هر سال در تاریخ 18 می برابر با 28 اردیبهشت، مردم اوکراین با اندوه از تراژدی سال 1944 در شبه جزیره کریمه و تبعید تاتار های کریمه یاد می نمایند.
18 می (28 اردیبهشت) روز مبارزه برای تحقق حقوق مردم تاتار کریمه در اوکراین می باشد، که در واقع روز یادبود و زنده نگهداشتن یاد و خاطره قربانیان جنایت های ضد انسانی دوران استالین تلقی می گردد.
در تاریخ 11 می ماه سال 1944، استالین به بهانه بی اساس همکاری تاتارهای کریمه با نیروهای نازی آلمان، حکمی را در مورد اخراج اجباری و انتقال مسلمانان ساکن کریمه از میهن شان به مناطق دور دست اتحاد جماهیر شوروی صادر نمود. در واقع، هیچ شواهدی از ” خیانت گسترده ” تاتارهای کریمه وجود ندارد، و اکثریت قریب به اتفاق جاسوسان در جنگ کشته شده و یا به صورت فردی محکوم شده بودند.
عملیات پلیس و نیروهای وزارت کشور اتحاد جماهیر شوروی سابق پیرامون تبعید اجباری تاتار های ساکن شبه جزیره کریمه در تاریخ 18 می 1944 میلادی آغاز گردیده و ظرف کمتر از 2 روز در تاریخ 20 می به طور عمده پایان یافت. کلاً در این عملیات حدود 32 هزار مأمور کمیساریای خلق در امور داخلی شوروی فعالیت داشتند.
در هنگام اولین موج اخراج در (18-20 ماه می) 180 هزار نفر از کریمه خارج شدند و برای این منظور 67 قطار استفاده شده بود. تبعیدها در ماه های بعد ادامه داشت و تعداد کل اخراج شدگان از مردم بومی کریمه به 200 هزار رسید.
این اخراج پیامدهای بسیار سنگین و ناگواری برای تاتارها کریمه داشت. ظرف یک سال از گرسنگی، بیماری و خستگی بیش از 30 هزار نفر از تاتارهای کریمه جان خود را از دست دادند. آسیب های جدی نیز به اقتصاد و کشاورزی کریمه وارد آمد که از کارگران با تجربه محروم مانده بود.
از سال 1968 روند بازگشت داوطلبانه سازمان یافته تاتارها کریمه، به کریمه آغاز شد. در اواخر دهه 1960 – اوایل دهه 1970 در همین مسیر بیش از 200 خانوار به خانه بازگشتند.
بازگشت عظیم تاتار ها در سال 1989 آغاز شد و بعد از برقراری استقال اوکراین هم به طور گسترده ادامه یافت. در سال 1991 به منظور تأمین منافع مردم تاتار در کشور اوکراین و سازمان های بین المللی، مجلس مردم تاتار های کریمه تأسیس گردیده بود. اوکراین مسئولیت کامل سرنوشت همه شهروندان خود از جمله کسانی که از مکان تبعید به خاک خود بازگشتند را عهده دار شد. در سال 2013 حدود 230 هزار نفر تاتار در کریمه زندگی می کردند، که 13 درصد جمعیت کل اوکراین می باشند.
تاتار های کریمه کاملاً از وحدت، حاکمیت و تمامیت ارضی اوکراین حمایت می نمایند، که به مخالفت فعال آنها با اشغال موقت شبه جزیره کریمه توسط روسیه در سال 2014 منجر گردید.
ساکنان کریمه بیش از چهار سال را زیر اشغال روسیه گذرانده اند، دوره ای که طی آن حقوق بشر در شبه جزیره به طرز چشمگیری رو به وخامت گذاشته است.
الحاق غیر قانونی جمهوری خودمختار کریمه توسط نیرو های فدراسیون روسیه منجر به نقض حقوق تاتار های کریمه و سایر شهروندان اوکراین شده و همچنین به تعقیب روزنامه نگران، فعالان سیاسی و نمایندگان جامعه مدنی انجامید. مقامات اشغالگر، فعالیت های مجلس تاتار های کریمه، انجمن های عمومی و مذهبی را ممنوع کرده اند.
به طور مثال، از میان بیش از سه هزار رسانه ای که پیش از اشغال فعالیت داشتند، به تعدادی کمتر از ۳۰۰ رسانه مجوز داده شد و از دادن مجوز به ۱۱ رسانه از ۱٢ رسانه مستقل تاتار زبان، خودداری به عمل آمد و آنها در اوایل آوریل ٢۰۱۵ بسته شدند.
طی چهار سال اخیر تاتار های کریمه آدم ربایی، بازداشت، بدرفتاری، شکنجه و قتل را از سوی مقامات و نیروهای اشغالگر روسیه تجربه نمودند.
این در حالی است، که امروز فدراسیون روسیه با نادیده گرفتن و زیر پا گذاشتن قوانین و تصمیمات نهادهای بین المللی و سازمان ملل متحد، در مورد نقض حقوق بشر در جمهوری خودمختار کریمه ادامه می دهد، از جمله این تصمیمات:
– مجمع عمومی سازمان ملل متحد چند بار با صدور مصوبات و قطعنامه ها تجاوز مسلحانه فدراسیون روسیه علیه اوکراین را محکوم نموده و خواستار تأمین و رعایت حقوق بشر در شبه جزیره کریمه گردید.
– پارلمان اروپایی با تصویب قطعنامه شدیداً نقض حقوق بشر ساکنان کریمه، به ویژه تاتار ها را محکوم نموده و بر حق تاتار های کریمه برای داشتن نهادهای سیاسی، حقوقی، اقتصادی و فرهنگی مطابق قوانین بین المللی تأکید نمود.
– یک سال پیش، دیوان بین المللی دادگستری از روسیه خواسته است که به تبعیض ها علیه تاتارهای کریمه پایان دهد، محدودیت هایی را که بر جامعه تاتارهای کریمه تحمیل شده، لغو کند تا آنها بتوانند نهادهای نمایندگی شان از جمله مجلس تاتارها را حفظ کنند. این دیوان همچنین از مسکو خواسته است که امکان آموزش به زبان اوکراینی را برای بخشی از ساکنان کریمه فراهم نماید.
جامعه مسلمانان و نهادهای مذهبی در سراسر جهان نگرانی خود را در ارتباط با نقض حقوق جمعیت بومی کریمه ابراز می نمایند، از جمله مولانا عبدالحمید امام جمعه اهل سنت زاهدان در این مورد بیان داشت: «مسلمانان کریمه تحت فشار هستند و آزادی ندارند و در سرنوشت خود مشارکت داده نشده‌اند و در اداره کریمه نیز سهیم نیستند و با آنان بدرفتاری می‌شود و این موضوع، همه مسلمانان را نگران کرده است».
