به دنبال تغییر دولت در مکزیک و پایان دوره فعالیت دیپلمات های این کشور شاهد تغییر دیپلمات های این کشور در سایر کشورها بودیم. این روند در نهایت منجر به انتخاب “اولیسس کانجولا گوتیئرس” به عنوان سفیر جدید مکزیک در ایران شد. وی که سابقه حضور در نمایندگی دائم کشور مکزیک در سازمان ملل متحد و نیز آژانس بین المللی انرژی اتمی را دارد، وی پس از ورود به ایران تلاش می کند تا افق های جدیدی را در مناسبات بین ایران و مکزیک ترسیم کند به همین منظور با وی به گفتگو نشسته ایم.
گفتگوی اختصاصی سایت آوا دیپلماتیک با “اولیسس کانجولا گوتیئرس” سفیر مکزیک در ایران
قبل از اینکه به ایران تشریف بیاورید در کدام کشور حضور داشتید؟
از ژنو می‌آیم و قبل از آن وین، مکزیک و نیویورک بودم.
در آژانس انرژی اتمی فعالیت می‌کردید؟
بله.
شما از نزدیک در جریان پرونده هسته‌ای ایران و مذاکرات ما با 5+1 بودید، افق مذاکرات را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
امروز در وین این مذاکرات در حال انجام است. به نظر من نتایج این مذاکرات در کوتاه‌مدت و بلندمدت مثبت و سازنده خواهد بود.
در ایران بارها این نظر مطرح شده که بعد از آمدن آقای یوکیا آمانو رویکرد منصفانه آژانس تغییر کرده است، شما به عنوان فردی که تجربه حضور در وین را داشتید چنین نظری را قبول دارید؟
به هر حال هر مدیر کلی مهر خودش را روی سازمان می‌زند. بعد از دو دوره ریاست آقای البرادعی در حال حاضر آقای آمانو تفکر شخصی خودشان را بر سازمان پیاده می‌کنند.
تفاوت این دو تفکر چیست؟
من فقط در دوره ریاست آقای البرادعی و در دوران انتخاباتی که در آن آقای آمانو انتخاب شدند در آژانس حضور داشتم مدت کوتاهی بعد از ان وین را ترک کردم.
زمانی‌که در آژانس حضور داشتید آیا در رابطه با تحولات ایران رای‌گیری صورت گرفت؟ نقطه نظر یا نکته‌ای از زمان خدمت‌تان به یاد دارید تا بیان کنید؟
در آن زمان مکزیک عضو شورای حکام بود. از این رو ما در جلسات و مذاکرات آن شرکت می کردیم. ارتباز خوبی هم با جناب آقای علی سلطانیه، نماینده دائمی وقت ایران در سازمان ملل داشتیم، هرچند که ممکن بود در همه موارد با هم اتفاق نظر نداشته باشیم.
به طور حتم شما حامل پیام مشخصی هستید که ماموریت پیدا کردید از مکزیک به تهران سفر کنید، مهم‌ترین رویکرد شما در گسترش مناسبات سیاسی و اقتصادی ایران و مکزیک چیست؟
ما در حال حرکت به یک مرحله جدیدی با هدف تحکیم روابط دو جانبه بین ایران و مکزیک هستیم. روابط دو جانبه ایران و مکزیک از اواخر قرن 19 آغاز شده و امسال پنجاهمین سالگرد شروع کار سفارت‌‌خانه‌های دو کشور است.
در هر دو کشور دولت جدید به روی کار آمده که این موضوع شرایط مساعدتری را برای مناسبات فرهنگی- سیاسی و اقتصادی فراهم خواهد کرد و هدف اصلی ما گسترش مناسبات سیاسی، فرهنگی و اقتصادی با ایران است.
در ژانویه 2012 رییس‌جمهور جدید مکزیک انتخاب شد به همین علت شاهد تغییر رویکرد سیاسی مکزیک هستیم، این تغییر سیاست در مکزیک چه تاثیری بر مناسبات سیاسی ایران و مکزیک خواهد داشت؟
در مکزیک دموکراسی چند حزبی وجود دارد که بر اساس آن، در طول 13سال گذشته ، حزب در قدرت دو بار در دولت فدرال و چند بار در دولت ها و شهرداری فدرال تغییر کرده است. برخلاف بسیاری از کشورهای جهان، مکزیک از سال 1934 انتخابات مسالمت آمیز برگزار کرده است. از آن زمان هر شش سال یکبار بدون کودتا، شورش یا هر گونه وقفه یا اختلال در نظم قانونی رئیس جمهور تغییر کرده است. این موضوع به مکزیک جایگاه مستحکمی به عنوان کشوری با مسئولیت جهانی می دهد و، در واقع، سیاست خارجی آن را نیز تحت تاثیر قرار میدهد. ما علاقه مند به تحکیم و بهبود روابط خود با ایران هستیم.
سیاست خارجه جدید مکزیک تا چه اندازه نگاه عمیق‌تر و دقیق‌تری به تحولات خاورمیانه علی‌الخصوص ایران دارد؟
به عنوان کشوری مسئولیت جهانی ،مکزیک با نگاهی دقیقتر تحولات در مناطق مختلف جهان را بررسی می کند. خاور میانه به دلیل پویایی سیاسی و نقشی که در دستور کار بین المللی دارد، یکی از چالش برانگیزترین مناطق به شمار میرود. به نظر من تهران یک نقطه حیاتی برای درک سیاست جهانی است، نه تنها در زمینه صلح و امنیت بلکه در تحولاتی که می تواند اقتصاد جهانی را تحت تاثیر قرار دهد.
علاوه بر این، نمیتوان منکر نقش مهم ایران در این تحولات شد. در حال حاضر، در حالی که ما به تحکیم روابط با ایران می پردازیم، در تلاش برای تعامل هر چه بیشتر با کشورهای این منطقه فوق العاده نیز هستیم. به عنوان مثال، از مکزیک برای شرکت در کنفرانس ژنو 2 در مورد سوریه دعوت به عمل آمده است. ما نه تنها از توقف خشونت و پایان دادن به رنج افراد غیر نظامی دفاع کرده ایم، بلکه از جریان عظیمی از پناهندگان در لبنان، اردن و ترکیه حمایت مالی کرده ایم.
همچنین، ما در حال افتتاح سفارتخانه های جدیدی در منطقه خلیج فارس هستیم. ممکن است مکزیک بهره خاصی در این منطقه نداشته باشد ولی این بدین معنا نیست که مکزیک به این منطقه علاقه مند نباشد.
می‌توانم بپرسم این مبلغ چه مقدار است؟
مکزیک در حال حاضر 3 میلیون دلار برای کمک به پناهندگان سوری اختصاص داده است.
در این زمینه با ایران برای بحران منطقه‌ای همکاری دارید و در رابطه با بحران سوریه با مقامات ایران رایزنی کردید؟
در مذاکراتی که تا کنون با مقامات عالی رتبه در دولت ایران داشته ام، در مورد علاقه مکزیک به گسترش گفت و گو های سیاسی بین دو کشور هم در دستور کار دوجانبه و هم در دستور کار چند جانبه (توسعه، صلح و امنیت، و حقوق بشر) اشاراتی داشته ام. همیشه واکنش مثبتی به این پیشنهاد دریافت کرده ام.
من تقریبا یک ماه است که در تهران هستم (به تازگی استوارنامه خود را به رئیس جمهور ایران، جناب آقای روحانی، تقدیم کرده ام)، اما اطمینان دارم که به زودی شانس تبادل دیدگاه ها در مورد بحران سوریه با مقامات وزارت امور خارجه ایران وجود داشته باشد.
چقدر نگاه مکزیک به تحولات سوریه به ایران نزدیک است؟
هر دو کشور دیدگاه مشترکی در ارتباط با توقف خشونت و رنج افراد غیرنظامی دارند. ارائه کمک های انسان دوستانه به قربانیان نیز از دیگر زمینه های اشتراک دو کشور است.
سایر موضوعات سیاسی که دو کشور ایران و مکزیک می‌توانند با هم همکاری داشته باشند شامل چه مواردی می‌شود؟
می توانم بگویم که زمینه های زیادی وجود دارد. ایران و مکزیک هر دو از تاریخ و فرهنگ غنی برخوردارند. در زمان تصدی خود به عنوان سفیر مکزیک در ایران من نهایت تلاش خود را به منظور افزایش همکاری های فرهنگی و علمی خواهم کرد. همچنین کشورهای ما با چالش های مشترکی در مسائل حساسی مانند بهداشت (به طور خاص در زمینه هایی مانند پوشش جهانی بهداشت و بیماریهای غیر واگیردار)، جرایم سازمان یافته فراملیتی (و عمدتا قاچاق مواد مخدر) و کنترل و کاهش آلودگی رو به رو هستند. به عنوان کشورهای با درآمد متوسط، ایران و مکزیک بیشتر می تواند در چارچوب همکاری های سه جانبه با هم همکاری کنند.
در حوزه همکاری های علمی چه مواردی مد نظرتان است؟
ایران در زمینه نانوتکنولوژی و بیوتکنولوژی پیشرفت داشته و مکزیک هم در زمینه های دیگر علمی و تکنولوژی پیشرفت‌هایی داشته است. ما می‌توانیم در این زمینه ها تبادل تجربیات داشته باشیم و حتی بین دانشگاه‌های ایران و مکزیک می‌توان ارتباط برقرار کرد.
مکزیک یکی از بزرگترین صادر کنندگان قطعات خودروست و بزرگترین خودروسازان اعم از کره، ژاپن، فرانسه و امریکا در مکزیک فعالیت می‌کنند، در حال حاضر کشورهای اروپایی علی‌الخصوص فرانسوی‌ها علاقمند هستند در حوزه خودروسازی با ایران فعالیت داشته باشند، چه برنامه‌ای برای صادرات قطعات خودرو به ایران دارید؟
ممنون از این سوالی که مطرح کردید. 80 درصد صادرات مکزیک به دنیا تولیدات صنعتی و 20 درصد آن کالا است. تولیدات صنعتی ما بیش از تولیدات صنعتی کل منطقه آمریکای لاتین است. در واقع، ارزش صادرات ما بیش از ارزش صادرات کل منطقه است. این ما را به بزرگترین تولید کننده صفحه نمایش پلاسما در جهان، چهارمین صادرکننده کامپیوتر و چهارمین صادرکننده سرویس های فناوری اطلاعات در جهان تبدیل کرده است.
مکزیک همچنین چهارمین صادرکننده خودرو و اولین مقصد برای سرمایه گذاری مستقیم خارجی در تولیدات صنعت هوا و فضا به شمار می رود. بنابراین این ارقام منعکس کننده قدرت صادرات ماشین آلات مکزیک است که آماده افزایش سهم خود از قطعات خودرو در بازار جهانی است.
بله و نمونه‌ای این فعالیت کمپانی hp بود که خیلی هم مثمرثمر و مثبت بود که در داخل مکزیک شروع به فعالیت کرد و در زمینه مونتاژ توانست خیلی موفق عمل کند.
همانطور که میدانید سفارت مکزیک در تهران آکردیته کشورهای افغانستان، پاکستان، ازبکستان، تاجیکستان و قرقیزستان می باشد. در واقع در مورد حدود 300 میلیون جمعیت و 143 میلیارد دلار می‌توان صحبت کرد. مسلماً ما علاقمندیم اگر شرایط فراهم باشد با این منطقه همکاری اقتصادی داشته باشیم.
در حوزه نفت، گاز و پتروشیمی هم دو کشور ظرفیت بالایی دارند، با توجه به ملی شدن صنعت نفت در داخل مکزیک افق همکاری ما بین دو کشور را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
انرژی میتواند زمینه دیگری برای گفتگو و همکاری باشد. دولت رئیس جمهور انریکه پنیا نیتو در سال اول خود ده اصلاحات قابل توجهی را با هدف پیشرفت اقتصاد مکزیک تصویب کرد. اصلاحات انرژی یکی از مهم ترین تحولات استراتژیکی به شمار می رود که از جمله اهداف آن افزایش تولید نفت به 3 میلیون بشکه در روز تاسال 2018 و رسیدن به 3.5 میلیون بشکه تا سال 2025 است.
اصلاحات همچنین به مکزیک اجازه می دهد تولیدات گاز خود را تا سال 2018 از 5700 میلیون متر مکعب در روز به 8000 میلیون متر مکعب در روز و تا سال 2025 تا 10400 میلیون متر مکعب در روز افزایش دهد. این ارقام به معنای افزایش یک درصدی تولید ناخالص داخلی تا 2018 و افزایش دو درصدی تولید ناخالص داخلی ما تا سال 2025 می باشد. ایران نیز در حال تغییر و تحول، از جمله در مورد قراردادهای نفتی خود می باشد. من مطمئن هستم که هر دو کشور می توانند تجربیات خود را در این زمینه با هم به اشتراک بگذارند.
اصلاحات نفت و گاز در داخل مکزیک عملیاتی شده است؟
بله این اصلاحات انجام شده و در حال حاضر کنگره باید قوانین ثانویه مورد نیاز برای پیاده سازی آن را تصویب کند.
با توجه به اطلاعات من بزرگترین ذخایر شناخته شده مکزیک در عمق دریا قرار دارد و مکزیک پتانسیل و دانش برای بهره‌برداری از عمق ذخایرش را ندارد، روند اصلاحات اجازه سرمایه‌گذاری خارجی در حوزه نفت و گاز را میدهد ؟
این تغییرات جدید اجازه میدهد سرمایه‌گذاری‌های خارجی بیشتری وارد مکزیک شوند. در واقع ما به حدود 30 میلیارد دلار سرمایه نیاز داریم تا به هدف خود، یعنی دسترسی به کل این ذخایر در20-30 سال آینده دست پیدا کنیم.
در این زمینه به نظرتان پتانسیلی وجود دارد تا با نفت و گاز ایران بتوانید وارد مذاکره شوید ؟
فکر می‌کنم امکان گسترش مذاکرات در این رابطه با مقامات ایرانی وجود داشته باشد.
سفارت مکزیک رایزن بازرگانی دارد که این موضوعات را پیگیری کند یا خود شما این موضوعات راپیگیری می‌کنید؟
نه سفارت مکزیک در تهران هنوز رایزن اقتصادی ندارد. ما در حال آغاز گفت گوها از طریق شناسایی مسائل هستیم.
یکی از موضوعات دو جانبه که ایران و مکزیک می‌توانند باهم همکاری داشته باشند جلوگیری از گسترش قاچاق مواد مخدر است، در این زمینه چه برنامه‌ای دارید؟
در واقع مبارزه با قاچاق مواد مخدر موضوعی مشترک مابین ایران و مکزیک است. هر دو کشور سعی می‌کنند مکانیزم‌هایی را برای مبارزه با قاچاق مواد مخدر طراحی کنند.
در مکزیک شاهد قاچاق مواد مخدر به صورت گسترده هستیم و همچنین تولید مواد مخدر تا جایی که ماری‌جوانا بازار از مسیر مکزیک تهیه می‌شود، همچنین مقدار بسیار زیادی مواد مخدر از مکزیک ترانزیت می‌شود و مدل دیوار حائل مابین مکزیک و امریکا به طول دو هزار کیلومتر برای جلوگیری از ترانزیت اجرا شده، به نظر شما این مدل تاثیرگذار بوده است یا نه؟ در کل این دانش و روش‌ها را چطور می‌توانید به ایران انتقال دهید؟
من کاملا مطمئن نیستم که مکزیک تولید کننده بیشتر ماری جوانایی است مه در جهان مصرف می شود. کشورهای دیگر، مانند ایالات متحده، به عنوان مثال، نیز ماری جوآنا تولید کننده ماری جوانا (حتی می توانم بگویم با کیفیت بهتر) هستند.
با وجود مصرف کننده 5% از مواد مخدر جهان در شمال مرزهای مکزیک، مکزیک برای مبارزه با این معضل به چالش کشیده شده است. قاچاق مواد مخدر و مصرف آن باید از طریق همکاری و شناخت سهم هر یک از کشورها از مسئولیت های دیگری حل و فصل شود. مسلماً می توانیم تجربیاتمان را به ایران انتقال دهیم.
به طور غیرمستقیم به قاچاق اسلحه اشاره کردید که مافیای بزرگی در مکزیک در حال شکل‌گیری است چرا؟ در کلمبیا قاچاق مواد مخدر درآمد بالایی دارد، به همین علت مصرف ماری‌جوانا را آزاد اعلام کردند تا بتوانند پول را از دست مافیا خارج کنند، ممکن است ماری‌جوانا در مکزیک آزاد شود؟
متاسفانه جرائم سازمان یافته به نقطه ای رسیده اند که در همه جای جهان حضور دارند و این باعث شده که جامعه بین المللی وادار به اتخاذ یک استراتژی مشترک برای مبارزه با آن شده است. به همین دلیل است که ما کنوانسیون پالرمو را داریم. در مکزیک تلاش کرده ایم تا با هدف قرار دادن منابع مالی مافیا و تلاش برای درک بهتری از اینکه چگونه آنها کار می کند و چگونگی ارتباط آنها با دیگر فعالیت های جنایی (به عنوان مثال قاچاق انسان و قاچاق غیرقانونی اسلحه گرم)، با مافیا به مبارزه بپردازیم. در مکزیک بحثی در مورد اینکه آیا ماری جوانا قانونی شود یا نه در جریان است. در هر صورت، ما باید پیچیدگی های جرایم سازمان یافته را در نظر داشته باشیم. من فکر می کنم که ما همچنین باید توجه بیشتری به مواد مخدر مصنوعی داشته باشیم. به عقیده من، این ها چالش های روزافزون و مهم برای جامعه بین المللی است.
در گسترش مناسبات دو جانبه ایران و مکزیک نکته قابل توجه این است که سفارت مکزیک به دروازه‌ی بزرگ فرهنگی تبدیل شده برای اینکه این دروازه را به دروازه اقتصادی تبدیل کنید چه برنامه عملیاتی در شش ماه آینده دارید؟
در واقع، مکزیک یک دورازه اقتصادی است. ما12 موافقت نامه های تجاری در تجارت آزاد با44 کشور امضا کرده ایم. این اقتصاد ما را در شمار بازترین اقتصادهای جهان قرار میدهد. همانطور که گفتم، ما صادرات قدرتمندی داریم و همچنین از جامعه تجاری فعالی برخورداریم.
در ماه های آینده من به منظور بررسی شرایط بازار در منطقه با آنها کار خواهم کرد. البته ما صبر خواهیم کرد تا تحریم ها از روی ایران برداشته شوند. ولی اجازه دهید من به یک نکته اشاره کنم. مکزیک تنها تلاش نمی کند تا به عنوان بک دروازه اقتصادی تلقی شود. به دلیل سنت ما برای همکاری با اکثریت قریب به اتفاق اعضای جامعه بین المللی، ما تلاش می کنیم چیزی فراتر از یک دروازه تجاری باشیم. هدف ما این است که یک نقطه اتصال که شکاف ها را از بین میبرد باشیم.
آیا فکر می‌کنید اروپاییان تحریم‌ها را گام به گام برطرف می‌کنند تا به بازار ایران دست پیدا کنند و اجازه نفوذ به کشورهای دوستی مانند مکزیک را ندهند؟
به نظرم سیاست 5+1 خیلی مشخص است. آنها در قلمرو صلح و امنیت می باشند. و اگر در نهایت همانطور که همه منتظر هستیم به نتایج مثبتی برسد نه تنها به نفع ایران و کشورهای اروپایی است بلکه برای همه کشورها سود و منفعت خواهد داشت.
بنابراین معتقدید که اروپاییان حرکت انحصاری به نفع خودشان انجام نمی‌دهند؟
نمی دانم. ولی چیزی که بهش اعتقاد دارم این است که هر کشوری در ابتدا منفعت خودش را در نظر می‌گیرد. همین است که ما را بر سر مذاکره می برد.
ما هم امیدوراریم مکزیک به منفعت خودش دست پیدا کند.
من هم امیدوارم. هم در زمینه فرهنگی، هم سیاسی و هم اقتصادی. مکزیک در حال گسترش روابط خود با جهان است. هدف دولت مکزیک افزایش مناسبات با ایران چه به صورت دو جانبه و چه به صورت چند جانبه است.
گفتگو از: محمدرضا نظری
