دراگان تودوروویچ از جمله معدود دیپلمات های صربی است که به زبان فارسی و عربی مسلط است. وی دو ماموریت دیپلماتیک خود را در لیبی گذرانده است. نخستین بار از 1998 تا 2002 و بار دیگر از 2009 تا 2014. در طی فاصله زمانی میان این دو ماموریت، از سال 2004 تا 2007 به دمشق در سوریه اعزام شد. سفارت صربستان در سوریه در آن زمان کشورهای اردن و لبنان را به دلیل عدم وجود سفارت پوشش می داد. وی در گام دیگر به عربستان سعودی فرستاده شد تا سفارت صربستان را در این کشور افتتاح کند. سرانجام آقای تودوروویچ در سال 1396 به عنوان سفیر صربستان در ایران منصوب شد. وی در مصاحبه اختصاصی با آوا دیپلماتیک به سئوالاتی درباره آخرین وضعیت تنش میان کوزوو و صربستان، تاثیرات جنگ روسیه و اوکراین و همینطور زمینه های همکاری های همه جانبه این کشور با ایران پاسخ داده است که در ادامه می خوانید.
گفتگوی اختصاصی آوا دیپلماتیک با “دراگان تودوروویچ” سفیر صربستان در ایران
در پی تشدید تنش‌ها میان کوزوو و صربستان، گشت زنی نیروهای ناتو در بخش‌های شمالی کوزوو افزایش یافته است. آیا احتمال درگیری قریب الوقوع بین دو طرف وجود دارد؟
شرایط برای مردم ما در کوزوو و متوهیا، بسیار سخت و پیچیده است. دهه ها است که این مسئله وجود دارد و بسیاری از افراد حتی نمی خواهند مشکلات واقعی که مردم ما با آن روبرو هستند را بشنوند. ما هرگز در شرایطی سخت تر و پیچیده تر از این قرار نگرفته ایم.
رژیم پریستینا تصمیم گرفت چیزهایی را به مردم شمال کوزوو و متوهیا تحمیل کند که حق تحمیل آن را ندارد. آنها با هدف متوقف کردن تمام آنهایی که کارت شناسایی صربی دارند، یگان های خود را از پیش با 21 تن سوخت به گذرگاه های اداری فرستادند. تب این فضا بالا گرفته و صرب ها دیگر این جنایات را تحمل نخواهند کرد.
درخواست رئیس جمهور ووچیچ از همه این بود که صلح را تقریبا به هر قیمتی حفظ کنند. او از آلبانیایی ها خواست سر عقل بیایند، از صرب ها خواست در دام تحریکات نیفتند و همچنین از نمایندگان کشورهای بزرگ و قدرتمند که به اصطلاح استقلال کوزوو را به رسمیت شناختند، خواست که به قوانین بین المللی و واقعیت روی زمین توجه کنند و اجازه ندهند که سخنانشان باعث بروز درگیری شود.
صربستان نه به دنبال درگیری است و نه به دنبال جنگ. رئیس جمهور ما گفت: “ما برای صلح دعا می کنیم و به دنبال آن هستیم اما تسلیم شدنی در کار نیست و صربستان پیروز خواهد شد.”
صربستان از نظر قانونی کوزوو را بخشی جدایی‌ناپذیر از خاک خود می‌داند و کوزوو را به پایمال‌کردن حقوق صرب‌های ساکن در آن منطقه متهم می‌کند. آیا صربستان برای حمایت از صرب های داخل کوزوو برنامه مشخصی دارد؟
بله، صربستان برنامه دارد و در حال اجرای این برنامه است. رئیس جمهور ما آقای الکساندر ووچیچ این موضوع را در جریان مذاکرات بروکسل که در آن خواستار بحث در خصوص اتحادیه شهرداری های صربستان شده بود، یک بار دیگر علنا اعلام کرد.
وی همچنین از ناتو خواست که به وظایف خود عمل کند و جلوی تاخت و تاز یگان های ویژه پریستینا در شمال کوزوو و متوهیا را بگیرد و اجرای توافقنامه ای که امضا کرده بودند را شروع کنند. او همچنین بر اجرای کامل قطعنامه 1244 شورای امنیت تاکید کرد.
اساس این برنامه حفاظت از مردم صرب در کوزوو و متوهیا و اجازه ندادن به رژیم پریستینا برای تهدید منافع مردم ما در کوزوو و متوهیا است.
اجازه نخواهیم داد که مردم کوزوو و متوهیا به سرنوشت مردم ما در کراینا دچار شوند.
صربستان از معدود کشور اروپایی است که تحریم های اتحادیه اروپا و ایالات متحده علیه روسیه را که به دلیل جنگ روسیه با اوکراین تحمیل شده است، نادیده می گیرد. آیا این رویکرد منجر به افزایش تنش بین صربستان و کشورهای اروپایی و آمریکا نشده است؟
صربستان صادقانه از وضعیت اوکراین ابراز تاسف و تاکید می کند که به اصول تمامیت ارضی و حاکمیت کشورها احترام می گذارد و از این نظر برای منافع ارضی اوکراین احترام قائل است.
صربستان در خصوص تحریم ها معتقد است که تحریم راه حل هیچ مشکلی نیست. صربستان اصولا مخالف بهره گیری از تحریم به عنوان یک مکانیزم در مناسبات بین المللی است و هنگام تصمیم گیری در چنین مسائلی، منافع ملی خود را در نظر می گیرد.
فدراسیون روسیه شریک بسیار مهم ما در بسیاری از زمینه ها است و از منافع ملی ما به ویژه در زمینه تمامیت ارضی و حاکمیت بر اساس قطعنامه 1244 شورای امنیت سازمان ملل، حمایت می کند.
روسیه شریک به ویژه مهم ما در زمینه انرژی است و صربستان در این ایام بحران انرژی و بحران اقتصادی، باید منافع ملی خود را در نظر بگیرد. فشارها وجود خواهند داشت اما همان طور که گفتم صربستان منافع ملی خود را دارد.
صربستان در طول سال های اخیر به دنبال عضویت در اتحادیه اروپا بود ولی مدتی است که از مسیر اتحادیه اروپا دور شده و به سمت روسیه و چین حرکت کرده است. آیا صربستان این مسیر را ادامه خواهد داد؟
بله، صربستان مصم به عضویت در اتحادیه اوپا است. این امر اولویت ما است اما در عین حال صربستان روابط بسیار خوبی با روسیه، چین، ایالات متحده، همسایگان و دوستان قدیمی خود در جنبش عدم تعهد دارد.
با توجه به روابط گسترده اقتصادی صربستان و روسیه، جنگ روسیه با اوکراین چه تاثیری بر روابط مسکو و بلگراد گذاشته است؟ دولت صربستان درباره جنگ روسیه و اوکراین چه موضعی اتخاذ کرده است؟
ما بر این اعتقاد هستیم که ایجاد شرایط برای تحویل کمک‌های بشردوستانه و حمایت از تلاش‌ها برای توقف درگیری ضروری است. صربستان آماده تهیه همه نوع کمک بشردوستانه به جمعیت آسیب پذیر اوکراین است و کلیسای ارتدکس صربستان نیز از این امر حمایت می کند.
صربستان در کنفرانس بین المللی کمک کنندگان به اوکراین که در تاریخ 5 می در ورشو برگزار شد، شرکت کرد و نخست وزیر جمهوری صربستان خانم آنا برنابیچ در کنفرانس اوکراین از طریق ارتباط ویدئویی مشارکت نمود. صربستان در آن کنفرانس سه میلیون یورو برای کمک به کودکان و همچنین آوارگان در داخل و خارج از اوکراین اهدا کرد.
من پیشتر موضع صربستان را در خصوص جنگ در اوکراین و اینکه چرا همکاری با روسیه برای صربستان مهم است، بیان کردم. همه این موارد البته تاثیرات خاص خود را بر صربستان دارد، ولی صربستان تلاش می کند تا تاثیرات منفی این جنگ را از هر نظر به حداقل برساند.
در سال های اخیر در روابط ایران و صربستان چه تغییراتی را شاهد هستیم؟ آیا دو کشور از ظرفیت های موجود در کشورهای یکدیگر جهت توسعه روابط شناخت دقیقی دارند؟
امروز می توانیم بگوییم که دو کشور از بهترین روابط دو جانبه در تاریخ برخوردار هستند. هیچ مشکل بارزی وجود ندارد. روسای جمهور ما دو مرتبه مکالمه تلفنی داشتند. همچنین وزرای امور خارجه ما مکالمه تلفنی داشتند و سال گذشته نیز دیداری در نیویورک داشتند.
آقای نیکولا سلاکوویچ، وزیر امور خارجه ما سفری به تهران داشت. رئیس سابق پارلمان ما آقای ایویکا داچیچ به عنوان نماینده ویژه رئیس جمهور ما در مراسم تحلیف دکتر ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری اسلامی ایران در تهران حضور یافت. در هر دو طرف، روسای جمهور ما به روابط دوجانبه بسیار پایبند هستند و این مهمترین چیز است.
وظیفه ما تنها محقق کردن تعهد و اراده آنها است. ما اکنون در حال کار روی بهبود روابط اقتصادی هستیم که هم سطح با روابط اقتصادی پیش نرفته است. تا پایان سال جاری، نشست کمیته مشترک اقتصادی به میزبانی تهران برگزار خواهد شد. ما منتظر دیدن پیشرفت های بزرگ بعد از آن نشست هستیم. در طول امسال، هشتاد و پنجمین سالگرد برقراری روابط دیپلماتیک بین دو کشور دوست صربستان و ایران را جشن می گیریم.
صرفا برای جمع بندی صحبت هایم باید بگویم که ما از سطح روابط سیاسی بسیار راضی هستیم و در تمام سطوح دیگر داریم با دوستانمان در ایران، دوستانمان در سفارت ایران در بلگراد و به ویژه دوست خودم سفیر رشید حسن پور که فرد بسیار پر تلاشی است، کار می کنیم.
صربستان یکی از بزرگترین تامین کنندگان میوه های منجمد به اتحادیه اروپا است. آیا در حوزه بسته بندی و تهیه محصولات کشاورزی زمینه همکاری با ایران وجود دارد؟
بله، این زمینه وجود دارد. ما انتظار آن را داریم که تا پایان سال شاهد حضور میوه های منجمد خود در بازار ایران باشیم.
روابط بانکی میان ایران و صربستان در چه وضعیتی قرار دارد؟
یک مشکل بسیار سخت وجود دارد. ما در مسیر حل آن هستیم تا بتوانیم جریان عادی جابجایی پول را امکان پذیر کنیم.
حجم مبادلات تجاری دو کشور در سال جاری چه میزان برآورد شده است و در سال گذشته میلادی حجم مبادلات تجاری دو کشور به چه رقمی رسید؟
در طول این مدت، حجم مبادلات تجاری کمی بیش تر از 50 میلیون دلار است. این عدد بیشتر از سال گذشته است اما کافی نیست چون ما ظرفیت های بسیار بزرگتری داریم. بلافاصله بعد از گذشت دو سال از همه گیری کووید، ما در بلگراد شروع به اعزام شرکت های خود به ایران و اعزام شرکت های ایرانی به صربستان کردیم.
آخرین هیئت اعزامی به سرپرستی آقای علیرضا پیمان پاک رئیس سازمان توسعه تجارت و معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت بود. آن هیئت حدودا 20 نفره، چندین جلسه بسیار خوب با وزارتخانه های صربستان شامل وزیر امور خارجه ما آقای نیکولا داچیچ داشت.
ما بر این تصمیم هستیم تا هر چه سریع تر روابط اقتصادی و حجم مبادلات تجاری خود را بهبود بخشیم.
با توجه به اینکه شما به اکثر استان های ایران سفر کرده اید، دو کشور در چه زمینه هایی می توانند همکاری مشترک اقتصادی داشته باشند؟
در خلال سفرهایم به استان های ایران، متوجه شدم که فرصت های بزرگی برای همکاری اقتصادی وجود دارد. کشاورزی مهم ترین زمینه همکاری است.
ما محصولات کشاورزی بسیار زیادی داریم که مورد نیاز ایران است، برای مثال بذر و نهال بذری که در خاک ایران خیلی خوب رشد می کند.
مضاف بر این، بسیاری دیگر از محصولات کشاورزی ما همچون ذرت، آفتاب گردان و به طور کلی گندم قابلیت پذیرش در بازار ایران را دارد.
از طرف دیگر نیز بسیاری از محصولات ایرانی مثل پسته و سایر مغزها، کشمش، خرما و تمامی میوه های خشک، در صربستان خیلی مورد استقبال هستند.
ما شاهد حضور بسیاری از این محصولات در بازار خود هستیم اما در مدتی که گذشت متوجه شدیم که به برخی دیگر از محصولات ایرانی مثل کودهای کشاورزی نیاز داریم.
من در اینجا فقط به موضوع کشاورزی اشاره کردم زیرا این مهم ترین زمینه ای است که ما باید در روابط اقتصادی خود از آن بهره ببریم. از همین جهت سفرهای من به خیلی از استان های ایران بسیار مفید بود.
وضعیت آموزش زبان فارسی در کشور صربستان چگونه است؟ چه تعداد دانشجو در کدام دانشگاه ها زبان آموز فارسی هستند؟
زبان فارسی از محبوبیت زیادی در صربستان برخوردار است. اکنون دانشجویان ما زبان فارسی را در دانشکده زبان شناسی دانشگاه بلگراد می آموزند. ما حدود 100 دانشجوی زبان فارسی داریم. همچنین مرکز فرهنگی ایران در بلگراد دوره های آموزش زبان فارسی را برگزار می کند.
زمان دانشجویی من، در دانشگاه آموزش زبان فارسی نداشتیم و من این زبان را در مرکز فرهنگی ایران آموختم.
مردم صربستان زبان، ادبیات و فرهنگ ایران را دوست دارند. قریب 1000 واژه مشترک در دو زبان وجود دارد.
هیئت دانشگاه بلگراد، در طول سفرشان همچنین در خصوص دوره های آموزش زبان فارسی برای دانشجویان ما اینجا در ایران، مذاکراتی داشته اند.
آیا امکان لغو روادید مجدد بین دو کشور وجود دارد؟
در حال حاضر نمی توان در خصوص این احتمال صحبت کرد اما در تاریخ ما تا کنون دو مرتبه لغو روادید داشته ایم. یک مرتبه بلافاصله بعد از انقلاب در ایران که کشور ما یکی از چهار کشوری بود که شهروندان ایرانی می توانستند بدون روادید به آن سفر کنند و بار دوم هم مربوط می شود به چهار سال پیش.
الان در تلاشیم تا تسهیلاتی را برای برخی از گروه های مسافری ایجاد کنیم. اگر به این امر نائل شویم، گام بزرگی برداشته ایم.
در چند ماه گذشته تفاهم نامه همکاری بین دانشگاه تهران و دانشگاه دولتی بلگراد به امضا رسیده است. در چه حوزه هایی دو دانشگاه همکاری خواهند داشت؟
بله، درست گفتید. ما در صربستان دانشجویان ایرانی را داریم که در بعضی از دانشگاه های صربستان در حال تحصیل هستند و همچنین دانشجویان ایرانی را داریم که هر ساله بورسیه تحصیلی دریافت می کنند. سال گذشته 18 بورسیه به دانشجویان ایرانی اعطا کردیم. هزینه تحصیلی آنها کاملا رایگان است.
هدف سفر سال گذشته هیئت دانشگاه بلگراد به ریاست رئیس دانشگاه پروفسور ولادان دوکیچ، گسترش همکاری بین دو کشور در زمینه آموزش بود.
دو طرف تمایل به تبادل استاد، دانشجو، برنامه ریزی دوره های آموزشی، برگزاری رویدادهای مشترک و البته جذب دانشجو به صربستان و به ایران دارند. در مرحله بعد تلاش می شود تا این همکاری ها تحقق یابد.
با توجه به اینکه صربستان در بسیاری از رشته‌های ورزشی دارای عناوین قهرمانی می باشد، افق گسترش تعاملات ورزشی دو کشور را چگونه می بینید؟
ورزش یکی از بهترین زمینه ها برای همکاری و تقویت همه طیف های روابط دو جانبه است. تنها در همین ایام، گروه بزرگی از کشتی گیران ایرانی برای شرکت در یک رقابت بین المللی بزرگ عازم صربستان هستند.
در کشتی، ما دو سال پیش تفاهم نامه ای را امضا کردیم و ایران که یکی از کشورهای برتر دنیا در این ورزش است، به ما کمک می کند. ما همچنین در سایر ورزش ها مثل والیبال همکاری داریم.
سرمربی تیم ملی والیبال ایران یک صرب بود و اکنون می توانیم بگوییم که تیم ملی ایران یکی از بهترین های دنیا است. ما همچین در رشته های واترپلو و دو و میدانی همکاری داریم و در تلاش هستیم تا علاقه مندی های مشترک در ورزش های مختلف را پیدا کنیم.
می خواهیم در فوتبال، بسکتبال، هندبال و نیز تنیس و تنیس روی میز همکاری داشته باشیم. تفاهمنامه های همکاری آماده ای بین وزارت خانه های ورزش دو کشور موجود است.
همچنین چندین سند در چند رشته ورزشی مهیا است. این اسناد در اسرع وقت امضا خواهند شد.
افق گسترش تعاملات ورزشی بین دو کشور بی پایان است.
