جان تیرمن از نظریه پردازان و متخصصان مطرح سیاست های خارجی آمریکا و جهان است. وی از سال 2004 تا کنون به عنوان مدیر اجرایی مرکز بین المللی ام آی تی (انستیتوی تکنولوژی ماساچوست) فعالیت می کند. آقای تیرمن کتاب ها و مقالات متعددی درباره امور بین المللی به چاپ رسانده است که در این میان می توان به کتاب اخیری که با همکاری آقای “عباس ملکی” معاون سابق وزیر خارجه ایران به نام” سوء برداشت های ایران و آمریکا: آغاز یک گفتگو” اشاره کرد.مقالات آقای تیرمن در نشریات مطرحی از جمله لس آنجلس تایمز، بوستون گلوب، واشنگتن پست، وال استریت ژورنال ، نیویورک تایمز و دیگر مجلات و نشریات آمریکایی چاپ می شود.

 “آوا دیپلماتیک” گفتگوی اختصاصی با “جان تیرمن” در رابطه با سیاست خارجی آمریکا، پرونده هسته ای ایران، موضع اسرائیل درباره توافق احتمالی ایران با آمریکا انجام گرفته داده است که در ادامه می خوانید.

تا چه انداز توافق هسته ای ایران با غرب می تواند بر روی روابط تهران با همسایگان خود اثرگذار باشد؟

دستیابی به توافق هسته ای می تواند تاثیری عمیق، همیشگی و مفید بر روابط مابین ایران و حاکمان خلیج داشته باشد. سوریه، غرب و ایران تنها پس از به نتیجه رسیدن توافق هسته ای قادر خواهند بود تا درباره جنگ داخلی سوریه گفتگو کنند. البته، یافتن یک راه حل برای مسئله جنگ داخلی نیازمند همکاری و مشارکت روسیه نیز می باشد.

تا چه اندازه مخالفت های اسرائیل بر روند حل شدن مسالمت آمیز پرونده هسته ایی ایران اثرگذار بوده است؟

اسرائیل حوزه اثر بسیار عمیقی بر کنگره آمریکا دارد و حتی قادر است مانع یک توافق شود. پرسشی که مطرح می شود این است که آقای اوباما تا چه حد می تواند با اقدامات اجرایی جلوی این مخالفت های کنگره را بگیرد. بدون شک اسرائیل و لابی یهودیان تلاش خواهند کرد که مانع هرگونه قرارداد و توافق هسته ای با ایران باشند. آن ها به خصوص بعد از خشونتی که در غزه اتفاق افتاده است مطمئنا متخاصمانه تر عمل خواهند کرد.

دلیل نگرانی اصلی اسراییل از توافق نهایی 5+1 با ایران چیست؟

من بارها گفته ام که توافق هسته ای می تواند از لحاظ امنیتی به نفع اسرائیل باشد. چرا که این امر می تواند امنیت را در منطقه افزایش دهد. بنابراین من فکر می کنم تلاش های اسرائیل برای بر هم زدن یک توافق هسته ای در زمینه سیاسی قابل پیش بینی است (برای مثال سیاست دشمن طلبانه ناتانیاهو). ادعای تهدید آمیز بودن ایران به عنوان کشوری که دارای انرژی هسته ای است در واقع راه حل اسرائیل برای ایجاد انحراف فکری جهانی از موضوع اشغال فلسطین بود.

چرا برخی از کشورهای حوزه خلیج فارس از امکان توافق هسته ایی میان ایران و غرب و بخصوص از کاهش تنش بین ایران و آمریکا بیمناک هستند؟

کشورهای حوزه خلیج فارس از وجود دشمنی میان ایران و آمریکا بسیار منتفع بوده اند. اگر تهران و واشنگتن ورای موضوع هسته ای قادر به عادی سازی روابط باشند، کشورهای حوزه خلیج فارس ممکن است احساس کنند که دیگر نمی توانند از موضع خود به عنوان متحدان آمریکا در منطقه بهره ببرند.

آیا پیشرفت ایران و امریکا در مذاکرات هسته ای می تواند نشانگر این نکته باشد که چالش میان دو کشور امری “همیشگی” و “غیر قابل حل” نیست؟

یک توافق هسته ای می تواند روابط ایران و آمریکا را به کلی تغییر داده و نشان دهد که دو کشور چگونه قادرند با هماهنگی کامل در رابطه با مسائل امنیتی بسیار حیاتی و مهم عمل کنند. بعد از آن، هر چیزی ممکن است.

تا چه اندازه امکان همکاری مشترک بین ایران و آمریکا بر سر موضوع حضور و قدرت گرفتن داعش در عراق وجود دارد؟

دولت اسلامی عراقو سوریه (داعش)یک چالش مهم امنیتی به شمار می رود و نیازمند برنامه ریزی مجدد در سیاست خارجی و نظامی آمریکا در منطقه است. که این مسئله به معنی بازنگری حمایت از شورشیان سوری و در نظر گرفتن همکاری با ایران است.

رویکرد آمریکا را در جنگ عراق چگونه تحلیل می کنید؟

من از ابتدا تا شروع جنگ در سال 2003 منتقد شدید سیاست دولت آمریکا در عراق بوده ام. گزینه های آمریکا برای شکست داعش در عراق بسیار کاهش پیدا کرده است. این چالش را می توان به عنوان کشمکشی طولانی علیه این گونه از افراطی گری نگاه کرد. ترکیه و غرب تنها قادرند با فرستادن تجهیزات نظامی کمک کنند اما هرگز نمی توانند به طور مستقیم دخالت نظامی داشته باشند. ما همچنین معتقدیم که باید رویکرد ما نسبت به چالش سوریه بازنگری شود. در حال حاضر ایستادگی در برابر داعش از شکست دادن اسد پر اهمیت تر است.

آیا آمریکا به همه اهداف خود در عراق دست پیدا کرده است؟

اهداف آمریکا در عراق از ابتدا بر پایه اکاذیب و بهانه های مختلف بنا شده است. بنابراین پاسخ دادن به چنین سوالی نمی تواند با انسجام صورت گیرد. تنها چیزی که می توان گفت این است که امید به شکل گیری عراق با ثبات و قابل کنترل در خطر جدی است.

دیدگاه شما درباره سیاست تنش زدایی آقای روحانی چیست؟

بسیاری از ما در آمریکا رویکردهای آقای روحانی را در بازگرداندن ثبات به منطقه موثر می دانیم. که این رویکردها به طور مستقیم می تواند به نفع ایران باشد.

تا چه اندازه به رویکرد آقای روحانی در بازسازی روابط سیاسی بین ایران و آمریکا خوش بین هستید؟

این رویکرد تا حد زیادی وابسته به نتیجه مذاکرات هسته ای است. هردو طرف می بایست درباره تعداد سانتریفیوژها انعطاف بیشتری به خرج دهند. من معتقدم که یک توافق هسته ای می تواند تاثیری مثبت و روشن، هر چند تدریجی و با روندی آهسته بر روابط دو جانبه داشته باشد. به علاوه فکر می کنم اگر جمهوری اسلامی ایران رویکردی دوستانه تر نسبت به دیدارهای دانشمندان و محققان آمریکایی با ایرانیان داشته باشد، این عمل کوچک اما بسیار پر اهمیت می تواند در تسریع آشتی موثر باشد. برای مثال من موفق به دریافت ویزا برای سفر به ایران نشده ام. امیدوارم مقامات ایران متوجه شوند که ما دوستانشان هستیم.

حضرتعالی در کتاب اخیر خودتان به این موضوع اشاره کرده اید که ایران و آمریکا از یکدیگر تصورات نادرستی دارند. مصداق این تصورات از دیدگاه شما چیست؟

این سوء برداشت ها در موضوعات عمیقی ریشه دارد و تقریبا بر تمامی ارتباطات دو کشور تاثیر مستقیم می گذارند. ایالات متحده ایران را غیرمنطقی و فریب دهنده می خواند. که این دیدگاه ریشه قدیمی در نگاه آمریکا به شرق دارد. ایران، از یک سو، معتقد است که ایالات متحده قصد تسلط بر ایران را داشته و می خواهد انقلاب ایران را سرنگون سازد. هنگامیکه دو کشور با چنین دیدگاهی به یکدیگر می نگرند، داشتن روابط عادی یک چالش است.

تا چه اندازه افزایش تنش میان آمریکا و روسیه می تواند دوران جنگ سرد بین دو کشور را احیا کند؟

به نظر می رسد که روسیه و ایالات متحده در حال کار کردن بر روی مسئله شرق اوکراین هستند و به این نتیجه رسیده اند که در صورت عدم همکاری و تعامل سازنده و جلوگیری از خشونت ها اوضاع ممکن است از کنترل خارج شود. هرچند این نیز وضعیتی بی ثبات است. موسکو و واشنگتن قادر به کنترل همه مسائل نیستند.

این روند چه تاثیری بر روی پرونده هسته ایی ایران خواهد داشت؟

تا کنون مشکلاتی که با روسیه وجود داشته است نتوانسته صدمه ای به مذاکرات هسته ای با ایران وارد کند و ما امیدوار هستیم این روند به همن ترتیب ادامه داشته باشد.

رویکرد آمریکا در موضوع حملات اسرائیل به غزه چگونه تحلیل می کنید؟

اسرائیل با این رویکرد دقیقا در حال افزایش تنفر افراطی مسلمانان نسبت به غرب و آمریکا است. این اعمال بسیار مخرب است. البته این تنش ها می تواند نقطه تغییری نیز در روابط آمریکا-اسرائیل باشد.

گفتگو از: محمدرضا نظری

  • facebook
  • googleplus
  • twitter
  • linkedin
  • linkedin
  • linkedin