پیتر مائورر در سال 1956 در تون در کشور سوئیس متولد شد. وی در رشته های تاریخ و حقوق بین الملل در برن تحصیل کرد و همانجا نیز به کسب مدرک دکترا نایل شد. وی در سال 2004، سفیر و نماینده دائم سوئیس در سازمان ملل در نیویورک شد و در همین سمت بود که سوئیس تازه ملحق شده به سازمان ملل را به شبکه های چندجانبه متصل کرد. در ژوئن 2009، مجمع عمومی سازمان ملل آقای مائورر را بعنوان رئیس پنجمین کمیته مسئول امور مدیریتی و بودجه بندی انتخاب کرد. همچنین، وی بعنوان مسئول دایره بروندی در کمیسیون حافظ صلح سازمان ملل انجام وظیفه کرده است. در ژانویه 2010، آقای مائورر مدیریت وزارت امور خارجه سوئیس و بیش از 150 سفارت در سرتاسر جهان را برعهده گرفت. وی در سال 2012، جانشین “ژاکوب کلن برگر” رئیس کمیته بین المللی صلیب سرخ شد. در طول دوران ریاست او، کمیته بین المللی صلیب سرخ به انجام کارهای بشردوستانه در 80 کشور جهان مشغول است و اولویت های مدیریتی او تقویت دیپلماسی بشردوستانه، مشارکت دولت ها و دیگر نقش آفرینان در حوزه حقوق بین الملل بشردوستانه و بهبود پاسخ بشردوستانه از طریق نوآوری و همکاری های نوین را شامل می شود.
گفتگوی اختصاصی آوا دیپلماتیک با “پیتر مائورر” رئیس کمیته بین المللی صلیب سرخ
تا چه اندازه توانسته اید از سوابق سیاسی و دیپلماتیک گذشته خودتان برای پیشبرد اهداف کمیته بین‌المللی صلیب سرخ (ICRC) استفاده کنید؟ از زمان تصدی ریاست کمیته بین المللی صلیب سرخ تا کنون مهمترین برنامه شما برای اعمال تغییرات در این کمیته چه بوده است؟
دیپلماسی بشردوستانه مبتنی بر اصول بی طرفی، بی غرضی و استقلال در بطن عملکرد کمیته بین المللی صلیب سرخ و در جایگاه رئیس آن قرار دارد. در واقع من نقش دیپلمات ارشد این نهاد را برعهده دارم.
دیپلماسی کمیته بین المللی صلیب سرخ بر روند مستمر مذاکراتی استوار است که حضور در مناطق عملیاتی، حفظ حریم و نزدیکی به مردم و جوامع آسیب دیده و کسب رضایت از طرفین مرتبط جهت انجام عملیات بشردوستانه را فراهم می آورد.
من به مدت 25 سال دیپلمات بوده ام و امروز، ثمره کار خود را در تاثیر مثبت کمیته بین المللی صلیب سرخ می بینم؛ تأثیری که بطور آنی در زندگی مردم ساکن در متن درگیری ها و خشونت ها می گذارد.
روندهای جاری که در درگیری های امروز شاهد هستیم، ما را به یافتن راههای جدید برای انجام کارمان متمرکز می کند. در واقع سایر درگیری ها در بازه کوتاه مدت اتفاق نمی افتند، بلکه بطور طولانی مدت و در طی سالیان رخ می دهند و ساختارهای اساسی نظیر بهداشت، برق، آب و هرچیزی که زندگی مردم به آن بستگی دارد را نابود می کنند.
کمیته بین المللی صلیب سرخ در طول چند دهه اخیر، همواره در شرایط مختلفی کار کرده و می بینیم که گستره عظیم نیازهای انسانی تا کجا امتداد یافته است.
ما به همکاری ها در چندحوزه نیاز داریم؛ از تجارت، دانشگاه و فناوری گرفته تا به اشتراک گذاری تخصص و منابع که در یافتن راههای جدید ارائه کمک های بشردوستانه بی طرف و بی غرض به خیل نیازهای فزاینده و متغیر مردم یاری می رسانند. این بُعد از همکاری های جدید، حوزه ای است که من در زمان ریاستم در کمیته بین المللی صلیب سرخ، به دنبال تقویت آن هستم.
حضرتعالی در آخرین سفری که به کشور سوریه داشتید وضعیت کمک رسانی کمیته بین‌المللی صلیب سرخ در این کشور را چگونه ارزیابی کردید؟ هم اکنون مردم سوریه تا چه اندازه نیازمند امدادرسانی و محتاج موارد اولیه زندگی هستند؟
من ششمین بازدید خود از سوریه را در ماه مارس انجام دادم. جنگ چندساله هزینه هنگفتی را به مردم آنجا تحمیل کرده است. (صدها هزار کشته و مجروح؛ 6.1 میلیون نفر آواره داخلی و 5 میلیون پناهجو در کشورهای دیگر؛ زندگی 4 از 5 نفر در فقر و 13 میلیون نیازمند به کمک های بشردوستانه)
مردمی که من دیدم، از جنگ طولانی خسته اند و از فرط انتظار برای شنیدن اخبار درباره مفقودین و اعضای زندانی شده خانواده خود، درمانده شده اند.
سوریه بزرگترین و پیچیده ترین عملیات کمیته بین المللی صلیب سرخ در جهان است. سوریه گونه ای از درگیری است که نقض مکرر حقوق بین المللی بشردوستانه را در آن می بینیم؛ نحوه برقراری محاصره، حملات ناهمتراز در مناطق شهری و هدف قرار دادن غیر نظامیان و خدمات مردمی نظیر آمبولانسها، ایستگاههای آبرسانی و بازارها و بدتر از همه آنکه این تاکتیک ها نه تنها در سوریه، بلکه در سرتاسر منطقه بکار گرفته می شوند؛ در واقع یک بازی ژئوپولتیک که با جان انسان ها بازی می کند. این سه مسئله مهم، یعنی دسترسی بشردوستانه، حفظ جان غیرنظامیان و برخورد انسانی با زندانیان، مسایل اختیاری نیستند که انجام آنها را لطف به مردم بدانیم، بلکه الزامات اخلاقی و حقوقی هستند که باید بجا آورده شوند.
جنگ یمن چه تاثیری بر روی مردم غیر نظامی در این کشور داشته است؟ تا کنون کمیته بین‌المللی صلیب سرخ چه مقدار کمک های بشر دوستانه به یمن ارسال کرده است؟
وضعیت انسانی در یمن مرا بسیار نگران می کند. از هر چهار نفر، سه نفر به سازمان های بشردوستانه وابسته هستند که مجموع آنها به 22 میلیون نفر می رسد. من از آسیب وارد شده به زیرساخت های اساسی نظیر آب، برق، بهداشت و سامانه های سلامت که جهت بقای جمعیت غیرنظامیان ضروری است نیز بسیار نگرانم. در چنین شرایطی، بیماری های پیشگیری شده به سرعت شیوع و رنج مردم را دوچندان می کنند؛ نمونه آن در سال گذشته بود که شیوع وبا، جان بیش از یک میلیون نفر را تهدید می کرد.
پیشروی اخیر به سمت حدیده احتمالاً وضعیت انسانی فاجعه بار در یمن را تشدید کرده است. حتی پیش از جنگ، یمن 90 درصد کالاهای اساسی خود را وارد می کرد که 70 درصد آن از حدیده می آمد. امروزه، سازمان های بشردوستانه نمی توانند به تنهایی پاسخگوی 80 درصد کل جمعیت مردم نیازمند باشند و ممکن نیست آنها را جایگزینی برای نظام اقتصادی ساقط شده آنجا دانست.
بنادر و فرودگاه های اصلی باید بازگشایی شوند و کالاهای اساسی و سوخت نیز باید به بازار بیایند. از سرگیری داد و ستد نیز واجب است. همچنین، مردمی که خواهان ترک کشور و دسترسی به مراقبت های درمانی مناسب در جای دیگر هستند باید بتوانند به بهترین نحو به آن دست یابند و این مهم، از طریق از سرگیری پروازهای تجاری به شهرهای اصلی در سرتاسر کشور میسر می شود.
در بعضی بخشهای کشور، نشانه های فقر بسیار مشهود شده اند. شما می توانید شمار فزاینده ای از مردم را ببینید که در زباله ها به دنبال تکه نانی برای دوام آوردن هستند. بسیاری از خانواده ها به فقر شدید دچارند و با پول بسیار کمی که دارند، روغن پخت و پز را در کیسه پلاستیک می خرند که شاید برای یک وعده در روز کافی باشد. در برخی شهرها، ما متکدیانی را می بینیم که به متکدیان دیگر، پول می دهند.
شما در سفری که به ایران داشتید با کدام یک از مقامات ایرانی دیدار کردید و این دیدارها چه دستاوردی به همراه داشته است؟ روابط ایران و صلیب سرخ در طی سالهای اخیر چه فراز و نشیب هایی داشته است؟
دیدار من از ایران در مارس 2018، در چارچوب دیپلماسی بشردوستانه کمیته بین المللی صلیب سرخ و به منظور حمایت و توسعه هرچه بیشتر فعالیت ها و همکاری های فعلی با همتایان ایرانی در باب مسایل و دغدغه های بشردوستانه در منطقه و فعالیت های خودمان در ایران انجام شد.
من در طول بازدیدم از ایران، با بسیاری از مقامات ارشد ایران، از جمله دکتر ظریف وزیر امورخارجه، آقای ولایتی مشاور ارشد رهبری در امور بین الملل، آقای جابری انصاری معاون عربی و آفریقایی وزیر امورخارجه، آقای امیرعبدالهیان مدیر کل امور بین الملل مجلس ایران و دستیار رئیس مجلس و سردار باقرزاده رئیس کمیته جستجوی مفقودین ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران دیدار داشتم.
در این دیدارها، ما دغدغه های متقابل خود را در رابطه با خسارت انسانی درگیری ها و وضعیت انسانی در سوریه، عراق، میانمار و یمن بیان کردیم. من همچنین گزارشی را در اختیار مقامات ایرانی قرار دادم که به عملیات بشردوستانه کمیته بین المللی صلیب سرخ در منطقه و خارج از آن می پرداخت.
سطح گفتمان ما با مسئولین ایرانی در بحث مسایل و مشکلات بشردوستانه در خاورمیانه و پیرامون آن، جای تقدیر دارد. ما امیدواریم ایران بتواند از فعالیت های بشردوستانه در مناطقی که به دلیل بروز درگیری، قطب بندی شده اند پشتیبانی قابل توجهی انجام دهد و همینطور از نفوذ خود برای بهبود رعایت حقوق بین الملل بشردوستانه و افزایش دسترسی به همه قربانیان و ارائه کمک های بشردوستانه استفاده کند.
بعنوان عضوی از نهضت بین المللی صلیب سرخ و هلال احمر، کمیته بین المللی صلیب سرخ همچنین روابط و همکاری خوبی با جمعیت هلال احمر ایران دارد. در واقع جمعیت هلال احمر ایران همکار اصلی ما در کشور است.
در زمان حضورم در تهران، دیداری هم با دکتر پیوندی، رئیس جدید جمعیت هلال احمر ایران انجام دادم و در طی آن، تفاهمنامه ای برای همکاری مشترک با جمعیت هلال احمر ایران و شرکت در مانور آماده سازی امداد جمعیت هلال احمر ایران در سال جدید به امضا رسید.
ما در طول سالیان گذشته همکاری خوبی در حوزه های بهداشت (جراحی جنگی و بازیابی جسمانی)، بازپیوند خانوادگی، فعالیت های مشترک ارتباطی و ترویج حقوق بین الملل بشردوستانه با جمعیت هلال احمر ایران داشته ایم. همچنین بنا به درخواست جمعیت هلال احمر ایران کمک خود را به جمعیت آسیب دیده در زلزله سال گذشته در کرمانشاه ارسال کردیم. این کمک شامل مقدار کافی از اقلام غیرغذایی برای حمایت از جمعیت 40 هزار نفره در کرمانشاه بود. در همین راستا ظرفیت تقویت این همکاری و ارتقای همکاری موثر با جمعیت هلال احمر ایران در داخل و خارج کشور وجود دارد.
چالش های فعلی کمیته بین‌المللی صلیب سرخ چیست و در آینده مهمترین چالش هایی که این کمیته با آن دست به گریبان خواهد بود شامل چه مواردی می شود؟
در دنیای امروز، تنها یک بحران بشری واحد وجود ندارد، بلکه طیف متنوع، فراگیر، پیچیده و عمدتاً درهم تنیده ای از بحران های توأم با نزاع را در سرتاسر جهان شاهد هستیم و همه آنها به نوعی، از فقدان راهکار سیاسی ماندگار جان گرفته اند و عواقب انسانی عمیق و ریشه داری را به جای گذاشته اند.
جای تعجب ندارد که سوریه در صدر اخبار قرار دارد. قریب به 7 سال درگیری، بخشهایی از کشور و مردم آن را از بین برده و یک ابربحران انسانی را در آنسوی مرزهای ملی ایجاد کرده است که نشانی از بهبود آن نیست.
با این حال، به هیچ وجه نمی توان ویژگی های درگیری سوریه را با معیارهای زیستی جهانی امروز مقارن دانست. درگیری های مسلحانه چندگانه و طولانی مدت و پس لرزه های شهری و عمدتاً منطقه ای اغلب دارای شبکه های پیچیده ای از طرفین درگیر در جنگ ها هستند که گروه های مسلح و نامنسجم غیردولتی و نقض شایع اساسی ترین قوانین حقوق بین الملل بشردوستانه را شامل می شود. در این میان، این غیرنظامیان هستند که آسیب اصلی را می بینند.
اگر بخواهیم به آینده بنگریم، بدون ارائه فوری راهکارهای سیاسی در این درگیری ها، تنها پیش بینی من در نهایت تأسف، این خواهد بود که نیازهای بشری کماکان مشکلی بسیار بزرگ خواهند ماند! درگیری و خشونت همواره معنای مرگ آور و جراحت به غیرنظامیان و اجبار مردم به ترک زادگاهشان و تشدید گرسنگی و بیماری ها را حفظ خواهد کرد.
همانطور که گفتم، باور من این است که همکاری برای رفع این مشکلات راه حل همه چیز است؛ همکاری هایی عمیق تر و چندبخشی تر از آنچه عمدتاً داشته ایم. کار در حوزه های مختلف با هریک از اعضا، تخصص، منابع و شبکه هایی متمایز را جهت حل مسایل پیچیده پیش رو بدست می دهد.
چهارمین انقلاب صنعتی یکی از ویژگی های کلیدی در آینده است: فناوریهای جدید به سرعت ابزارها و روشهای جنگ را بطور بی سابقه ای ارتقا می دهد. نوآوری هایی که تا دیروز صرفا به تخیلات محدود می شدند، ظرفیت آن را دارند تا فردا را به فاجعه تبدیل کنند.
برخی فناوری های جدید، نظیر پهپادهای جنگی هم اکنون به کار گرفته می شوند، درحالی که دیگر فناوری ها مانند نانو، روبات های جنگی و تسلیحات لیزری هنوز مراحل آزمایشی خود را می گذرانند.
حملات فضای مجازی نیز یکی از چالشهای جدی هستند. فکر کنید چه عواقب بشری به بار می آید اگر یکی از طرفین درگیری سامانه کنترل ترافیک هوایی ملی، سامانه پخش لوله های نفتی یا نیروگاههای هسته ای دشمن را هک کند.
کمیته بین المللی صلیب سرخ دولت ها و شرکت ها را ترغیب می کند با آثار انسانی درگیری در دنیای مجازی مواجه شوند و سؤال های مهمی که هرروز ایجاد می شوند را پاسخ دهند.
گفتگو از: محمدرضا نظری
