روزنامه «جهان‌صنعت» دیدگاه گری لوییس، هماهنگ‌کننده مقیم سازمان ملل متحد در ایران درباره فعالیت‌های سازمان ملل جویا شده است.
سازمان ملل متحد، سازمانی بین‌المللی است که در سال ۱۹۴۵ تاسیس و جایگزین جامعه ملل شد. این سازمان توسط ۵۱ کشور تاسیس شد و در سال ۲۰۱۱، ۱۹۳ کشور عضو آن شده‌اند. اعضای آن تقریبا شامل همه کشورهای مستقلی می‌شوند که از نظر بین‌المللی به رسمیت شناخته شده‌اند.
سازمان ملل به عنوان مهم‌ترین سازمان جهانی که ماموریت‌های متنوعی را در کشورهای عضو دنبال می‌کند در جمهوری اسلامی ایران دارای 12 دفتر نمایندگی و برنامه اجرایی است. این واحدهای اجرایی و آژانس‌ها در مجموع تیم کشوری سازمان ملل متحد را در ایران تشکیل می‌دهند و تحت سرپرستی هماهنگ‌کننده مقیم سازمان ملل که در عین حال سمت نماینده مقیم برنامه عمران سازمان ملل متحد را نیز عهده‌دار است، وظایف خود را انجام می‌دهند. آژانس‌های سازمان ملل متحد در ایران با دولت و اجتماعات مدنی و محلی، مشارکت پرقدرت و بادوامی را پایه‌گذاری کرده‌اند تا برای ترویج احترام به حقوق بشر، حفاظت محیط‌زیست، مبارزه با بیماری‌ها، کمک به پیشرفت و کاهش فقر اقدامات موثری انجام دهند.
سازمان ملل متحد در ایران به‌خصوص در جهت دستیابی به اهداف توسعه هزاره (MDGs) که از جانب رهبران جهان در جریان اجلاس هزاره در سپتامبر سال ٢۰۰۰ مورد تصویب قرار گرفت، تلاش می‌کند.
آژانس‌های سازمان ملل متحد شامل سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو)، هیات ویژه سازمان ملل متحد در امور افغانستان (یوناما)، برنامه عمران سازمان ملل متحد (یو‌ان‌دی‌پی)، سازمان تربیتی علمی فرهنگی ملل متحد (یونسکو)، صندوق جمعیت سازمان ملل متحد (یو‌ان‌اف‌پی‌ای)، کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد (یوان‌اچ‌سی‌آر)، سازمان جهانی بهداشت (دبلیواچ‌او)، برنامه جهانی غذا (دبلیو‌اف‌پی)، دفتر مبارزه با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد (یوان‌او‌دی‌سی)، سازمان توسعه صنعتی ملل متحد (یونیدو) و مرکز اطلاعات سازمان ملل متحد (یونیک) می‌شود.
روزنامه «جهان‌صنعت» به منظور واکاوی فعالیت‌های سازمان ملل در ایران و دیدگاه این سازمان بین‌المللی درباره تهدیدات بین‌المللی، زیست‌محیطی، اجتماعی و اقتصادی ایران با گری لوییس، هماهنگ‌کننده مقیم سازمان ملل متحد در ایران گفت‌وگوی مشروحی انجام داده که در زیر آمده است.
وضعیت پناهجویان افغان در ایران را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
ایران پناهگاه تعداد زیادی از پناهجویان است. ما الان حدود 950 هزار پناهجوی ثبت‌شده در ایران داریم. بیشتر آنها از افغانستان هستند اما پناهجویانی از عراق هم در ایران حضور دارند.
ایران به افغان‌ها پناه داده و آموزش نسل دوم افغان‌ها را برعهده گرفته و برای تعدادی از آنها هم شغل ایجاد کرده است. آژانس پناهندگان سازمان ملل با اداره امور اتباع و مهاجرین خارجی ایران و دیگر ادارات مرتبط برای رسیدگی به مسایل پناهندگان در ایران همکاری نزدیکی دارد.
ماه می ۲۰۱۲، دولت‌های جمهوری اسلامی افغانستان، جمهوری اسلامی ایران و جمهوری اسلامی پاکستان و کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد در امور پناهندگان فرآیند مشورتی چهارجانبهای را آغاز کردند که به تدوین سند «راهحلهای راهبردی برای پناهندگان افغان» انجامید.
یکی از رئوس اصلی حمایت سازمان ملل از پناهندگان افغان، سند «راهحلهای راهبردی برای پناهندگان افغان» است که هدف آن، حمایت از بازگشت داوطلبانه، بازگشت پایدار افغان‌ها به وطن و کمک به کشورهای میزبان» است. این راهبرد بر بازگشت داوطلبانه افغان‌ها، دسترسی آنها به پناهگاه و تامین امنیت غذایی، نیازهای حیاتی و حفاظت‌های زیست‌محیطی آنها تاکید دارد.
ایران در عملیاتی کردن سند «راهحلهای راهبردی برای پناهندگان افغان» جلودار بود و اولین کشوری بود که آن را عملیاتی کرد. معتقدم ایران نشان داده که به فکر آموزش‌های مهارتی افغان‌ها به منظور آماده‌سازی آنها برای بازگشت و توانمندسازی آنها به ادامه حیات در ایران است. ایرانی‌ها باید به خود به خاطر این حد از کمک به پناهجویان افتخار کنند.
در کل حمایت از پناهجویان از اولویت‌های اصلی سازمان ملل متحد در ایران بوده و این سازمان ضمن حمایت از تلاش‌های ایران، سعی دارد از بار سنگین حضور مهاجران افغان بر دوش ملت ایران بکاهد.
برنامه سازمان ملل برای کمک به ارتقای بهداشت و جلوگیری از گسترش ایدز در ایران چیست؟
بهداشت عمومی در ایران با تهدیداتی مواجه است که ایدز یکی از آنهاست. ما با وزارت بهداشت و مراکز آموزش پزشکی ایران جهت مقابله با بیماری‌هایی مثل ایدز، سل و مالاریا همکاری نزدیکی داریم. ایران نظام بهداشتی مراقبت‌های اولیه و ثانویه خوبی در سراسر کشور برقرار کرده است.
درباره پاسخ به بیماری‌های خاصی مثل ایدز، سل و مالاریا، کارشناسان متخصص از سازمان ملل متحد دعوت می‌شوند تا خدمات لازم را به همه از جمله آنها که در مناطق دور هستند، ارایه کنند. ایران یکی از برجسته‌ترین واکنش‌ها را در زمینه مبارزه با ایدز در خاورمیانه در هر دو بخش ارایه و توسعه خدمات ایدز داشته است.
کل موارد ثبت‌شده HIV مثبت در ایران 28 هزار و 663 نفر(4/88 درصد مردان) هستند در مقایسه با تعداد تخمینی 75 هزار موردی که ثبت نشده‌اند. این فقط یک تخمین است چرا که ما آمار دقیقی نداریم. معتقدیم گستره افراد مبتلا به ایدز بین 51 هزار تا 117 هزار نفر است.
شکاف موجود بین موارد ثبت‌شده و ارزیابی تخمینی از میزان مبتلایان به HIV واقعا مایه نگرانی دولت ایران شده است چراکه نسبت بالای موارد شناسایی‌نشده خطر انتقال را افزایش می‌دهد. همان‌طور که می‌دانید، بیماری بیشتر از طریق سرنگ آلوده در تزریق منتقل می‌شود (حدود 2/67 درصد) این در حالی است که افزایش تدریجی به سمت روش انتقال جنسی دیده می‌شود (9/13 درصد). این تغییر باعث نگرانی جدی است چرا که این خطر وجود دارد که به انتشار اپیدمیک ایدز در میان گروه‌های از لحاظ جنسی فعال به‌ویژه جوانان مجرد بینجامد.
تمرکز اصلی سازمان ملل متحد بر تقویت ظرفیت‌های بیماری‌شناختی ایران در حوزه HIV است. ما همچنین به تقویت زیرساخت کمک می‌کنیم و مراقبت و درمان برای گروه‌های آسیب‌پذیر را با افزایش آگاهی آنها تدارک می‌بینیم.
ما همه این کارها را از طریق «برنامه مشترک سازمان ملل متحد در زمینه ایدز» انجام می‌دهیم. اگر شما وب‌سایت ما (www.un.org.ir) را چک کنید، خواهید دید که در سال‌های اخیر ما کارهای زیر را انجام داده‌ایم:
آموزش روش‌های انتقال HIV، روش‌های پیشگیری و درمان برای بیش از دو میلیون و 455 هزار دانش‌آموز، زندانی و خانواده‌هایشان، معتادان تزریقی، زنان آسیب‌پذیر در مقابل HIV و افرادی که با HIV زندگی می‌کنند.
گسترش خدمات کاهش آسیب: ایجاد و اداره 152 مرکز زنانه و مردانه و تیم‌های کمکی در مناطق گلچین‌شده در سراسر کشور و فراهم‌سازی بسته‌های کاهش آسیب برای جمعیت‌های در معرض خطر.
تقویت خدمات پیشگیری برای جلوگیری از انتقال HIV از مادر به کودک
حمایت از 1106 بیمار ایدز به‌وسیله تهیه داروهای ضدبازگشت ویروسی
تقویت نظام نظارت درمان به‌وسیله تهیه 36 ماشین شمارشگر سی‌دی4
حمایت روانی از افرادی که با HIV زندگی می‌کنند یا تحت تاثیر آن هستند از طریق ایجاد و اداره 19 باشگاه مثبت‌اندیشی در همکاری با “برنامه مشترک سازمان ملل متحد در زمینه ایدز”
ارتقا و تقویت ظرفیت 11 آزمایشگاه مراقبت HIV/ اس‌تی‌ای در جهت پیشگیری و مراقبت برای جلوگیری از انتقال مادر به کودک
توسعه برنامه آزمایش سریع در 846 مرکز در سراسر ایران
فراهم کردن وی‌تی‌سی (مشاوره و آزمایش داوطلبانه) در 46 مرکز زندان
تقویت نظام نظارت و ارزیابی HIV/ایدز به‌وسیله مدیریت مطالعات رفتاری-زیستی ملی در میان جمعیت‌های در معرض خطر، ارزیابی هزینه‌های ملی ایدز و همچنین برنامه ارزیابی داده درجا.
نظر سازمان ملل درباره کمک ایران به احیای دریاچه‌های خشک ایران از جمله‌هامون و ارومیه چیست؟
آب یکی از بزرگ‌ترین منابع محدود ایران است. حتی به جرات می‌توانم بگویم که آب بزرگ‌ترین خطر ایران در درازمدت است. مانند بسیاری از کشورهای منطقه و در حقیقت سیاره، ایران تاکنون از سفره‌های آب زیرزمینی باستانی خود بیش از ظرفیت، آب برداشت کرده است و زمانی که این سفره‌های زیرزمینی غیرقابل استفاده شوند، نقاط زیادی از کشور ممکن است همان‌طور که برخی مقامات ارشد دولتی اخیرا گفته‌اند غیرقابل استفاده شوند.
اگر این اتفاق بیفتد، پیامدهای آن برای ایران ویرانگر خواهد بود. اما راه‌حل‌هایی هم وجود دارد. برای مثال در ارومیه، سازمان ملل متحد هم اکنون در حال کار با دولت ایران در سطوح ملی و استانی و همچنین با جوامع محلی، سمن‌ها و به‌ویژه کشاورزان است و با کمک دولت ژاپن (که به ما در احیای دریاچه ارومیه کمک می‌کند) قصد داریم به موضوع کمبود آب در ارومیه غلبه کنیم.
اساس راه‌حل کار با کشاورزان و قانع کردن آنها به استفاده بهتر از فنونی است که مصرف آب کمتری را در پی دارد.
سازمان ملل متحد محیط‌زیست را در بحث چارچوب همکاری توسعه سازمان ملل متحد در اولویت قرار داده است. ما حمایت فنی را در اختیار قرار می‌دهیم و بهترین تجربیات سراسر جهان را با ایران در میان می‌گذاریم. ما اینکار را با همکاری دولت، سمن‌های دلواپس، همتایان خارجی مان مثل ژاپنی‌ها همان‌طور که قبلا گفتم، انجام می‌دهیم. نقش کلیدی را جامعه محلی ایفا می‌کند که افرادی هستند که این آموزه‌ها را به کار می‌بندند و به خودشان و جامعه شان کمک می‌کنند تا بر چالش‌های آبی در محلشان فائق آیند.
نظر شما درباره پتانسیل‌های توریسم ایران از جمله کویر آن چیست؟
تعداد علاقه‌مندان به دیدار از ایران با یک جغرافیای متنوع و فرهنگ غنی با تاریخی بیش از هفت هزار سال به شدت در حال افزایش است. تحلیل اخیر سازمان گردشگری، صنایع‌دستی و میراث فرهنگی به خوبی این را نشان می‌دهد.
من از اینکه ایران از تعامل کامل با صنعت توریسم بین‌المللی منتفع شود خوشحالم نه به خاطر خود این کشور بلکه (و شاید مهم‌تر از آن) برای اینکه جهان بتواند از گنج وسیع تاریخ ایران بهره‌مند شود و از آن لذت ببرد.
دلایلی که باید به خاطر آن به ایران آمد بی‌شمار هستند.
در 28 سالی که با سازمان ملل متحد کار کرده‌ام از این امتیاز برخوردار بوده‌ام که به 70 کشور در قالب ماموریت‌های کاری سفر کنم. در میان آنها، ایران یکی از مسحورکننده‌ترین‌ها بود. همه مناظر ایران از کوه تا بیابان و مرداب همه بی‌نظیر هستند. ایران یک زیست‌بوم ثروتمند در مناطق حفاظت شده خود دارد.
ایران یک تاریخ اجتماعی و فرهنگی والا با 17 مکان ثبت شده در «فهرست میراث جهان یونسکو» دارد و 51 مکان در فهرست موقت آن قرار دارند. علاوه بر این، ایران پتانسیل بزرگی در زمینه توریسم پزشکی دارد که به سرعت در حال تبدیل شدن به یک صنعت چند میلیارد دلاری جهانی است. این به خاطر بیمارستان‌های مجهز و پزشکان ماهر ایران در حوزه مراقبت‌های بهداشتی است. هزینه‌های مراقبت و درمان در ایران هم در مقایسه با بسیاری از کشورهای در حال توسعه و حتی توسعه‌یافته مناسب هستند.
شخصا من عاشق کویر ایران هستم. ظرفیت‌های عظیمی از توریسم در ایران وجود دارد چراکه بیش از همه موارد بالا، دیدار با مردم مهربان، مهمان‌نواز و بخشنده ایران برای گردشگران ایران خارجی جذاب خواهد بود.
در زمینه مبارزه ایران علیه مواد مخدر و قاچاق چه می‌گویید؟
متاسفانه در ایران، مواد مخدر ارزان بوده و به آسانی در دسترس است. تاثیرات تولید مواد مخدر، قاچاق آن و سوءاستفاده از آن در ایران قابل ملاحظه است. مصرف تریاک و هروئین و متامفتامین به‌ویژه شیشه در ایران واقعا مایه نگرانی است. این مواد تاثیرات نامساعدی روی سلامت عمومی داشته و بیماری، مرگ و همچنین خطر وابستگی به مواد و ابتلا به ایدز را در پی دارند. ابعاد اقتصادی و اجتماعی هزینه‌های اعتیاد از جمله از دست رفتن اقشار مولد و از بین رفتن پتانسیل‌های جوان از جمله هزینه‌های آن است.
قبل از اینکه به عنوان هماهنگ‌کننده سازمان ملل در ایران منصوب شوم، من 20 سال را در بخش مبارزه با مواد مخدر و جرم سازمان ملل در کشورهای مختلف کار کردم. در حقیقت برای اولین بار من در سال‌های 1996 تا 1398 روی مشکل قاچاق مواد بین سه ضلعی ایران، افغانستان و پاکستان کار می‌کردم. خیلی چیزها از آن موقع تا حالا فرق کرده اما خیلی چیزها هم هنوز مثل گذشته است.
اولین چیزی که باید بگویم تقدیر جامعه بین‌المللی از ایران برای توقف جریان انتقال مواد از مرزهای شرقی ایران به داخل خاک این کشور و در ادامه انتقال مواد به غرب است.
ماموران کنترل مواد ایران فداکاری‌های زیادی انجام می‌دهند و می‌خواهم قدردانی خود را از پلیس ایران، ماموران اجرای قانون و ماموران مرزی انجام دهم. در حقیقت چهار هزار نفر از آنها در راه انجام وظیفه در سه دهه گذشته کشته شده‌اند.
زمانی که سال‌ها پیش من در سیستان‌و‌بلوچستان کار می‌کردم با بعضی از این افسران جوان آشنا بودم و من همدردی‌ام را با خانواده‌های آنهایی که جانشان را از دست دادند تا زندگی دیگران را از آلوده شدن به اعتیاد نجات دهند، تشکر می‌کنم. بجز افرادی که کشته شده‌اند حدود 15 هزار مامور نیز در درگیری‌های مزبور زخمی یا معلول شده‌اند.
اما حداقل نتیجه این فداکاری‌ها این است که هر سال، ایران بالاترین کشفیات تریاک جهان حدود 80 درصد و همچنین کشف یک‌سوم هروئین جهان را دارد. این به این معناست که مواد مخدر کمتری برای از بین بردن زندگی جوانان در بازار در دسترس خواهد بود.
ایران به تنهایی در میان تمام کشورهای جهان، «ستاد مبارزه با مواد مخدر» را به عنوان مرکزی برای همکاری با «برنامه مبارزه با مواد مخدر سازمان ملل» تحت نظر «چارچوب همکاری توسعه سازمان ملل متحد» ایجاد کرده است.
همکاری سازمان ملل با ایران از طریق «دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد» صورت می‌گیرد. این دفتر با مقرهای کنترل مواد ایران، همکاری فنی در مقابله با جرم و مواد دارد. «دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل» از تلاش‌های ملی و گفت‌وگوهای فنی در همه سطوح دوجانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی حمایت می‌کند. از سال 1999، ما حدود 30 میلیون دلار به مقابله با مواد مخدر در افغانستان اختصاص داده‌ایم.
یک مثال خوب از همکاری موفقیت‌آمیز منطقه‌ای، ابتکار سه جانبه است. این ابتکار میدانی برای همکاری بین سه کشور ایران، افغانستان و پاکستان برای کنترل مواد است که هدف آن از بین بردن چالش‌های ناشی از کاشت و قاچاق مواد ممنوع از مبدا افغانستان است. «دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل» از ابتکار سه‌جانبه حمایت می‌کند.
ما تلاش داریم مانع از قاچاق پیش‌سازهای مواد مخدر به افغانستان توسط مجرمان سازماندهی شده، شویم. تولیدکنندگان مواد مخدر صنعتی از این پیش سازها برای تولید مواد مخدر خطرناک‌تر استفاده می‌کنند.
تلاش‌های ایران در رابطه با مبارزه با کاهش تقاضای مواد مخدر، کنترل HIV و کاهش آسیب‌های آن مورد توجه کافی قرار نگرفته و این تلاش‌ها شایسته توجه و حمایت بیشتر جامعه جهانی است.
برنامه سازمان ملل برای از بین بردن فقر و مدیریت ضعیف منابع در ایران چیست؟
در سازمان ملل، معمولا کمک به کاهش فقر از طریق ارایه کمک‌های خیریه انجام می‌شود اما در رابطه با ایران، چنین اقداماتی برای کاهش فوری فقر بسیار کم انجام می‌شود. نقطه تمرکز ما در رابطه بر ایران روی چارچوب‌های سیاستی است.برای مثال، ما دولت را به در نظر گرفتن رشد سبز و رشد همه‌جانبه تشویق می‌کنیم. در رابطه با بخش تجاری، ما مسوولیت‌پذیری اجتماعی و گروهی را تشویق می‌کنیم.
کار ما در این حوزه تحت نظارت «چارچوب همکاری توسعه سازمان ملل متحد» که درباره آن با دولت توافق شده، صورت می‌گیرد.
دو هدف اصلی ما، ارتقای رشد اقتصادی همه جانبه، توسعه پایدار انسانی، رفاه اقتصادی و اجتماعی و جلوگیری از فقر است.
دومین هدف ما، اطمینان از این موضوع است که افراد فقیر به آموزش، بهداشت و برنامه‌های حفاظت اجتماعی دسترسی دارند.
سازمان ملل از سال 1948 تاکنون در ایران فعالیت داشته است. بر اساس گزارش «برنامه توسعه سازمان ملل متحد»، در سه دهه گذشته، اقدامات دولت ایران، بهبودی محسوسی را در توسعه انسانی در این کشور ایجاد کرده است.
روشی که ما برای اندازه‌گیری توسعه انسانی استفاده می‌کنیم از طریق ترکیبی از امید به زندگی، آموزش و درآمد نشان می‌دهد که ایران نسبتا وضعیت خوبی دارد. اگرچه این به این معنا نیست که بگوییم هیچ‌گونه چالشی وجود ندارد. ما بیشتر از اینکه بخواهیم درباره فقر مطلق نگران باشیم، نگران نابرابری هستیم. به عنوان یک قانون، هرچه نابرابری بیشتر باشد، توسعه انسانی کمتر خواهد بود.
علاوه بر این، ما نگران نابرابری جنسیتی هستیم. گزارش توسعه انسانی «برنامه توسعه سازمان ملل» در 2014 برای مثال، شاخص نابرابری جنسی برای 149 کشور را تعیین کرده که در میان آنها، ایران در ردیف صدو چهل و نهم قرار گرفته است. اگر فاکتور جنسیت در این شاخص مدنظر قرار نگیرد، وضعیت ایران خیلی بهتر است و در رده هفتاد و پنجم در میان 187 کشور قرار می‌گیرد.
اکنون شاخص نابرابری جنسی با پنج متغیر معلوم می‌شود: مرگ مادران، نرخ بارداری نوجوانان، سطح آموزش متوسطه در میان دختران، تعداد کرسی‌های زنان در پارلمان و مشارکت زنان در بازار کار.
بر اساس گزارش برنامه توسعه سازمان ملل، ایران تنها در سه مقوله اول، خوب عملکرده و در دو حوزه دیگر هنوز با چالش‌هایی مواجه است.
ارزیابی شما از سیاست‌های توسعه‌ای ایران با توجه به مشکلات محیط‌زیستی شامل توفان‌های شن، آلودگی هوا و حفظ تنوع زیستی در ایران چیست؟
اجازه دهید بگویم که من در مقامی نیستم که سیاست‌های دولت را در این حوزه ارزیابی کنم. ما اینجا هستیم که در صورت درخواست دولت ایران به آنها کمک کنیم.
باید صادقانه بگویم که من چقدر خوشحال می‌شوم وقتی بیانیه‌ها یا صحبت‌های رییس‌جمهور ایران آقای روحانی را درباره لزوم حفظ محیط‌زیست می‌شنوم.
در هر کشوری از جهان، نقشه‌هایی وجود دارد. اینکه چقدر خوب آنها اجرا می‌شوند چیز دیگری است. من فکر می‌کنم باید موضوع محیط‌زیست در اولویت قرار گیرد. ما باید راه‌حل‌هایی پیدا و این راه‌حل را عملیاتی کنیم که عملیاتی شدن آنها بخش مشکل کار است.
اما فقط به ایران نگاه نکنید بلکه مذاکرات تغییرات محیطی که ما در دو دهه گذشته داشته‌ایم را هم در نظر بگیرید. افراد زیادی هستند که می‌گویند این اقدامات نتیجه مناسبی نمی‌دهد. آنها می‌گویند که آنچه واقعا نیاز است آگاهی عمومی جهانی و اقدام است تا تاکید بر ایجاد زیرساخت‌های قانونی.
اما من فکر می‌کنم که ما به هر دو احتیاج داریم. لازم است به جلو حرکت کنیم و همان‌طور که گفتم سازمان ملل اینجاست تا از دولت برای یافتن راه‌حل‌هایی در جهت مقابله با این چالش‌ها حمایت کند.
ابتکارات زیادی برای حل این چالش‌ها مطرح است و آنچه من می‌خواهم با گفتن آن به سوال پاسخ نهایی را بدهم این است که ما به شدت از تلاشی که خانم ابتکار رییس سازمان محیط‌زیست و همین‌طور مقامات دیگر وزارتخانه‌ها و همچنین شخص رییس‌جمهور در این راستا انجام می‌دهند، خوشحالیم.
طرح سازمان ملل برای کمک به ایران و دیگر کشورهای خاورمیانه برای جلوگیری از انتشار ایده‌های افراطی و تقویت افکار اعتدالی چیست؟
سازمان ملل از زمان تاسیس تاکنون با مسایل خاورمیانه درگیر بوده است. ما اقدامات زیادی در جهت مقابله با تروریسم و امثال آن انجام داده‌ایم. اما در نهایت، آنچه ما برای جلوگیری از انتشار ایده‌های افراطی نیاز داریم یک نگاه متفاوت به موضوعات از جمله موضوع صلح است. انتقال این روایت نیازمند رهبری و بصیرت است. بصیرت غیرقابل انکار است. رهبری به معنی تعامل همراه با امید و انجام کارها به نحو احسن است.
زمانی که من نوجوان بودم، جهان درگیر سه‌منازعه بین‌المللی سخت در ایرلند شمالی، آفریقای‌جنوبی و خاورمیانه بود: فقط یکی از سه منازعه واقعا حل شدند.
با توجه به تعداد بازیگرانی که در این منطقه محوری نقش دارند، اساسا راه‌حل باید فرآیندی فرامرزی را طی کند. من فکر می‌کنم که اگر به شکل صادقانه نقش قوی‌تری به سازمان ملل داده شود، می‌توان راه‌حلی پیدا کرد.
بنابراین باید اجازه داد رهبران خاورمیانه و رهبران جهان به ما نشان دهند که می‌توانند این مساله را حل کنند.
اهداف توسعه هزاره سازمان ملل برای ایران چیست؟
اهداف توسعه هزاره سازمان ملل که امسال تمام می‌شود بیشتر درباره از بین بردن مشکلات توسعه به‌ویژه فقر از طریق ارتقای همکاری، بهبود منابع ملی و ارایه رسمی کمک‌های توسعه بود.
ایران در پنج موضوع مرتبط با توسعه در وضعیت خوبی است که عبارتند از فقر و گرسنگی، آموزش، کاهش مرگ نوزادان، بهبود سلامت مادران و مبارزه با بیماری‌های مسری.
چالش‌های ایران در حوزه اهداف توسعه هزاره عبارتند از محیط‌زیست، توانمندسازی زنان و همکاری بین‌المللی اما ما باید روی اهداف جدید توسعه پایدار تمرکز کنیم.
اهداف توسعه پایدار که امسال اجرایی می‌شود اهداف بزرگ و متنوع تری دارد. آنها درباره روش زندگی ما، رفتار ما، سرمایه‌گذاری ما و چگونگی تجارت ما و تولید و مصرف ماست.
آنها درباره این موضوع هستند که اقتصادها چطور رشد پایدار پیدا می‌کنند و چگونه آنها را به حرکت درآوریم و اختصاص منابع چگونه باشد. اهداف توسعه هزاره ایجاد رشدی است که هم به اندازه کافی همه‌جانبه باشد و هم از این نسل مراقبت کند و هم به اندازه کافی پایدار باشد تا به چشم‌انداز نسل آینده لطمه وارد نکند.
اما اینکه نقش ایران در این فرآیند چه خواهد بود؟ ایران یک عضو موسس مهم سازمان ملل است. من معتقدم که دولت ایران می‌تواند خیلی زود به وسیله سازگار کردن عناصری از برنامه چشم‌انداز 2026 خود با اهداف توسعه هزاره و روش‌های آن، رهبری خود را در جامعه بین‌الملل نشان دهد.
به همین منظور، ایران می‌تواند نشان دهد که مصمم به حرکت ماورای رشد اقتصادی کوتاه‌مدت و تمرکز بر رویکرد رشد اقتصادی پایدار است.
اکنون زمان مناسبی است با توجه به اینکه ایران فقط یک‌سال است که اجرای برنامه ششم توسعه خود که مکانیسمی منطبق با اهداف چشم‌انداز 2026 دارد را آغاز کرده است.
ایران با مشکلات بزرگی مثل تغییرات زیست‌محیطی و کمبود آب مواجه است، ایران چگونه می‌تواند این مشکلات را حل کند؟
من فکر می‌کنم بحث کمبود آب در ایران خیلی جدی است تا حدی که من آن را بحران آب می‌نامم. بنابراین من با بیانات وزرای دولت در این‌باره موافقم.
آب بزرگ‌ترین محدودیت منابع در ایران است. پیش‌بینی‌های تغییرات زیست‌محیطی نشان می‌دهد که ایران در آینده با خشکی بیشتری مواجه خواهد شد.
پیش‌بینی‌های درازمدت به میان‌مدت هم نشان می‌دهد که ایران گرم‌تر خواهد شد و متوسط دمای هوا تا سال 2020 در مقایسه با متوسط دمای هوا بین سال‌های 1961 تا 1990 یک درجه بیشتر خواهد بود.
تا سال 2050، دمای پیش‌بینی شده باز هم افزایش می‌یابد. این موضوع تبخیر و تعریق را افزایش می‌دهد و همین موضوع هم به کاهش منابع آب دامن خواهد زد.
روی دیگر سکه تقاضا برای آب است که به صورت بی‌رحمانه‌ای در جهت غلط افزایش می‌یابد. باتوجه به پیش‌بینی افزایش رشد جمعیت در ایران، تقاضا برای آب هم بیشتر خواهد شد. مردم به آب برای نوشیدن، تهیه غذا و مصارف صنعتی نیاز خواهند داشت.
ایران با آینده‌ای داغ‌تر و خشک‌تر مواجه خواهد بود. به همین خاطر ما باید درباره رویکرد مدیریت منابع آبی تجدیدنظر کنیم. برای غلبه بر این چالش ما نیاز داریم از یک روش «تقاضا محور» مدیریت منابع آب به روش «منابع محور» تغییر رویکرد دهیم. این به معنای کار با منابع موجود آب در هرکدام از حوزه‌های آبریز و مدیریت مصرف در این حوزه‌هاست. بسیاری از کارشناسان ایرانی که من با آنها گفت‌وگو کرده‌ام به این تجدیدنظر در رویکرد مدیریت منابع آبی معتقدند.
اما در مورد پنج موضوع همه آنها اتفاق نظر دارند. اولین آنها مشارکت است. این به معنای جلب مشارکت همه گروه‌های منتفع به برنامه‌ریزی تخصیص منابع آبی است. گفتن آسان است اما اینکار باید انجام شود.
موضوع دیگر هزینه است. لازم است دیگر نگاه به آب به عنوان یک منبع ضرورتا رایگان عوض شود و از آنجا که کشاورزی بخشی است که بیشترین آب را در ایران مصرف می‌کند، لازم است روش‌های تعیین هزینه مصرف آب بهتر شود.
اما این یک انتخاب سخت سیاسی خواهد بود که یک روش آن حذف یارانه گسترده‌ای است که برای مدت طولانی به آب اختصاص داده شده است و روش دیگری که توسط کارشناسان پیشنهاد شده روش دوقیمتی است.
در این روش، آب براساس اینکه برای موارد ضروری استفاده می‌شود یا موارد تجاری قیمت‌گذاری خواهد شد.
روش سوم هم حفاظت است. لازم است ایران محافظت بهتری از منابع سطحی و زیرزمینی آب خود داشته باشد. آب زیادی در ایران به آسانی هدر می‌رود یا اجازه داده می‌شود زیر نور خورشید تبخیر شود. من در جاهای زیادی از ایران شاهد تلف شدن آب بوده‌ام. آنچه به همین اندازه نگران‌کننده است برداشت غیرقانونی از منابع آب است. بنابراین آنچه ضروری است اجرای بهتر قوانین و سیاست‌های کنونی حفاظت از منابع آبی است.
چهارمین نکته بهبود کارایی آب است. بیشتر آب ایران برای کشاورزی استفاده می‌شود اما براساس برآورد خود دولت، دوسوم آب برای موارد غیرضروری مصرف می‌شود.
منابع آب در حد گسترده‌ای تلف می‌شود. لازم است ایران از فناوری‌های بهتری استفاده کند و آب را دوباره به چرخه مصرف برگرداند. افزایش محصولات کشاورزی باید ناشی از بالا بردن تولید در هکتار باشد نه آبیاری بیشتر.
در نهایت، آگاهی مردم ایران از بحران نوظهور آب، لازم است از طریق آموزش بیشتر شود. جنبش‌های عمومی بیشتری لازم است ایجاد شود. به نظر من مقامات خیلی خوب عمق تهدیدی که ایران را تهدید می‌کند درک کرده‌اند. برعکس خیلی از کشورهای منطقه، آنها اغلب درباره موضوع صحبت می‌کنند اما آنچه اکنون نیاز است یک حرکت جمعی از سوی شهروندان ایرانی برای حل این بحران است.
نظر سازمان ملل درباره خطرات احتمالی زلزله در ایران و آمادگی برای آن چیست؟
خطر وقوع زلزله در ایران یک واقعیت است که می‌تواند در کمتر از ثانیه‌ای رخ دهد. به‌خصوص در کلانشهری مثل تهران که روی دو گسل زلزله قرار دارد.همان‌طور که می‌دانید ایران از 43 نوع بلای طبیعی شناخته شده جهان، 34 نوع آن را تجربه کرده است. در سال 2013، بیش از 200 زلزله بالای چهار ریشتر ایران را لرزانده است. در همین سال، چهار زلزله در جنوب ایران جان 76 نفر را گرفته و 997 نفر را مجروح کرده است.
در همه موارد به خاطر کم بودن جمعیت محل وقوع زلزله، تلفات انسانی پایین بوده است. اگرچه شرایط فوق‌العاده حادی در صورت آمدن زلزله‌های سنگین در شهرهای بزرگ برقرار خواهد شد.
بنابراین رویکردی که ما با همتایان ایرانی در نظر گرفته‌ایم دو جنبه دارد. اول ما انعطاف‌پذیری ساختمان‌ها را برای کاهش خطر ریزش تشویق می‌کنیم و دوم ما خواهان ایجاد آمادگی پاسخ بعد از وقوع زلزله هستیم.
در بخش دوم، ایران ظرفیت به رسمیت شناخته شده بین‌المللی خوبی برای پاسخ به زلزله دارد بنابراین نقش سازمان ملل حمایت از اقدامات ایران در زمان درخواست دولت در شرایط اضطراری است.
در نظام سازمان ملل، ما از سیستمی استفاده می‌کنیم به نام «رویکرد خوشه‌ای» که در این رویکرد، سازمان ملل و همتایان آن منابع را در مناطق خاصی انبار می‌کنند.
تیم «مدیریت بلایای سازمان ملل ایران»، هفت خوشه را برای ایران تعیین کرده است: بهداشت، امنیت غذایی، پناهگاه، آب و فاضلاب، حفاظت از کودکان، آموزش و تغذیه. بیشتر 18 آژانس سازمان ملل در ایران هرکدام مسوولیت مشخصی را در زیرمجموعه این خوشه‌ها دارند.اما اگر از من بپرسید مهم‌ترین بخش تعامل با یک زلزله در تهران یا هر شهر دیگری چیست، می‌گویم افزایش انعطاف‌پذیری ساختمان‌ها.
اگرچه ایران سابقه طولانی در پاسخ به بلایای طبیعی دارد اما در حوزه پیشگیری و کاهش خطر به‌ویژه در سطوح اجتماعی نیازمند کار بیشتری است.
در حوزه کاهش خطر، برنامه توسعه سازمان ملل، پروژه مشترکی را با سازمان «پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران» و سازمان «مدیریت بحران کشور» شروع کرده تا انعطاف‌پذیری ساختمان‌های تهران را با توسعه طرح کاهش خطر زلزله افزایش دهد.
علاوه بر این، ما در حال کار روی تقویت ظرفیت‌های نهادی این آژانس‌ها هستیم. ما همچنین در حال هماهنگی با مقامات کشوری ایران برای وارد کردن مفاهیم کاهش خطر بلایای طبیعی در طرح چشم‌انداز توسعه پنج ساله هستیم.به طور خلاصه، سازمان ملل تلاش می‌کند آمادگی‌های لازم برای مقابله ملی در مقابل هرگونه زلزله احتمالی در هر جای کشور را فراهم کند. اما همزمان ما از نزدیک با دولت ایران برای کاهش خطرات موجود کار می‌کنیم.
