بنا به گفته مقامات دولت انگلیس این کشور به طور کامل و قوی متعهد به اجرای موفقیتآمیز برجام است، چراکه برجام میتواند زیربنایی برای گسترش روابط سیاسی و اقتصادی با ایران باشد در همین راستا بنا به گفته نیکلاس هاپتون سفیر سابق انگلیس در تهران از زمان بازگشایی مجدد سفارت لندن در تهران، حجم روابط اقتصادی میان دو کشور دو برابر شده است. این در حالی است که بانکها و موسسات مالی انگلیس برای ورود کامل به تجارت با ایران و پشتیبانی از داد و ستدها تمایل زیادی نشان نداده اند. به منظور بررسی روند طی شده در روابط اقتصادی دو کشور طی سالهای اخیر با مدیر دپارتمان تجارت بین الملل سفارت بریتانیا در تهران گفتگویی انجام داده ایم که در ادامه می خوانید.
گفتگوی اختصاصی آوا دیپلماتیک با “کیث ویلینگز” مدیر دپارتمان تجارت بین الملل سفارت بریتانیا – تهران
بازار ایران چه جاذبه ای برای بازرگانان و سرمایه گذاران بریتانیایی دارد؟
ایران دومین اقتصاد بزرگ خاورمیانه (پس از عربستان سعودی) است که حجم تخمینی تولید ناخالص داخلی آن در سال 2016، بیش از 400 میلیارد دلار بوده است. ایران همچنین دومین کشور پرجمعیت خاورمیانه و منطقه افغانستان و پاکستان با جمعیت تخمینی 80 میلیون نفر است.
افق مثبتی برای روابط تجاری بریتانیا و ایران وجود دارد. ایران بزرگترین بازار جدید برای ورود اقتصاد جهانی در یک دهه اخیر است که فرصت های چشمگیری را در بیشتر بخشها با ظرفیت رشد بازار خود به دست می دهد.
دولت بریتانیا چه حمایتی از بازرگانانی که قصد ایجاد روابط اقتصادی با ایران دارند را ارائه می دهد؟
دولت بریتانیا حمایت کامل خود را از توسعه روابط با ایران ارائه می دهد و در مارس 2017، سازمان کنترل صادرات اعلانی را به صادرکنندگان فرستاد که طی آن، فهرست ایران از GOV.UK حذف شده بود.
دپارتمان تجارت بین الملل که در سال 2016، در سفارت بریتانیا در تهران تاسیس شد، از تجارت و سرمایه گذاری در شماری از حوزه های دارای اولویت در تجارت و سرمایه گذاری میان بریتانیا و ایران حمایت می کند که از این قبیل، می توان به موارد زیر اشاره کرد: هواپیمایی و فرودگاه، نفت، گاز و پتروشیمی، برندهای پوشاک و خرده فروشی، سلامت و خدمات درمانی، زیرساختها و آب، معدن، کشاورزی، آموزش و خودروسازی.
ما با ارائه اطلاعات و ارتباطات، از ورود کسب و کارهای بریتانیایی به بازار ایران حمایت می کنیم. ما با بازرگانان، سازمان های دولتی و اتاق های بازرگانی ایران جهت معرفی نمایندگان شرکت های بریتانیایی همکاری می کنیم. دپارتمان ما قدردان ارتباطات کاری مناسب موجود با اتاق بازرگانی مشترک ایران و انگلیس، اتاق بازرگانی تهران، اتاق بازرگانی ایران و دیگر مراجع دولتی می باشد.
ما می توانیم قرارهای صدور ویزا برای مقامات ایرانی و مسافران تجاری به بریتانیا را تسهیل کنیم و میزبان رویدادهای پرتعداد تجاری میان دو کشور باشیم.
در سال جاری، ما از هیئت های تجاری بریتانیایی و ایرانی در بخشهایی نظیر آب، هواپیمایی، حمل و نقل، خودرو و توسعه منطقه ای حمایت کرده ایم.
پس از انعقاد برجام، چه اقداماتی جهت احیای روابط بانکی میان دو کشور صورت گرفته است؟
مقامات وزارت امور خارجه و کشورهای مشترک المنافع، دپارتمان تجارت بین الملل و خزانه داری سلطنتی سخت در تلاشند تا چالشهای پیش رو را رفع کنند؛ اتفاقی که با مشارکت بانکهای بریتانیا و شرکای بین المللی ما، از جمله ایالات متحده، به منظور بررسی نگرانی های فعلی در جریان است.
حل چالشهای بانکی یکی از اولویتهای دولت است و ما به همکاری خود با شرکای کلیدی، نظیر دپارتمان کنترل دارایی های مالی ایالات متحده، ادامه می دهیم تا اطمینان بیابیم که رفع تحریم های هسته ای مزایای ملموسی را در اختیار همه طرفین قرار خواهد داد.
از آنجا که بانکهای ایرانی با مشکل تأخیر در ایجاد روابط کارگزاری بانکی با بانکهای بزرگ بین المللی روبرو هستند، گامهایی باید رو به جلو برداشته شود و ایران نیاز دارد تا استانداردهای مربوط به انطباق و مقررات خود را بهبود بخشد.
اگرچه تسهیل تراکنش ها یا ارائه خدمات بانکی در نهایت تصمیمی تجاری است که هر بانک به اقتضای تحلیل ریسک و تمایل به اتخاذ آن، فعالیت می کند، اما با توجه به منافع کسب و کارها در ایران، حل این مشکلها یکی از اولویت های دولت بریتانیا باقی خواهد ماند.
توصیه ما به تجار بریتانیایی این است که در اولین فرصت، با بانکهای خود در بریتانیا صحبت کنند تا ببینند چه پشتیبانی و توصیه هایی را می توانند دریافت کنند.
آیا مذاکراتی بین خودروسازان بریتانیایی و شرکت های ایرانی انجام شده است؟ چه دستاورد ملموسی در این زمینه وجود دارد؟
روابط میان بریتانیا و ایران در حوزه خودروسازی به چند دهه گذشته بازمی گردد. شما هنوز هم می توانیم هیلمن آرو کلاسیک (پیکان) را در خیابان های تهران ببینید. این خودرو توسط کرایسلر بریتانیا و کارخانجات ملی ایران (ایران خودرو) بر اساس هیلمن هانتر 1966 طراحی شد.
پیکان در صنعت خودروی ایران تولید شد و امروزه، برخی گروههای خودروسازی لوتوس و جگوار لندروور در تهران فعال هستند و چند قرارداد را در حوزه قطعات یدکی منعقد کرده اند. هدف ما ایجاد مستحکم ترین روابط است.
همچنین، در نوامبر 2017، ما میزبان هیئتی از انجمن موتورسازان و بازرگانان و دیگر شرکت های بریتانیایی فعال در عرصه قطعات یدکی و ماشین آلات بودیم. این هیئت تولیدکننده قطعات یدکی در دوازدهمین نمایشگاه بین المللی قطعات خودرو تهران شرکت کرده بود و فرصت بسیار خوبی فراهم شد تا با نقش آفرینان برجسته این صنعت دیداری صورت گیرد و مذاکراتی جهت شناسایی بخشهای دارای ظرفیت و منافع برای همکاری های آینده، انجام شد.
ایران به سرمایه گذاری خارجی، دانش و فناوری پیشرفته نیاز دارد تا نوسازی و توسعه را صورت دهد. آیا ظرفیتی برای همکاری در این حوزه وجود دارد؟
پس از سالها دسترسی محدود به سرمایه خارجی، دولت ایران مشتاق جذب مستقیم سرمایه خارجی است، بویژه در بخشهایی که تقاضای عرضه تجهیزات و فناوری بالا باشد. عوامل انگیزشی نظیر معافیت مالیاتی و گمرک وارداتی که به سرمایه گذاران اعطا می شود بسیار مهم هستند.
شرکت های بین المللی بریتانیایی به دنبال حضور بلندمدت در بازار ایران هستند و دولت بریتانیا از تجارت و سرمایه گذاری میان ایران و بریتانیا حمایت می کند.
ما می توانیم فرصت های سرمایه گذاری در ایران را از طریق تارنمای تجارت بین الملل به شرکای بریتانیایی بالقوه معرفی کنیم.
آیا شرکت نفت بریتانیا (بریتیش پترولیوم) هم اینک در ایران فعالیت دارد؟ چه توافقی با مقامات ایرانی منعقد کرده است؟
بریتیش پترولیوم که یکی از هفت غول نفتی و گازی جهان است، حضوری طولانی در ایران داشته است که به اواخر قرن نوزدهم باز می گردد و در حال حاضر، در پی انتقال فناوری و سرمایه به ایران است. بی.پی با سرمایه گذاری از صنعت نفت ایران حمایت می کند تا زیرساخت های آن را مدرن و به روز نماید. مذاکراتی در جریان است و حضور بی.پی در ایران معیار تعهدات این شرکت به بهبود روابط تجاری است.
آیا همکاری میان شرکت های ایرانی و بریتانیایی به منظور انتقال فناوری اطلاعات و مخابرات در جریان است؟
بله. برخی شرکت های مخابراتی بریتانیایی فعال و به دنبال توسعه حضور خود در بازار ایران به کمک شرکای ایرانیشان هستند. از آنجا که تقاضا برای انتقال فناوری و تجهیزات وجود دارد، تعدادی دیگر از شرکت های مخابراتی و نرم افزاری خدماتی را به بازار روبهرشد ایران ارائه می دهند.
شرکت های بریتانیایی از سطح بالای فناوری اطلاعات و مخابراتی مورد استفاده جمعیت ایران، بویژه جوانان و بازرگانان، شگفت زده شده اند.
بریتانیا همواره بعنوان مرکز توزیع فرش ها و قالی های ایرانی در اروپا قلمداد می شده است. آیا ایران توانسته تا بازار خود را پس از رفع تحریم های هسته ای بازپس گیرد؟
فرشهای ایرانی هیچگاه محبوبیت خود را در بریتانیا از دست نداده اند. (مادر من یکی از مجموعه داران پرذوق است که تعدادی از فرشهای ابریشمی قم را دارد.) صادرات و واردات این محصولات زیبا توسط شرکت های خصوصی مدیریت می شود و به نظر می آید بازار آن، با رشد ثابتی مواجه است.
عملکرد اتاق بازرگانی ایران-بریتانیا در توسعه روابط اقتصادی بعنوان یک نهاد ایرانی غیردولتی در چه سطحی است؟
اتاق بازرگانی ایران و انگلیس شبکه گسترده ای از اعضا دارد و بخش تجاری سفارت بریتانیا در تهران در حال برنامه ریزی است تا با اتاق بمنظور ساماندهی هیئت های تجاری و دیدارهای رسمی همکاری نماید و در تعدادی از رویدادهای مشترک، کمیسیون ها و دیگر بخشها حضور داشته است.
اتاق بازرگانی ایران و انگلیس روابط خوبی با اتاق بازرگانی بریتانیا-ایران در لندن و نیز دیگر اتاق ها دارد و حافظ منافع اعضای خود می باشد. این نهاد همچنین منبع با ارزشی از اطلاعات و روابط است و اعضا همواره در انتظار انتشار فصلنامه آن هستند.
آیا محدودیت صدور ویزا برای بازرگانان و شهروندان ایرانی تأثیر منفی بر روابط اقتصادی نداشته است؟
دولت های بریتانیا و ایران به دنبال بهبود صدور ویزا هستند و در سال 2017، وزرای امور خارجه دو کشور توافق کردند تا تعداد ویزاها افزایش یابد. ما نیز مایل به بهبود هرچه بیشتر آن هستیم. بسیاری از بازرگانان بریتانیایی با چالش دریافت ویزای چندمنظوره برای ملاقات با مشتریانشان در ایران روبرو هستند. شایان ذکر است که وزارت امورخارجه ایران بهنگام صدور شمار زیادی از ویزاهای متقاضیان سفر تجاری به ایران، ما را یاری کرد و ما می توانیم بازدیدکنندگان تجاری و رسمی را در بریتانیا یاری کنیم. بهبود تعداد ویزاهای صادره نشانه مثبتی است و ایران و بریتانیا به مذاکره درباره نحوه همکاریهای بیشتر در آینده ادامه خواهند داد.
چه موانعی باید رفع شوند تا بازرگانان ایرانی و بریتانیایی بتوانند روابط اقتصادی دو کشور را توسعه دهند؟
اگرچه رفع تحریم های سازمان ملل و اتحادیه اروپا گام بزرگی به جلو بود، اما شماری از چالشهای تجارت با ایران هنوز پابرجا هستند. بسیاری از تحریم های اصلی ایالات متحده مانع سنگینی در برابر روابط تجاری ایجاد می کنند. تراکنش های مالی و دسترسی به فاینانس جدید یکی از چالش های موجود است، چراکه بانکهای بزرگ را در خطر گرفتاری در محدودیت های باقی مانده ایالات متحده قرار می دهند. بانکهای بریتانیایی از تحریم های بانکی ایالات متحده که ورود دوباره تهران به بازارها را پس از سالها انزوا غیرممکن می کنند، آگاه هستند.
اگرچه چالشها، بویژه در حوزه بانکی و ویزا، به وقت خود باقی است، اما چند توافق چشمگیر در جریان است و ظرفیت های فراوانی کماکان برای تجارت با ایران وجود دارد.
ما اطمینان حاصل خواهیم کرد که شرکت های بریتانیایی از قوانین حاکم بر افراد و کالاهای تحریمی و نیازمندیهای راستی آزمایی آگاه هستند و آن ها را تشویق می کنیم تا شرکای دست اولی را در ایران بیابند که ریسک مالی آنها را به حداقل برساند.
تجربه شخصی شما در توسعه روابط اقتصادی که بتوان آن را الگوی میان دو کشور قرار داد، چیست؟
دولت بریتانیا بر موضع خود نسبت به حمایت کامل از اجرای برجام تاکید و شرکت ها را تشویق و ترغیب کرده است. سفارت بریتانیا و دپارتمان تجارت بین الملل در تهران، هر دو همه تلاش خود را برای پشتیبانی از شرکت های بریتانیایی که می خواهند با ایران تجارت کنند بکار گرفته است تا روابط اقتصادی میان بریتانیا و ایران را در ابعاد چشمگیری رشد دهد.
دولت بریتانیا همکاری بخشهای دولتی و خصوصی ایران را بسیار ارج نهاده و تلاش های مشابه از طرف دولت بریتانیا بمنظور حفظ و گسترش روابط تاریخی با ایران در دست اجرا می باشد.
من از اقامت خود در ایران، ملاقات با مقامات، مدیران اقتصادی و کار آفرینان بسیار لذت می برم. حس می کنم ما موفقیت عظیمی در ایجاد روابط میان این دو کشور بزرگ کسب کرده ایم. من شرکت های بریتانیایی را به بازدید از ایران ترغیب می کنم- همه شرکت ها را. با کسانی که ایران را تجربه کرده اند صحبت کردم و تقریباً همه آنها پیشینه مثبتی دارند و مشتاق به بازگشت و بازگو کردن تجربه خود برای بقیه هستند. این خود، نشانگر آن است که ما می توانیم برای دستیابی به روابط بهتر در آینده تلاش کنیم.
گفتگو از: محمدرضا نظری