سلامت دیپلمات های خود در تهران بودیم و احتمال داشت نشت این اخبار به امنیت آن ها لطمه بزند.
وی افزود: ما نمی خواستیم آن ها تصمیم ما را حدس بزنند و قبل از این که دیپلمات ها را از کشور خارج کنیم و دیپلمات های ایرانی را از اتاوا اخراج کنیم، آن ها مردان ما را از تهران اخراج کنند.»
اقدام کانادا حتی متحدان این کشور را متعجب کرد و گمانه زنی ها در مورد علت چنین تصمیم شتاب زده ای تا جایی پیش رفت که دولت هارپر ناچار شد تا به نوعی پررنگ شدن احتمال حمله قریب الوقوع اسرائیل به ایران را رد کند.
این اولین باری نیست که کانادا با اقدامات مخفیانه و سری دولتمردان ایران را غافلگیر می کند. در دوران گروگان گیری دیپلمات های آمریکایی در سال های اول انقلاب اسلامی در ایران کانادا نقش کلیدی در هموار کردن راه برای خروج مخفیانه تعدادی از دیپلمات های ایالات متحده از تهران و رهایی آن ها ایفا کرد.
با وجودی که دولتمردان محافظه کار کانادا نگرانی های امنیتی را عاملی برای تعطیلی سفارت اتاوا در تهران عنوان کرده اند اما بسیاری از ناظران و صاحبنظران سیاسی اقدام دولت آقای هارپر را خراب کردن پل های پشت سر و قطع کامل همه کانال های ارتباطی با تهران و در نهایت اقدامی مغایر با استانداردهای دیپلماتیک خواندند.
به رغم ادعاهای مقامات کانادایی، جان ماندی، آخرین سفیر کانادا در ایران در ارتباط با نگرانی های امنیتی وزارت امور خارجه برای سلامتی دیپلمات های مقیم کانادا گفته است: در دورانی که من در ایران سفیر بودم، شرایط (امنیتی) به طور قطع مایه نگرانی من نبود. ما مناسبات بسیار دشواری با دولت ایران داشتیم، اما با وجودی که روابط بد بود و هر روز بدتر هم می شد اما بیشتر اوقات احساس امنیت می کردیم.
جان ماندی در سال ٢٠٠٧ میلادی سفیر کانادا در ایران بود و در پی تیرگی روابط بین تهران و اتاوا به کشورش بازگشت.
او به تلویزیون دولتی کانادا گفته است: ما با تعطیلی سفارت در ایران همه پل های پشت سر برای ارتباط با ایران را خراب کردیم و ادعا می کنیم که گفتگوی بیشتر با ایران بی معنی است، بنابراین باید از دولتمان بپرسیم اگر برقراری ارتباط و گفتگو با ایران بی معنی است پس چطور می خواهیم بدون مواجه واقعی با تهران برای مسئله اتمی راهکاری پیدا کنیم؟
