سرکنسول آذربایجان در تبریز از جمله شخصیت های برجسته دولت آذربایجان محسوب می شود که قبل از تصدی این مسئولیت ریاست اداره وزارت امور خارجه جمهوری آذربایجان در جمهوری خودمختار نخجوان را بر عهده داشته است. وی که مسئولیت امور کنسولی جمهوری آذربایجان در چهار استان شمالی ایران رابر عهده دارد آنچنان رابطه گرمی با مردم ایران برقرار کرده است که شهر تبریز را همانند زادگاه خود می داند. به منظور بررسی مناسبات اقتصادی ایران و جمهوری آذربایجان و تسهیلات این کنسولگری برای صدور روادید برای شهروندان ایرانی با علی علیزاده سرکنسول جمهوری آذربایجان در ایران به گفتگو نشسته ایم.
متن مصاحبه آوا دیپلماتیک با آقای علی علیزاده سرکنسول جمهوری آذربایجان در تبریز
در طول چهار سال مسئولیت اداره سرکنسولگری آذربایجان در تبریز، مهمترین الویت کاری شما شامل چه موضوعاتی می باشد؟
در طی مدت گذشته كارهای زیادی انجام گرفته و در حال حاضر نیز در حال انجام می باشد. ما با دولت جدید ایران روابط بسیار خوبی داریم و همانطور که استحضار دارید در همین مدت کوتاه روسای جمهور ایران و آذربایجان، دو مرتبه با هم دیدار داشته اند و در خصوص توسعه هر چه بیشتر همکاری های متقابل به تبادل نظر پرداخته اند. مانیز به عنوان نمایندگی دیپلماتیک کشور موظف به اجرای مذاکرات صورت گرفته بین دو کشور هستیم.
شما امور کنسولی جمهوری آذربایجان را در چهار استان آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، اردبیل و گیلان پیگیری می کنید. شما برای نزدیکی دو ملت ایران و آذربایجان چه برنامه هایی را عملیاتی کرده اید؟
میان دو کشور ایران و آذربایجان مشترکات زیادی وجود دارد.هر دو کشور از تاریخ، دین، زبان و فرهنگ مشترک برخوردار هستند. همینطور ارزش های معنوی مشترکی نیز داریم. در این چهار سالی که بنده به عنوان سرکنسول اینجا حضور داشته ام، سعی کرده ام که بین آذربایجان، شهرها و استانهای مختلف جمهوری آذربایجان و این چهار استان که تحت فعالیت سرکنسولگری هستند، سعی در توسعه هر چه بیشتر روابط داشته‌ایم. در همین راستا نیز کارهای زیادی انجام شده است. با این استان ها فعالیت‌ها و پروژه های مشترک زیادی انجام گرفته است ولی همچنان معتقدم که این میزان کافی نیست و می بایست همکاری ها را گسترش داد.
مهم ترین پروژه ای که در دست اجرا دارید چیست؟
به چند مورد ازاین پروژه ها که طی چهار سال اخیر محقق شده و اكنون به یاد دارم اشاره می كنم. یکی از آنها خط هوایی باکو – تبریز است که در این مدت آغاز به کار کرده است. در مرحله اول طی هر هفته دو پرواز از باکو به تبریز صورت می گرفت که این عدد به سه پرواز در طول هفته افزایش یافته است. همچنین هفته فرهنگی آذربایجان و ایران به صورت متقابل به موازات تهران در تبریز نیز برگزار شده است. پروژه های مشتركی نیز با استان های آذربایجان غربی و اردبیل نیز داشته ایم که آنجمله تردد در مرزها تسهیل گشته، تعداد كثیری از خطوط حمل و نقل زمینی بین شهرهای مختلف جمهوری آذربایجان و ایران آغاز به فعالیت نموده و بسیاری سفرهای متقابل به انجام رسیده است. لوایح و كارهای دیگری نیز محقق گردیده است. همانطور که مستحضر هستید در روابط بین ایران و آذربایجان منطقه تحت فعالیت سرکنسولگری از اهمیت ویژه ای برخوردار است و در همین راستا استان آذربایجان شرقی ایران دارای موقعیت ویژه ای می باشد.
شما به برگزاری هفته فرهنگی ایران و جمهوری آذربایجان در تبریز اشاره کردید. آخرین هفته فرهنگی که برگزار شد در چه تاریخی بود؟
آخرین هفته فرهنگی آذربایجان که در ایران برگزار شد به سال 2010 برمیگردد که در تهران و تبریز برگزار شد.
آیا فکر نمی کنید که عدم برگزاری هفته فرهنگی طی سه سال زمان طولانی ای محسوب می شود؟
شما اطلاع دارید که هفته های فرهنگی به صورت متقابل انجام می شود. ابتدا هفته فرهنگی آذربایجان در ایران برگزار گشته است. سال بعد هفته فرهنگی ایران در آذربایجان برگزار شده و امسال هم ما مد نظر داریم که دوباره هفته فرهنگی آذربایجان را در ایران برگزار کنیم.
سفیر ایران در آذربایجان از پیگیری مقدمات برگزاری هفته فرهنگی آذربایجان در ایران خبر داده بود. آیا شما در جریان این موضوع هستید؟
در این خصوص مذاکرات در جریان است و امیدوارم همانند سال 2010 میلادی که هفته فرهنگی جمهوری آذربایجان در تهران و تبریز برگزار شد، امسال نیز بتوانیم این مناسبت را در تهران و یا یکی از استانهای تحت فعالیت سرکنسولگری و یا سایر استانها برگزار کنیم. اما اینکه چه شهری مقصد برگزاری هفته فرهنگی باشد بستگی به روند مذاکرات دارد. بر اساس اطلاعاتی كه اینجانب دارم تا کنون بصورت قطعی مشخص نشده است.
به نظر حضرتعالی کدام ظرفیت فرهنگی را می توان در مناسبات بین ایران و آذربایجان به خصوص در این چهار استان احیا کرد؟
دو کشور از تاریخ و فرهنگ غنی ای برخوردار هستند. ما همیشه در تلاشیم که تعاملات فرهنگی را گسترش دهیم. تبلیغ فرهنگ هر دو کشور امری واجب است. البته جمهوری آذربایجان در راستای شناساندن فرهنگ خود در کشورهای مختلف برنامه های زیادی را برگزار می کند. ایران هم به عنوان یک کشور اسلامی برای آذربایجان از اهمیت زیادی برخوردار است و ما نیز سعی می کنیم فرهنگ آذربایجان را بیشتر به ایران معرفی کنیم.
برای اینکه فرهنگ خود را به ایران معرفی کنید، تا کنون چه اقداماتی انجام داده اید؟
در طی چهار سال اخیر نمایشگاه ها و مراسمات فرهنگی زیادی برگزار کرده ایم که البته می شود این نمایشگاه ها و مراسمات را درعرصه های مختلف گسترش داد.
همواره یکی از مهم ترین ظرفیت ها در تبادل فرهنگی بحث گردشگری است. چه تعداد گردشگر از جمهوری آذربایجان به ایران سفر می کنند؟
بدون شک اینچنین است اما در مقوله مبادلات فرهنگی به موازات بحث گردشگری کارهای بسیار دیگری نیز می توان انجام داد که ما قبلا پیشنهاد داده ایم. از جمله برگزاری سفرهای متقابل موسسات فرهنگی دو كشور، برگزاری کنسرت ها و تدابیر هنری به صورت متقابل، ایجاد روابط بین كتابخانه‌های دو كشور و انجام سایر مبادلات. بی شک به موازات این امر افزایش تردد مابین دو کشور هم از اوامر تاثیر گذار در فرهنگ محسوب می شود.
جمهوری آذربایجان هرچند که پیگیر برنامه هایی همچون یوروویژن در این کشور است ولی برای گسترش فرهنگ اسلام هم تبلیغ می کند. دیدگاه شما در این مورد چیست؟
بی شك. چنانكه گفته شد آذربایجان و ایران از فرهنگ بسیار غنی برخوردارند و این فرهنگ می باید مورد تبلیغ قرار گیرد. آذربایجان در راستای گسترش فرهنگ اسلامی نیز به فعالیت می پردازد. در سالهای گذشته و در موزه لوور پاریس آذربایجان از گشایش بخش فرهنگ اسلامی حمایت نموده است. آذربایجان اولین کشور اسلامی است که توانسته است در واتیکان نمایشگاه برگزار کند و كارهای دیگری نیز انجام داده است.
کشورهای اسلامی به لحاظ رویکردهای فرهنگی و دموکراسی با یکدیگر متفاوت هستند. آیا برای جمهوری آذربایجان در راستای گسترش اسلام الویت خاصی وجود دارد که به دنبال اشاعه آن است؟
در آذربایجان دین از دولت جداست و به این امر در قانون اساسی هم اشاره شده است. لیكن ارزشهای اسلامی برای ما عزیز است. آذربایجان فضای بازی دارد که حتی میتوان از آن به عنوان یک الگو موفق یاد کرد.
همانطور که شما فرمودید در آذربایجان دین از مقوله سیاست جدا است. آیا برای اشاعه و بسط این مدل برنامه خاصی دارید؟
اجازه دهید این اصل را مطرح کنم که آذربایجان در امور داخلی هیچ کشوری مداخله نمی کند و به طبع آن، سیاست های مستقل خود را اجرا می کند و خواستار اعمال این نوع مناسبات از جانب سایر كشورها نیز می باشد.
پروژه های مختلف اقتصادی مابین دو کشور اجرایی شده است. از آن جمله می توان به پل مرزی منطقه جلفا اشاره کرد. چه مدت طول کشید تا این پل ساخته شد و در چه مرحله ای از فعالیت قرار دارد؟
پروژه پل جلفا پروژه‌‌ای مهم قلمداد می شد و در طی یك الی یک و نیم سال ساخته شده است. پس از حصول برخی توافقات رسما مورد بهره برداری قرار گرفته و در حال حاضر به عنوان پلی كه می تواند الگو باشد در حال فعالیت می باشد.
پس می توان گفت این پروژه یکی از دستاورد های زمان سرکنسولگری شماست.
این پل محصول مشترک مسولین هر دو کشور است.
آیا باز هم پروژه های این چنینی در دست اجرا دارید؟
البته ما لوایح بزرگی در دست اجرا داریم. چراکه دو کشور ظرفیت های فراوانی دارند. در مذاکرات اخیر مابین روسای دو کشور نیز به این مسائل اشاره شده و دستورات لازم نیز برای اجرای این لوایح صادر شده است.
امکان دارد به برخی از این توافق ها اشاره کنید؟
توافقنامه ای برای ساخت نیروگاه الکتریکی “اردوباد مارازاد” به امضا رسیده است که طرف ایرانی آن در اراضی استان آذربایجان شرقی قرار دارد.
آیا سرمایه گذاری این پروژه بر عهده جمهوری آذربایجان است؟
كارهای طرف ایران بواسطه طرف ایرانی و كارهای طرف آذربایجان بواسطه طرف آذربایجانی انجام می پذیرد. این پروژه یک نیروگاه آبی – برقی مشترک است. همچنین در ملاقاتی که بین وزرای امور خارجه انجام شده، پیوستن خط آهن باکو – تفلیس – قارس به خط آهن نخجوان – جلفا – تبریز مورد مذاکره قرار گرفته است و در بیانیه ای که وزرای امور خارجه امضا نموده‌اند نیز این امر در نظر گرفته شده است. مطمئنا انجام این پروژه نیز در توسعه روابط بین دو کشور تاثیرگذار خواهد بود.
آیا مشخص است این پروژه چه زمانی اجرایی می شود؟
در نظر است تا خط آهن باکو – تفلیس – قارس به سال 2015 شروع به فعالیت کند و در پیرامون ادامه این مسیر تا نخجوان توافق حاصل گردیده و كارهای مربوطه در حال انجام است. همانطور که می دانید مسافت کمی بین نخجوان و جلفای ایران و خط آهن نیز در این مسیر وجود دارد. پس اتصال این خط به ایران کار دشواری نخواهد بود.
بعد از فروپاشی اتحادجماهیرشوروی، شاهد سرمایه گذاری فراوانی در جمهوری آذربایجان هستیم و این روند منجر به توسعه محسوسی در این کشور شده است. آیا ظرفیت های موجود در جمهوری آذربایجان به حدی رسیده است که بتواند در ایران سرمایه گذاری کند؟
همانطور که اشاره کردید سرعت رشد توسعه در آذربایجان بالا است و تولید ناخالص ملی آذربایجان در سال های گذشته 6 درصد افزایش یافته است. در عین حال بخش غیر نفتی 10 درصد افزایش داشته است. به دنبال بهبود شاخص های اقتصادی، خط فقر و بیکاری به 5 درصد کاهش یافته و میتوان گفت در این حوزه آذربایجان از لحاظ شاخص های جهانی در رده‌های نخست قرار دارد .هم اکنون ذخایر ارزی کشور تا 50 میلیارد دلار افزایش یافته است. البته این دستاوردها به دنبال تدابیر رهبر و رئیس جمهور آذربایجان بوده است.
دولت آذربایجان حمایت مجددانه‌ای را از صاحبان سرمایه‌ای كه خواستار سرمایه‌گذاری در آذربایجان می‌باشند داشته و وامهایی را به ایشان پرداخت می نماید. ما هر ساله پروژه های قابل اجرا در آذربایجان را به نهاد های ذیربط و دوایر مربوطه در ایران ارائه می دهیم. در عین حال سرمایه گذاران آذربایجانی را به سرمایه گذاری در ایران خصوصا در این چهار استان تشویق می کنیم و همینطور سرمایه گذاران ایرانی را به سرمایه گذاری در جمهوری آذربایجان تشویق می کنیم و از صاحب‌كاران دارای فعالیت متقابل نیز برخوردار می باشیم.
آیا از میزان رشد اقتصادی آذربایجان در سال گذشته میلادی اطلاع دارید؟
بله این عدد 6 الی 7 درصد بوده است.
زمانی که رشد اقتصادی کشوری 6 الی 7 درصد باشد، می توان شاهد افزایش تورم در آن کشور باشیم. جمهوری آذربایجان چگونه روند تورم را کنترل کرده است؟
تورم در آذربایجان 4/2 درصد بوده است که این شاخص در جهان حائز اهمیت است. سال گذشته کشورهای بزرگ جهان رشد اقتصادی ا تا 2 درصدی را تجربه می کردند این در حالی است که این عدد در آذربایجان به 6 درصد رسیده بود.
سالانه برای چه تعداد ایرانی جهت سفر به آذربایجان ویزا صادر می کنید؟
از جانب سركنسولگری برای حدود 20 هزار ایرانی خدمات صدور ویزا ارائه می شود.
آیا فکر می كنید می توان تمهیداتی در نظر گرفت تا صدور ویزا راحت تر و سریعتر انجام شود؟
جهت تسهیل در صدور روادید کارهای مشخصی بصورت مداوم در انجام می باشد. سرکنسولگری در روزهای کاری از ساعت 9 صبح تا 12 ظهر درخواست صدور ویزا را قبول می کند. اگر تعداد مراجعه کنندگان زیاد باشد این زمان را یک ساعت دیگر نیز تمدید می کنیم. به هر حال تلاش می کنیم خارج از روال بروکراتیک به متقاضیان خدمات با كیفیتی عرضه نماییم.
روند صدور ویزا در سرکنسولگری آذربایجان در تبریز به این شکل است که حتی یک شهروند تهرانی می تواند به سرکنسولگری مراجعه کند و ویزا بگیرد. به نظر می رسد همه ساکنان ایران می توانند ضمن سفر به تبریز از این طریق درخواست ویزا داشته باشند.
بله همینطور است. هر تبعه ایرانی خواستار سفر به جمهوری آذربایجان از امكان مراجعه به سركنسولگری جهت دریافت ویزا برخوردار است. روند صدور ویزا طی فرایندی سه روزه انجام می شود و دلیل این امر هم تعداد زیاد متقاضیان و برخی روندهاست. لیکن در مواردی به افرادی که مشکل خاصی از جمله بیماری یا کار فوری دارند کمک می کنیم تا ویزای خود را سریع تر دریافت کنند.
زمانی که قرار است کنسرت موسیقی و یا نمایشگاهی در آذربایجان برپا شود درخواست صدور ویزا برای سفرنیز افزایش پیدا می کند. آیا برنامه ای برای این موج از درخواست ها در نظر گرفته اید؟
طبق قراردادهای منعقده مابین شرکت های گردشگری دو کشور، به اتباع ایرانی متقاضی سفر به آذربایجان با مقاصد توریستی، ویزای گردشگری به مبلغ 20 دلار بر اساس واچر توریستی ارائه شده صادر می شود حال آنکه قیمت صدور ویزای عادی 35 یورو می باشد. این نیز یكی از كارهای انجام یافته در راستای تسهیل صدور ویزا می باشد.
با توجه به نزدیکی فرهنگی مابین دو کشور آیا می توان شرایطی را به وجود آورد تا بر اساس آن توافقات فرهنگی یا گردشگری مابین دانشگاه های آذربایجان و دانشگاه های تبریز یا اردبیل شکل بگیرد؟
ما این توافقات را داریم. در روزهای اخیر رئیس دانشگاه تبریز سفری به جمهوری آذربایجان داشت و در طی آن قرارداد همکاری مابین دانشگاه پزشکی آذربایجان و دانشگاه علوم پزشکی تبریز امضا شد. در حال حاضرتعداد زیادی از دانشجوهای آذری زبان ایرانی در دانشگاه های آذربایجان خصوصا در زمینه پزشکی و موسیقی تحصیل می کنند. ما همیشه ازاین روابط حمایت می کنیم و به دنبال توسعه هرچه بیشتر روابط علمی، فرهنگی و بشر دوستانه هستیم. پیشنهاداتی در راستای برگزاری کنفرانس های مشترک نیز داریم که از این قبیل کنفرانس ها طی سال های گذشته نیز انجام شده است.
می توانید به عناوین کنفرانس‌هایی كه مدنظر دارید تا برگزار نمایید اشاره کنید؟
در این راستا ما پیشنهاد برگزاری سالگرد بزرگداشت شاعر بزرگ ملی آذربایجان، ممد آراز را به صورت مشترک داده ایم. در مورد برگزاری آن در حال رایزنی هستیم. همچنین روابط بین دانشگاه دولتی نخجوان و دانشگاه های تبریز و ارومیه بسیار خوب است و قراردادهایی به امضا رسیده است. ما بزرگداشت های استاد شهریار را به صورت مشترک در تبریز، ارومیه و نخجوان برگزار می کنیم. همچنین در تدابیر مختلفه علمی و فرهنگی که در دانشگاه دولتی نخجوان برگزار می شود از استان های آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی و اردبیل مهمانانی در این برنامه ها شرکت می کنند و همچنین از آنجا به استانهای مذكور نیز سفر می‌نمایند. كارهای مربوط به این امر به صورت مداوم در حال انجام می باشد.
با توجه به شرایط مناسب آب و هوای جمهوری آذربایجان می توان کمپ های مشترک ورزشی بین دو کشور احداث کرد. دیدگاه شما در این مورد چیست؟
در عرصه ورزش نیز از روابط گسترده‌ای برخوردار می باشیم. در مناطق مختلف جمهوری آذربایجان مجموعه های المپیک ساخته شده است. ساخت مجموعه های مشترک می تواند از سوی ایران نیز پیشنهاد شود. مد نظر است تا اجلاس کمیسیون مشترک تجاری، اقتصادی و بشر دوستانه بین دو دولت برگزار گردد و در همین رستا این پروژه و سایر لوایح نیز به عنوان پیشنهاد ایران در این کمیسیون قابل بررسی می باشد.
اجلاس این کمیسیون چه زمانی قرار است برگزار شود؟
در ماه های آتی. روسای دو طرف تعیین شده و مقرر است تا در ماههای آینده برگزار گردد.
آیا سال گذشته اجلاس این کمیسیون برگزار شد؟
سال گذشته به دلیل برگزاری انتخابات در هر دو کشور اجلاس این کمیسیون برگزار نشد اما مقرر است که در سال جاری اجلاس این کمیسیون برگزار گردد.
چه مدت از دوره ماموریت حضرتعالی به عنوان سرکنسول جمهوری آذربایجان در تبریز باقی مانده است؟ آیا دراین مدت برنامه مشخصی برایعملیاتی کردن برنامه های در دست اجرا دارید؟
اینکه چه مدت از ماموریت من در اینجا باقی مانده است را ما نمی توانیم درباره اش تصمیم بگیریم چون ممکن است مدت آن تمدید شود ویا كمتر شود و یا در وقت مقرر به پایان برسد. این منوط به تصمیم رهبریت آذربایجان است. لیکن ایران خصوصا استان هایی که در آن فعالیت میکنم برای من عزیز است. تبریز برای من مثل زادگاه است زیراکه ما در اینجا زندگی می کنم و همیشه شاهد استقبال گرم و محترمانه ایرانی ها و تبریزی ها بوده ام. گذشته از مدت ماموریت تلاشهای خویش در راستای توسعه مداوم مناسبات ایران و آذربایجان را تداوم خواهد داد.
به طور حتم رابطه شما با استاندارهای چهار استان آذری زبان ایران خوب است. آیا برنامه ای برای دیدار و رایزنی با نمایندگان مجلس این استانهامدنظر دارید؟
توسعه روابط بین پارلمانی بیشتر در صلاحیت سفارت‌ها می باشد. لیکن گروه دوستی پارلمانی مابین دو کشور فعال است که بیشتر اعضای آن نمایندگان همین چهار استان هستند. همچنین اعضای آذربایجانی این گروه اشخاصی هستند که شناخت خوبی از ایران دارند.
آیا برنامه ای برای دعوت مستقیم این نمایندگان به سرکنسولگری وتبادل نظر با آن ها دارید؟
در این راستا تلاش هایی داشته ایم اما متاسفانه تا کنون دیداری شخصی با ایشان نداشته ایم. حتی در مراسم های خود نیز همواره از آن ها دعوت به عمل آورده‌ایم. در مراسمات محلی برگزار شده در اینجا با بعضی از آنها دیدار نموده‌ایم. لیکن مناسبات ما در همان سطح گروه دوستی قرار دارد.
پس درهای سرکنسولگری جمهوری آذربایجان در تبریز به روی همه نمایندگان مجلس این چهار استان ایران باز است.
درهای سرکنسولگری آذربایجان در تبریز بر روی تمامی مسئولین و علاقمند ایرانی كه در راستای توسعه مناسبات این دو كشور می كوشند باز است.
گفتگو از: محمدرضا نظری
