به مناسبت انتخاب شهر غزنه به عنوان پایتخت فرهنگی جهان اسلام در سال 2013 همایش بین‌المللی غزنه و زبان و ادب فارسی،در باغ‌موزه دفاع مقدس برگزار شد.
“نصیر احمد نور” سفیر افغانستان در ایران طی سخنرانی در همایش بین‌المللی غزنه و زبان و ادب فارسی،گفت: غزنه عیانش غم‌انگیز است و نهانش دل‌انگیز. غزنه شِکوِه دارد که شُکوهِ گذشته‌اش قرن‌هاست زیر خرابه‌ها و ویرانه‌ها مدفون است. تمدن‌شهرهای اسلامی بسیاری در گوشه و کنار قلمرو فرهنگ و تمدن اسلامی در معرض هجوم ویرانی کسانی قرار گرفته‌اند که با فرهنگ و تمدن بیگانه بودند. غزنه استثنا نیست.
وی افزود: آن‌چه بر سر غزنه آمد، بر سر بخارا، بلخ، بغداد و… نیز آمده است. استثنا این است که شهرهای دیگر را بیگانه‌ها به آتش کشیدند، اما غزنه را خودی ویران کرد و به آتش کشید. غزنه را همسایه، هم‌کیش، هم‌فرهنگ و برادرش ویران کرد و به آتش کشید.
“نصیر احمد نور” خاطرنشان کرد: استثنای دیگر این است که شهرهای دیگری را که تمدن‌بیگانه‌ها ویران کردند، بعد از مدتی در برابر فرهنگ و تمدن این شهرها زانو زدند، دست همت برافراشتند و خرابه‌های گذشته را آباد کردند، اما غزنه بعد از ویرانی، قرن‌هاست همچنان زیر ویرانه‌ها مدفون است و کسی به دادش نرسیده است.
سفیر افغانستان همچنین یادآور شد: آن‌چه ما از غزنه می‌دانیم، مشت نمونه خروار است. در دوران غزنویان هزار مرکز علمی و دانشگاهی وجود داشت. غزنه ده‌ها سال بعد ویران شد، تصور کنید در خلال این سال‌ها تعداد این مراکز علمی به چه تعداد رسیده بود و چقدر دانشمند از آن فارغ‌التحصیل شده بودند. این همه زیر خاک شد، شاید روزی شکوه گذشته غزنه، درد دل خود را به بازماندگان امروزی بگوید.
وی افزود: فراموش نکنیم گرامی‌داشت غزنه، گرامی‌داشت بخاراست و بزرگ‌داشت غزنویان، بزرگ‌داشت سامانیان است. بی‌شک غزنویان در گسترش اسلام و زبان و ادب فارسی در هند نقش بسزایی داشتند اما این همه در دوران زمام‌داری سامانیان در بخارا سامان یافته بود. نقش غزنه پیگیری و پایداری است.
نصیر احمد نور سپس تاکید کرد: وقتی می‌گوییم غزنه در یک هفته سوخت و نابود شد، نباید فراموش کنیم که آن‌ها انسان‌های عادی نبودند، بلکه افرادی از نوع بیهقی، سنایی و بیرونی بودند. سیر تکامل بشری چقدر از این حوادث مصیب‌بار آسیب دیده است.
او در ادامه گفت: عظمت فرهنگ و تمدن اسلامی و گسترش زبان و ادب فارسی در دوره تیموریان در شبه قاره هند به اوج شکوفایی رسید تا جایی که فارسی، زبان ترجمه و تدریس و زبان تفاهم بین اقوام بود و این است سرّ ماندگاری زبان فارسی. فتوحات اسلامی در قرن اول هجری هم‌زمان در غرب و شرق مدینه آغاز می‌شود؛ در غرب به سوی شام، مصر و آفریقا و در شرق به سمت بغداد و خراسان می‌رود، اما نتیجه این فتوحات متفاوت است.
“نصیر احمد نور” خاطرنشان کرد: هم در غرب و هم در شرق، اسلام را می‌پذیرند، اما در غرب زبان‌شان می‌میرد و در شرق زبان فارسی به سرعت جایگاه شایسته‌اش را می‌یابد. این زبان با قوت ذاتی‌اش خود را نگه داشته است و زبان همه اقوام ساکن در این حوزه تمدنی بوده است.
سفیر افغانستان همچنین گفت: همه می‌دانند مشاهیر این منطقه در کجا به دنیا آمده‌اند و در کجا بزرگ شده‌اند. امروز توجه به پیام این مشاهیر مهم است. متأسفانه از میراث فرهنگی زبان و ادب فارسی در هند محافظت نشده و گو این‌که تا به حال این میراث تماما از بین رفته است. من خود چند سال پیش در کتابخانه دانشگاه لاهور دیده بودم که منابع و مواخذ متعددی وجود دارد، اما پنج سال بعد دیگر آن منابع برای استفاده موجود نبودند و من برای استفاده از آن‌ها به لندن رفتم.
وی افزود: درحالی‌که ما همیشه فریاد «مرگ بر امپریالیسم» سر می‌دادیم، من در موزه بریتانیا دیدم که همه آن منابع را برایم فراهم کردند. آن‌جا بود که به خود گفتم، ای کاش آن‌ها همه منابع ما را با خود می‌بردند؛ چرا که قدر آن را می‌دانند و از آن محافظت می‌کنند.
