کنسولگری روسیه در شهر رشت از جمله مراکز دیپلماتیک فدراسیون روسیه است که استان های شمال و شمالغربی ایران را تحت پوشش قرار داده است. در واقع پنج استان گیلان، مازندران، گلستان، اردبیل و آذربایجان شرقی، میزبان ایرانیان جهت دریافت روادید تجاری و توریستی است. این کنسولگری که در سال ۱۳۵۸ چند ماه پس از انقلاب اسلامی تعطیل شده بود در ۱۵ اسفند ۱۳۸۵ بعد از ۲۷ سال بازگشایی شده و به سرکنسول گری ارتقا یافته است. “ولادیمیرایوانویچ ایوانینکو” اولین سرکنسول روسیه در رشت بعد از انقلاب انتخاب شد و در حال حاضر “ماکسیم آناتولییویچ بارانوف” مسئولیت سرکنسولگری فدراسیون روسیه در رشت را بر عهده دارد.
مصاحبه اختصاصی آوا دیپلماتیک با ماکسیم بارانوف، سر کنسول روسیه در رشت
آقای بارانف چند سال دارید و در چه رشته ایی تحصیل کرده اید؟
بنده 48 سال دارم و نزدیک 3 سال است که به عنوان سرکنسول روسیه در رشت کار می کنم. فارغ التحصیل دانشکده کشورهای آسیا و آفریقا دانشگاه دولتی مسکو هستم. رشته اختصاصی بنده اقتصاد کشورهای ایران، افغانستان و سایر کشورهای خاورمیانه بود. بعد از فارغ التحصیلی از دانشگاه نیز تجربه کار در نمایندگی بازرگانی اتحاد جماهیر شوروی در افغانستان را داشتم.
چه سالی وارد دانشگاه و چه سالی از دانشگاه فارغ التحصیل شدید؟
سال 1983 وارد دانشگاه و سال 1989 از دانشگاه فارغ التحصیل شدم.
در زمانی که در دانشگاه تحصیل می کردید در ایران انقلاب روی داده بود. آیا تحولات ایران را پی گیری می کردید؟
بله، چهار سال از انقلاب ایران گذشته بود. در هر صورت این اتفاق برای من بسیار جالب بود و فراموش نکنیم که در روسیه ادبیات ایران جایگاه ویژه ای دارد و همه اشعار عمر خیام و حافظ را می شناسند. البته به شما بگویم که رشته بنده اقتصاد بود و در زبان فارسی تخصص نداشتم و بدین ترتیب بعد از فارغ التحصیلی برای کار در یک نمایندگی بازرگانی درچهارچوب وزارت روابط خارجی اتحاد جماهیر شوروی دعوت به کار شدم و چند سالی در افغانستان به عنوان کارمند نمایندگی بازرگانی اتحاد جماهیر شوروی کار کردم و بعد از چهار سال به عنوان نمایندگی بازرگانی فدراسیون روسیه مجدد در جمهوری افغانستان مشغول به کار شدم و بعد از آن طی چند سال به عنوان کارشناس ارشد وزارت روابط خارجه در ارتباط با امور ایران و افغانستان کار کردم و درگیر کمیسیون مشترک همکاری اقتصادی و بازرگانی بین ایران و روسیه بودم.
در سال 1992 من به عنوان کارمند میز ایران مشغول به کار شدم و سال 2004 سمت دبیر اول و رایزن سیاسی سفارت فدراسیون روسیه در تهران را احراز کردم و در بازگشت از اوایل سال 2005 تا اواسط سال 2011 رئیس میز ایران در وزارت امور خارجه فدراسیون روسیه بودم. در این سمت هم مشغول توسعه همکاری های بین دو کشور در عرصه های مختلف سیاسی، بازرگانی، اقتصادی، فنی، نظامی و فرهنگی بودم و از آنجا به بعد قریب 3 سال است که به عنوان سرکنسول فدراسیون روسیه در رشت مشغول خدمت هستم.
با توجه به سوابقی که در وزارت امورخارجه روسیه کسب کرده اید انتظار نداشتید تا سمتی بالاتر از کنسولگری روسیه در رشت به شما پیشنهاد شود؟
بله آنچه شما می گویید امکان پذیر بود ولی باید توجه داشته باشید که ما سیستم اداری خود را داریم. در هر صورت پذیرفتن این پست برای من افتخار بود. فدراسون روسیه الان دو کنسولگری در شهرهای اصفهان و رشت دارد و ایران نیز دو کنسولگری در آستاراخان و قازان، پایتخت جمهوری خودمختار تاتارستان دارد. بدین ترتیب ارتباطات بین مناطق شمالی ایران و مناطق جنوبی روسیه تنها به صدور ویزا محدود نمی شود و در توسعه همه جانبه روابط به دلیل وجود پتانسیل بالا، فعالیت های زیادی صورت می گیرد.
کنسولگری روسیه در رشت قبل از انقلاب در ایران فعال بود چرا بعد از انقلاب تا سال 1385 فعالیت این کنسولگری متوقف شد؟
این موضوع مربوط به تصمیماتی می شود که بعد از انقلاب اسلامی گرفته شد و من از دلیل آن مطلع نیستم. در آن وقت روسیه در اصفهان و رشت صاحب کنسولگری بود و در مقابل ایران نیز در خاک شوروی در شهرهای سن پترزبورگ و باکو کنسولگری داشت که بعد از آن طرفین تصمیم گرفتند کنسولگری های خود در رشت و سن پترزبورگ تعطیل کنند.
بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی کنسولگری روسیه در اصفهان همچنان حفظ شد و کنسولگری ایران در باکو تبدیل به سفارت ایران در جمهوری آذربایجان شد.
بدین ترتیب طرف روس در ایران صاحب یک کنسولگری بود ولی طرف ایرانی در خاک روسیه هیچ کنسولگری نداشت. طی مذاکراتی که در آن زمان بین طرفین صورت گرفت و با پیشنهاد طرف ایرانی و آقای مهدی صفری، سفیر وقت ایران در روسیه که از برجسته ترین دیپلمات های ایرانی محسوب می شدند و هم اکنون نیز سفیر ایران در پکن می باشد، 12 سال پیش تصمیم گرفته شد که ایران در آستاراخان کنسولگری افتتاح کند.
باید اضافه کنم که آقای آخوند زاده به عنوان اولین سرکنسول ایران در آستاراخان در توسعه روابط بین دو کشور و خصوصا مناطق تحت پوشش خود نقشی بسیار بزرگ ایفا کرد. ایشان در کنار انجام وظیفه خود در مقام سرکنسول، به دنبال انعقاد قرارداد مابین دانشگاه گیلان و آستاراخان، در دانشگاه دولتی آستاراخان مشغول تدریس زبان فارسی بودند.
سپس بعد از جلسه دوم سران کشورهای حوزه دریا خزر یعنی در وقت مذاکرات با طرف ایرانی، به این توافق رسیدیم که طرف روسی کنسولگری خود در رشت را بازگشایی کند و به طرف ایرانی نیز اجازه افتتاح کنسولگری در قازان داده شد و این اتفاق از سال 2006 عملیاتی شد.
زمانی که شما وارد دانشگاه شدید و تصمیم گرفتید درباره ایران مطالعه کنید چهار پنج سال از انقلاب ایران گذشته بود. در آن شرایط اعضای حزب توده در ایران متهم به جاسوسی برای شوروی شده بودند. آیا شما افرادی از اعضای حزب توده می شناختید؟
در رابطه با ارتباطم با حزب توده فقط می توانم بگویم که یکی از معلم های زبان فارسی ما در دانشگاه که عضو میز زبان فارسی دانشگاه هم بود، عضو حزب توده بود. البته درآن زمان حدود 70 سال سن داشت.
آیا ایشان هیچ خاطره خاصی از ایران برایتان تعریف کرده بود؟
ما با ایشان یک جلسه در هفته کلاس داشتیم و کتاب های مختلفی از جمله آثاری از صادق هدایت می خواندیم. ما درباره گذشته حرف می زنیم باید به جنبه های مختلف رابطه بین دو کشور بپردازیم نه فقط بحث ایدئولوژی. البته باید به منافع ملی بیشتر معطوف شد چرا که از مباحث ایدئولوژیک مهم تر می باشد. همانطور که می دانید در رابطه میان دو کشور بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی هیچ مشکلی به وجود نیامد.
شما بیست سال پیش برای اولین بار به ایران سفر کردید. می خواستم بدانم ایرانی که آن زمان درذهن داشتید با ایرانی که هم اکنون وجود دارد چقدر فرق کرده است؟
سوال جالبی بود. نمی توانم بگویم در آن وقت ایرانیان از خارجی ها می ترسیدند اما سعی می کردند از آنها فاصله بگیرند اما الان شما به راحتی می توانید با ایرانی ها در مورد موضوعات مختلف تبادل نظر کنید.
مسئله دیگر که میخواهم بگویم ارتباطات بین فدراسیون روسیه و ایران است. مثلا اگر شما از ایرانی ها در مورد روسیه سوال کنید به نام پوتین اشاره می کنند همانطور که روس ها از همکاری در عرصه هسته ای، اقتصادی و دریای خزر نام می برند.
می خواهم یک نمونه دیگر ذکر کنم. الان در آستاراخان بیش از 160 شرکت ایرانی ثبت گردیده است. حجم تماس های سیاسی بین دو کشور نسبت به آن زمان چند برابر شده است. ما الان در حال بسط و توسعه روابط دوجانبه هستیم و همینطور باید بگویم که هم طرف روسی و هم طرف ایرانی خواهان جهان چند قطبی هستند نه جهان تک قطبی.
آیا از نگاه روسیه، ایران امروز شریک استراتژیک روسیه است؟
ما از اصطلاح استراتژیک یا غیر استراتژیک استفاده نمی کنیم. می توانم بگویم که ما همکاری پرقدرت و پایداری در عرصه های استراتژیک داریم و امر مهم همین است.
قبل از اینکه تحریم های ایران به اوج خود برسد، دو کشور قرارداد فروش سپر موشکی روسیه به ایران را امضا کردند اما روسیه تحت فشار غرب پدافند اس300 را به ایران تحویل نداد. حالا روسیه است که بر سر مسئله اوکراین توسط غرب تحریم می شود. در واقع شریک استراتزیک یعنی حمایت از یکدیگر در شرایط حساس تا اینکه جهان تک قطبی نشود.
من به عنوان سرکنسول درباره جواب به چنین سوالی محدودیت دارم. شما می توانید درباره زمینه های دیگر مثل اقتصاد و یا گردشگری از من بپرسید. ناگفته نماند که اولین تماس بین آقای پوتین و آقای روحانی تقریبا سیزده سال پیش صورت گرفت آن زمان که آقای روحانی در مقام رئیس شورای امنیت وارد روسیه شد و با آقای پوتین مذاکره کرد. موضوع دوم اینکه طی مدت یک ساله که از انتخابات ایران می گذرد دو رئیس جمهور سه ملاقات با یکدیگر داشته اند وهمین اواخر نیز چند مکالمه تلفنی هم داشته اند.
پس تحلیل شما این است که بعد از روی کار آمدن دولت آقای روحانی مناسبات بین ایران و روسیه مثبت تر شده است و افق های روشن تری را می توان ترسیم کرد؟
تاکید دولت جدید ایران و دولت آقای پوتین در این ملاقات ها بر گسترش روابط درعرصه های مختلف من جمله عرصه های سیاسی، اقتصادی، بازرگانی و فنی و نظامی بوده است.
شما الان سر کنسول پنج استان گیلان، مازندران، گلستان، اردبیل و آذربایجان شرقی هستید. در واقع شما نماینده دولت فدراسیون روسیه برای گسترش مناسبات فرهنگی، اقتصادی و سیاسی در این استانها هستید. چه تمهیدات در این مورد در نظر گرفته اید؟
در زمان اتحاد جماهیر شوروی ارتباط بین مناطق شوروی با شمال ایران به این اندازه فعال نبود. هم اکنون ارتباط بین استان آستاراخان و استان گیلان در سطوح بازرگانی، اقتصادی، آموزشی و فرهنگی وجود دارد.
در این ارتباط می توانم به چند نمونه اشاره کنم. شما می دانید که مدتی پیش آقای ژول کین استاندار آستاراخان وارد ایران شد و مذاکرات جدی با استانداران گیلان و مازندران داشت. مطلب جالبی که می خواهم به آن اشاره کنم این است که اولین ارتباطات مابین دو استاندار حدود بیست سال پیش به وقوع پیوست. آن زمان آقای ژول کین معاون استاندار آستاراخان و آقای نجفی که هم اکنون استاندار گیلان است، معاون استاندار گیلان بودند و آنها همدیگر را از آن ملاقات می شناسند که این خود مسئله مهمی است.
در مورد گسترش ارتباط بین استان آستاراخان با استانهای دیگر باید بگویم که در همان دیدار فقط 4 توافق نامه در استان گیلان و 5 توافق نامه در استان مازندران به امضا رسید.
تا چه اندازه مشترکات فرهنگی ایران و روسیه می تواند منجر به تقویت مناسبات دو کشور شود؟
خیلی ممنون که این سؤال را پرسیدید. فکر می کنم که جواب کامل این سئوال حتی در یک رساله هم نمی گنجد. من با شما موافقم که بین ایران و روسیه و همینطور بین ملت های دو کشور عناصر مشترکی در درک از میراث فرهنگی خود وجود دارد و هر دو کشور سهم قابل توجهی در گنجینه فرهنگی جهان دارند. در واقع دو کشور از نظر جذب و درک دستاوردهای فرهنگی و هم در ایجاد ارزشهای والای انسانی به خصوص از طریق ادبیات کلاسیک و شعر نقاط مشترک فراوانی دارند. به همین دلیل جای تعجب نیست که به طور سنتی پوشکین و حافظ را از لحاظ نقش آنها در توسعه ادبیات روسیه و ایران و فرهنگ جهانی مقایسه می کنند.
همچنین باید به علاقه بسیار به سینمای معاصر ایران در روسیه و نیز به به سینمای روسیه در ایران اشاره کرد. در روسیه علاقه مندی به یادگیری زبان فارسی به طور سنتی وجود دارد و در ایران هم به زبان روسی، که البته بدون آن غنی سازی متقابل فرهنگی غیر قابل تصور است. باید بگویم که در این زمینه ها سهم مناطق دو کشور زیاد است. که در درجه اول منطقه آستاراخان و استان گیلان که در چارچوب توافق نامه بین دانشگاه آستاراخان و دانشگاه دولتی گیلان برای آموزش زبان روسی و فارسی همکاری می کنند.
الویت فدراسیون روسیه برای سرمایه گذاری در پنج استان تحت ماموریت شما در ایران چیست؟
اگر بخواهم در مورد استان های حاشیه دریا خزر یعنی گیلان، مازندران و گلستان صحبت کنم باید بگویم که ارتباط استانهای گیلان و مازندران با استان آستاراخان و جمهوری خودمختار داغستان بسیار گسترده است که مربوط به تجارت، صادرات و واردات کالا می شود چرا که قسمت عمده ای از صادرات روسیه و واردات ایران از طریق بنادر دریای خزر در شمال ایران و جنوب روسیه انجام می شود.به همین دلیل یکی از مهم ترین پروژهای کریدر حمل و نقل شمال – جنوب است.
80 درصد میزان تجارت استان آستاراخان مربوط به استان های گیلان و مازندران است. رابطه استان آستاراخان تنها مربوط به عرصه بازرگانی و اقتصاد نمی شود و در عرصه های آموزشی، فرهنگی و حتی توریستی روابط زیادی با این استان ها دارد.
در مورد استان های دیگر نیز می توانم بگویم که استان آذربایجان شرقی دارای پالایشگاه تبریز و چند شرکت ماشین سازی است و این استان ارتباط خاصی با جمهوری خودمختار تاتارستان دارد. در تبریز کارخانه مونتاژ ماشین های سنگین روسی به اسم کاماز وجود دارد که قطعات آن تماما از تاتارستان وارد می شود. یا استان گلستان ارتباطات خاصی هم با استان آستاراخان دارد و یا استان اردبیل که توافق نامه ای با استان مسکو امضا کرده است. البته منظورم خود شهر مسکو نیست.
چه امکاناتی در حومه استان مسکو وجود دارد؟
در خود مسکو 12 میلیون نفر و در حومه مسکو بیش از 6 میلیون نفر زندگی می کنند. بدین گونه است که ما ارتباطات زیادی با این استان ها داریم و اولویت ما گسترش روابط و تحرک بخشی به وضعیت اقتصادی و بازرگانی است.
متاسفانه باید بگویم که از این ظرفیت های موجود اقتصادی وتجاری به درستی استفاده نمی شود و یکی از وظایف بنده مساعدت برای بسط و توسعه این مناسبات است.
در بازدید آقای ژولکین از منطقه آزاد انزلی و امیر آباد تصمیم گرفته شد که هیئتی شامل فعالان اقتصادی و تجار به آنجا بیایند تا از ظرفیت های اقتصادی موجود بین دو کشور بهتر استفاده شود.
آیا می دانستید بیش از 75 درصد کشتی هایی که وارد بندر انزلی می شود متعلق به کشور روسیه است؟
امکان پذیر است. من از آمار تعداد کشتی ها خبر ندارم ولی می دانم بیش از 50 درصد باری که به بندر انزلی می آید مربوط به روسیه است.
طبق آماری که رئیس کشتیرانی بندر انزلی در سال 1392 منتشر کرده است تعداد زیادی از کشتی هایی که وارد بندر انزلی می شود روسی است.
به عنوان سرکنسول روسیه باید بگویم که انحصار کشتیرانی در اختیاردولت ایران نیست و چند شرکت کشتی رانی فعال در شمال ایران وجود دارد و ناگفته نماند که بسیاری از این کشتی ها از ملوانان، افسران و کاپیتان های روسی استفاده می کنند.
با توجه به حضور فعال کشتی های روسی در بندر انزلی آیا فدراسیون روسیه برای برطرف کردن مشکلات بندر انزلی مثل لایروبی برنامه ای برای کمک به این بندر در اختیار دارد؟
بله حتما. البته نمی خواهم به مشخصات فنی اشاره کنم اما باید بگویم در چهارچوب هیئتی که به ایران آمده بود معاون رئیس آستاراخان و نیز آقای سرگی گورژانوسکی وزیر حمل ونقل استان آستاراخان حضور داشتند که با رئیس سازمان بنادر و کشتیرانی گیلان و مازندران در راستای توسعه همکاری مذاکراتی داشتند.
پس باید امیدوار باشیم تا با کمک روسیه لایروبی بندر انزلی اتفاق بیافتد؟
این موضوع مربوط به نتایج مذاکرات می شود اما می دانم که مورد بحث قرار گرفته بود.
بحث دیگر موضوع حضور سرمایه گذاران آستاراخان در ایران است. آیا در آینده نزدیک تجار آستاراخان وارد این پنج استان ایران می شوند؟
در هیئت همراه آقای ژول کین بیش از 40 سرمایه گذار روسی حضور داشتند که در عرصه های مختلف از جمله کشتیرانی، حمل و نقل، صادرات و واردات و کشاورزی مذاکره کردند و چندین قرارداد نیز به امضا رسید. طرف ایرانی یکی از بزرگترین وارد کنندگان ذرت و گندم روسی می باشد و طرف روس نیز وارد کننده محصولات ساختمانی ایران از جمله سیمان و بتن بود. سهم ایران در تجارت خارجی استان آستاراخان تقریبا 40 درصد می باشد.
چه تعداد روس در این پنج استان ایران حضور دارند؟ شنیده ام که در رشت تعداد زیادی روس زندگی می کنند. آیا این موضوع صحت دارد؟
قبل از انقلاب اسلامی در ایران تعدادی روس در اینجا زندگی می کردند که عده ای بعد از انقلاب به روسیه بازگشته اند، عده ای فوت کردند و الان عده ای کمی در اینجا زندگی می کنند. مثلا چند خانم روسی که با مردان ایرانی ازدواج کرده اند. من به آنها کمک می کنم تا زبان روسی را حفظ نمایند. جالب است که بدانید در زبان گیلکی یا فارسی که در رشت استفاده می کنند چند کلمه روسی وجود دارد. مثلا در بازار رشت به گوجه فرنگی، پامادور می گویند که کلمه ای روسی است یا به قایق، لدکا می گویند.
در گذشته مسلمانان داغستان از مسیر ایران به حج می رفتند. آیا هنوز هم اینچنین است؟
در گذشته حجاج به صورت زمینی از داغستان به جمهوری آذربایجان، سپس به ایران و از آنجا به ترکیه و سپس سوریه، بعد از آن به اردن و از آنجا به خاک عربستان سعودی وارد می شدند. در این خصوص در روسیه نهادی به اسم شورای حج وجود دارد که برای مهاجرین مسلمان روسیه هم در داغستان هم در تاتارستان رایزنی کرده است تا مسلمانان از راه هوایی به حج بروند.
چه تدابیری برای سرمایه گذاری مشترک برای ساخت راه آهن بین دو کشور در نظر گرفته شده است؟
روسیه از قدیم در کار ساخت راه آهن با ایران همکاری می کرده است. راه آهن جلفا – تبریز در اوایل قرن 20 گواه این موضوع می باشد. در سال های اخیر شرکت سهامی عام “راه آهن روسیه” همکاری خوبی با شرکت راه آهن ایران داشته است. چندی پیش قرارداد تأمین برق راه آهن تبریز – آذرشهر در استان آذربایجان شرقی امضا شده است. طرح های دیگری با چشم اندازهای روشن وجود دارد. احتمال مشارکت شرکت سهامی عام راه آهن روسیه در پروژه ساخت راه آهن انزلی – آستارا وجود دارد. که این راه آهن دو شبکه راه آهن ایران و روسیه را از طریق جمهوری آذربایجان به هم وصل می کند.
فدراسیون روسیه از نظر تولید خودروهای سبک در چه وضعیتی قرار دارد؟
در بحران سال 2008 هر دو کشور خودرو سبک به یکدیگر صادر می کردند. طرف ایرانی تقریبا 45 تا 60 هزار خودرو پژو 206 و تعداد 10 هزار خودرو سمند به روسیه صادر کرد. یک شرکت روسی هم بود که به دلیل بحران فعالیتش قطع شد اما الان صحبت بر سر صادرات مینی بوس روسی به اسم گازل به ایران مطرح است. این مینی بوس ها بهتر از این ون های چینی است که شما استفاده می کنید. توافقنامه ای با شرکت خودرو دیزل که نزدیک تهران واقع شده برای جلوبندی این ماشین ها به امضا رسیده است و همچنین تعدادی ماشین جیپ و لادا که الان شرکت رنو یکی از سهامداران این شرکت است، به ایران پیشنهاد شده است.
سالانه به طور میانگین برای ایرانی های متقاضی سفر به روسیه چه تعداد روادید صادر می شود؟
تعداد روادیدی که برای افراد با اهداف توریستی و کاری به روسیه سفر می کنند زیاد است اما متاسفانه این را هم بگویم که تعداد روس ها یی که با مقاصد توریستی به ایران سفر می کنند ده مرتبه کمتر از گردشگران ایرانی به روسیه است.
برای روس هایی که به ایران می آیند میراث فرهنگی شما مثل تخت جمشید و اصفهان جالب است. همچنین تعداد زیادی روس در فصل زمستان برای اسکی در کوه های شمال تهران مثل دیزین و غیره عازم تهران می شوند.
در حوزه گردشگری درهیاتی که به سرپرستی آقای ژول کین به ایران آمده بود دو توافق نامه مابین استان های گیلان و مازندران و استان آستاراخان به امضا رسید که طبق آن از طرف آستاراخان طرحی به نام آستاراخان شرقی مطرح شد چراکه درآستاراخان تعدادی میراث فرهنگی وجود دارد و نیز ایرانیان زیادی در آنجا زندگی می کنند.
طرف ایرانی نیز طرحی را مطرح کرده است ولی یک مشکلی که وجود دارد عدم پرواز مستقیم بین آستاراخان و رشت یا ساری است. همانطور که اشاره کردم شرکت هواپیمایی آسمان با استانداری آستاراخان مذاکره کرده است که دوباره این پرواز مستقیم صورت بگیرد ولی به هر حال این پروازها باید از نظر اقتصادی باید مقرون به صرفه باشد.
نگفتید که هر سال برای چه تعداد ایرانی روادید صادر می شود؟
در سال 2013 سرکنسولگری روسیه در رشت بیش از 3500 ویزا صادر کرد. فراموش نکنید که شعبه کنسولی سفارت در تهران و سرکنسولگری روسیه در اصفهان نیز روادید صادر کرده اند.
بنابراین متقاضیان سفر به روسیه تعداد قابل توجهی نیست. آیا می دانید چند در صد از این افراد توریست هستند؟
بله، 80 درصد. اما با شما موافقم که از ظرفیت های توریستی نه از طرف ایران نه از طرف روسیه به درستی استفاده نمی شود. در مقایسه سه الی چهار میلیون نفر توریست ایرانی به ترکیه سفر می کنند که تعداد توریست های ایرانی که به روسیه سفر کرده اند عدد بسیار ناچیز است.
شما جزو مدیران وزارت امور خارجه روسیه هستید که به زبان فارسی تسلط دارید. می دانید که تسلط به زبان فارسی برای دیپلمات های روسی و بالعکس می تواند به گسترش روابط فرهنگی، اقتصادی و حتی سیاسی مابین دو کشور کمک شایانی کند.
فکر می کنم که بدون دانش زبانی، یک دیپلمات نمی تواند کارایی خوبی داشته باشد، مخصوصأ در ایران که باید مسایل مختلف روابط دو جانبه را حل کند. این واقعیت دارد که اکثر دیپلمات های روسی در ایران و کارمندان بخش مرکزی وزارت امور خارجه که با مسایل ایران کار می کنند زبان فارسی را می دانند و در حال تکمیل دانش زبانی می باشند.
در این رابطه باید گفت که در سال های اخیر تدریس زبان فارسی در دانشگاه های روسیه از نظر جغرافیایی گسترش یافته است.
زبان فارسی نه تنها در مسکو و سن پترزبورگ که به طور سنتی مراکز آموزش زبان فارسی می باشند بلکه در شهرهای آستراخان، قازان، نووسیبیرسک و دیگر مناطق روسیه تدریس می شود. در این رابطه باید به نقش فعال نمایندگی فرهنگی در سفارت ایران در روسیه اشاره کنم.
سفیر کنونی ایران در روسیه آقای مهدی سنایی ریاست این نمایندگی را در سال های 2000 بر عهده داشت و خود زبان روسی را خوب می داند و همچنین اولین کنسول ایران آقای آخوندزاده در سال 2000 زبان فارسی را در دانشگاه آستراخان تدریس می کردند. در این رابطه می شود به روابط بین دانشگاه آستراخان و دانشگاه گیلان که تبادل دانشجو دوره های مختلف تحصیلی و اساتید انجام می دهند، نیز اشاره کرد.
گفتگو از: محمدرضا نظری
