به گزارش آوا دیپلماتیک، خبرگزاری ایلنا با آقای آرتاشس تومانیان، سفیر جمهوری ارمنستان در ایران گفتگویی انجام داده است که در ادامه می خوانید:
علت شروع دور جدید درگیری نظامی بین ارمنستان و جمهوری آذربایجان چیست؟
عملیات جنگی که هم اکنون در جریان است، پدیدهای نیست که به طور ناگهانی رخ داده باشد، بلکه تهاجمی است که از قبل از سوی آذربایجان طرحریزی شده بود. این گامی است برنامهریزی شده در جهت سرکوب روند مذاکرات صلح آمیز و حل و فصل این مناقشه از طریق نظامی. برخلاف تهاجمی که آذربایجان در جولای امسال (تیرماه) علیه جمهوری ارمنستان انجام داد، اینبار علیه آرتساخ (قرهباغ) دست به تهاجم زده و به طور مغرضانه مردم بیدفاع و تاسیسات زیربنایی غیر نظامی را هدف قرار داده است. قرهباغ از امنیت و وجب به وجب خاک خود دفاع کرده و ارمنستان نیز تضمین کننده امنیت آرتساخ است.
در این بین باید توجه داشته باشید که حمله اخیر آذربایجان علیه آرتساخ از دو ویژگی مهم برخوردار است:
اول اینکه آذربایجان، در سطح رئیس جمهور علیاف علناً از روند صلحآمیز سر باز زده و حل مسئله قرهباغ از طریق تهاجم گسترده را به میان کشیده است. دوم اینکه، آذربایجان در راه دستیابی به این هدف، از همکاری گسترده نظامی- سیاسی ترکیه برخوردار است. به گونهای که کارشناسان نظامی ترکیه دوش به دوش آذربایجان در حال مبارزه هستند و نیروهای آنها تسلیحات و جنگ افزارهای ساخت ترکیه از قبیل پهباد و موشکهای نظامی را به کار میبرند. بر اساس اطلاعات منابع موثق، ترکیه همزمان مشغول جمعآوری تروریستهای مسلح بیگانه و اعزام آنها به آذربایجان است و به صورت کلی در طی تمامی عملیات نظامی اخیر، ترکیه در حال ارائه حمایت و همکاری وسیع سیاسی و تبلیغاتی به آذربایجان است.
آیا احتمال دارد که پای کشورهای منطقه به این درگیریهای نظامی کشیده شود؟ در این صورت آرایش قوا به چه نحو خواهد بود؟
عملیات تهاجمی رهبران نظامی- سیاسی آذربایجان در جهت به خطر انداختن ثبات و امنیت منطقه است و تمامی مسئولیتِ عواقب این امر را به عهده دارند. در حال حاضر تنها کشوری که به طور مستقیم در این عملیات نظامی ورود پیدا کرده، کشور ترکیه است. این کشور مطلقاً در صدد پنهان نمودن جانبداری یک طرفة افراطی و موضع تهاجمی خود در قبال جمهوری ارمنستان نیست.
آیا سازمان ملل متحد به منظور فائق آمدن بر این بحران میتواند مداخله کرده و کمکی در این زمینه باشد؟
تومانیان: دبیرکل سازمان ملل در این رابطه اظهاراتی داشته است و محور اصلی بیانات ایشان پیشنهاد همکاری و مساعدت برای حل مسالمتآمیز بحران بوده است.
ایران، ترکیه و روسیه چه نقشی می توانند در حل این مناقشه داشته باشند؟
فدراسیون روسیه، متحد استراتژیک ارمنستان است و در این رابطه نقش بینهایت مهمی را ایفا میکند. مضاف بر اینکه روسیه، عضو روسای مشترک گروه مینسک سازمان امنیت و همکاری اروپا نیز هست.
در رابطه با ترکیه قبلاً اشاره کردم؛ این کشور نه میتواند و نه تلاشی برای ایفای نقش سازنده دارد. بعلاوه اینکه موضع آنها حمایت آشکار از منافع یکی از طرفین درگیری است و در عمل به این عملیات نظامی هم ورود پیدا کرده است.
اما در رابطه با ایران باید بگویم که این کشور همواره در جهت حل و فصل مسالمتآمیز مناقشه قرهباغ اقدام کرده است. این مسئله را هم متذکر میشوم که وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، جناب آقای محمد جواد ظریف، آمادگی تهران در زمینه همکاری برای از سرگیری مذاکرات را اعلام کردند و این امر از سوی ارمنستان قابل تقدیر است.
برگزاری رزمایش مشترک ترکیه و آذربایجان تا چه حد در شعله ور شدن این درگیری نقش داشته است؟
موضع تهاجمی و یک سویه ترکیه کاملاً مشهود است. موضعی که در طی درگیریهای نظامی اخیر به طور کامل «عینیت» یافت. اما در مورد رزمایش مشترک آنکارا و باکو که در آذربایجان صورت گرفت و باقی ماندن نیروها، ادوات و تجهیزات نظامی این رزمایش در آذربایجان، میتوان این امر را به عنوان اقدام تدارکاتی برای یک تهاجم نظامی به حساب آورد. در ضمن، حضور نظامی ترکیه در آذربایجان و مخصوصاً در نخجوان از نظر ما میتواند مسئلهای نگران کننده حتی برای ایران نیز باشد.
گروه مینسک سازمان امنیت و همکاری اروپا و سه کشوری که ریاست مشترک این گروه را به عهده دارند در حل این مناقشه چه نقشی می توانند داشته باشند؟
گروه مینسک سازمان امنیت و همکاری اروپا تنها ساز و کار شناخته شده بینالمللی برای حل و فصل مناقشه قرهباغ به حساب میآید.
سه کشور فدراسیون روسیه، ایالات متحده آمریکا و فرانسه به عنوان میانجی در این گروه عضویت دارند. در حال حاضر رهبران جمهوری ارمنستان به منظور مدیریت اوضاع مخاطرهآمیز موجود و بازگشت به روند عادی مذاکرات در ارتباط دایمی با کشورهایی است که ریاست مشترک این گروه را به عهده دارند.
