سفیر پاکستان در ایران طی گفتگویی که با آوا دیپلماتیک انجام داده است ضمن بررسی روابط اقتصادی دو جانبه ایران و پاکستان، بر اراده این کشور جهت توسعه روابط پایدار و همه جانبه با ایران تاکید می ورزد و در همین راستا معتقد است که مقامات این کشور می توانند مابین ایران و سایر کشورهای عرب خاورمیانه یک تعادل مناسب به وجود بیاورند.

مصاحبه اختصاصی آوا دیپلماتیک با جناب آقای آصف علی خان دورانی

سفیر جمهوری اسلامی پاکستان در ایران

روابط میان ایران و پاکستان در چهار سال اول ریاست جمهوری آقای روحانی با چه فراز و نشیب هایی مواجه بوده است؟

ما برای مقایسه روابط میان روئسای جمهور اینجا نیستیم. پاکستان و ایران فارغ از دولتی که قدرت را در دست دارد، با یکدیگر دوست و برادر بوده اند و بطور قطع، اتفاقات بسیاری در چهار سال گذشته ریاست جمهوری آقای روحانی رخ داده است. (اما) مهمترین اتفاق می تواند رفع تحریمهای سازمان ملل و امضای برجام باشد. امضای برجام برای ما جای خوشحالی دارد؛ ایران بار دیگر به جامعه بین الملل پیوسته، بویژه روابط اقتصادی آن که جانی دوباره به خود گرفته است.

این اتفاق همچنین از زمان رفع تحریمها، مبادلات دوجانبه میان پاکستان و ایران را در طول یک سال گذشته تقویت کرده است. از آن زمان تا کنون، تجارت میان پاکستان و ایران 28% افزایش داشته و حجم آن از مرز 1 میلیارد دلار گذر کرده است و در حال حاضر، براساس آمار و ارقامی که مقامات گمرک ایران صادر کرده اند، 1.1 میلیارد دلار برآورد می شود. اما هدف ما آن است که تا سال 2021، این میزان را به 5 میلیارد دلار برسانیم. این افقی است که سران دو کشور، رئیس جمهور روحانی و نخست وزیر سابق (وقت) آقای نواز شریف ترسیم کرده اند.

کدام کشور سهم مطلوبی از تجارت را بخود اختصاص داده است؟

تراز تجارت همیشه به سود ایران بوده است. حداقل بر اساس آمار 20 سال گذشته، می توان گفت تراز تجاری به سوی ایران سنگینی کرده است.

براساس کدام پارامترها و برنامه ها قرار است حجم 1 میلیارد دلاری تجارت میان دو کشور به 5 میلیارد دلار افزایش یابد؟

عرضه و تقاضا دو نیروی بازار هستند که تجارت را به پیش می برند. مجاری بسیاری میان دو کشور وجود دارد و ما امیدواریم بزودی، دو کشور به توافق تجارت آزاد ورود کنند. وقتی توافق تجارت آزاد محقق شود، فرصتهای بسیاری را بدست خواهد داد که در حال حاضر در اختیار بازرگانان دو کشور قرار ندارند.

چه اقداماتی برای رفع مشکلات بانکی از سوی دو کشور انجام شده است؟

هر دو کشور توافق بانکداری و پرداخت را در ماه آوریل سال جاری امضا کردند. بانک مرکزی ایران و بانک دولتی پاکستان این قرارداد را در تهران به امضا رساندند. براساس این توافق جامع، بانکهای تجاری مجاز هستند به تجارت معمول خود بپردازند و بدین ترتیب، بر این مشکل فائق آمدیم و بزودی، تراکنشهای میان بانکهای دو کشور به حالت عادی باز خواهد گشت.

آیا مقصودتان آن است که نظام بانکی دو کشور به یکدیگر متصل خواهد شد؟

همینطور است. این دستاورد بزرگی است که در ماه آوریل امسال حاصل شد.

آیا برنامه مشخصی برای افزایش فعالیت بازارهای مرزی میان دو کشور وجود دارد؟

بله. کار ما در این زمینه در حال پیشرفت است. ما فعالانه در پی گشایش دو نقطه مرزی پیشین-مند و گابد-ریمدان هستیم. بنابراین، امیدواریم که بزودی این نقاط مرزی گشوده شوند. بازار مرزی نیز بخشی از آن است و ما مشغول کار برروی گشایش بازارهای مرزی هستیم. یکی پیشین-مند (پیشین در ایران و مند در پاکستان) است و همینطور، گابد-ریمدان (گابد در پاکستان و ریمدان در ایران). گابد-ریمدان به چابهار و گوادر نزدیکتر است. من به سرتاسر مرز سفر کرده­ام و شخصاً گذرگاههای مرزی را دیده ام و از گشایش بازارهای مرزی بسیار حمایت می کنم.

در بخشی از سخنانتان، شما بر موضع صریح پاکستان مبنی بر عدم تفاوت میان عجم و عرب تاکید داشتید، درحالی که مشکل فعلی در منطقه به گرایشات مذهبی یا زبانی مربوط نمی شود. به عبارت دقیقتر، ماجرا به درآمد ارزی هنگفتی است که از محل اشتغال تعداد بسیاری از پاکستانیان در کشورهای حوزه خلیج و همسایگان منطقه ای حاصل می شود. آیا شما انکار می کنید که پاکستان روابط اقتصادی خود را با کشورهای عرب منطقه حیاتی می داند؟

(صحبت من) خطاب به ایرانیان نبود. من گفتم عرب و عجم (غیرعرب). خود من نیز عجم هستم.

اما کلمه عجم (غیرعرب) در زبان فارسی معنای خوبی ندارد.

به همین دلیل آن را عمداً استفاده کردم تا بار دیگر بگویم ما نمی خواهیم در تقابل عرب و غیرعرب درگیر شویم. من درباره کشورهای مسلمان و وحدت میان آنان صحبت می کنم. در نتیجه، پاسخ من این خواهد بود که ما سیاست بسیار شفافی داریم؛ ما به وحدت میان امت اسلامی باور داریم.

تعداد زیادی از پاکستانیان در خلیج فارس کار می کنند و در آمد ارزی بسیاری را بدست می آورند. این یعنی پاکستان نمی تواند نسبت به شرایط منطقه بی طرف باشد.

به نظر من، ما ظرفیت و توانایی حفظ تعادل در روابطمان را داریم.

35% از درآمد ارزی پاکستان توسط کسانی حاصل می شود که خارج از کشور کار می کنند. اگر بی طرفی که از آن سخن گفتید را به عمل تبدیل کنید، چه اتفاقی برای درآمد ارزی پاکستان می افتد؟

نیازی نیست شما نگران آن باشید. این مسئله را به ما بسپارید. ما به حفظ این بی طرفی ادامه خواهیم داد. به همین دلیل است که گفتم ما توانایی و ظرفیت حفظ تعادل را داریم که از سوی دوستان عرب ما و ایران مورد احترام است.

سفیر سابق پاکستان در ایران، جاوید حسین در مقاله ای در روزنامه ناسیونال، ایران و عربستان را به تعادل در رابطه فیمابین فراخوانده است. منظور از این تعادل چیست؟

من نیز درباره همین تعادل صحبت می کردم. تعادل برای ما به معنای عدم اعمال تبعیض است. ما هردو را برادران محترم خویش بشمار می آوریم.

دو ماه قبل، دولت پاکستان رسماً به ژنرال راحیل شریف اجازه داد تا به ائتلاف نظامی به رهبری عربستان سعودی ملحق شود. آیا این اقدام حامل پیامی بخصوص برای کشورهای خاورمیانه است؟

خیر، به هیچ وجه. این بدان معنا است که وی ائتلاف را فرماندهی می کند و تعبیر ما از این ائتلاف، مبارزه با افراطی گری و تروریسم است.

وزیر امور خارجه قطر امیدوار بود تا پاکستان به سیاست های کشورش نزدیکتر شود. آیا این مسئله صحت دارد؟

من نظری درباره آنچه وزیر امور خارجه قطر گفته است ندارم. حیطه کاری من ایران است.

سالها است که میان ایران و پاکستان چالش مرزی وجود دارد. آیا راه حل عملیاتی میان دو کشور برای حل این مشکل وجود ندارد؟ در بحث افغانستان، شاهد بودیم که پاکستان حصارهایی را برپا کرد و پیگیر این برنامه است. آیا برنامه مشخص امنیتی جهت رفع این مشکل وجود دارد؟

فکر نمی کنم وضعیت در مرزهای ما با ایران جدی باشد. هرچند که برخی مشکلات وجود دارد که ممکن است در هرجای جهان رخ دهند. ما مرزی به امتداد 912 کیلومتر با ایران داریم که بخشی از آن با افغانستان نیز مشترک است. مشکل آن است که افغانستان بزرگترین صادرکننده مواد مخدر در جهان است. این مواد جنگ اقتصادی به راه انداخته و جرایم سازمان­یافته در این مثلث در جریان است که چالشی برای ما و شما بحساب می آید.

پس شما مواد مخدر را عامل اصلی چالشهای مرزی میان ایران و پاکستان می دانید؟

این یکی از چند عامل مهم است که افراطی گری، تروریسم و دیگر جرایم سازمان یافته را تغذیه می کند. این جریان برای کسانی که در تجارت آن دخیل هستند پول ساز است. اقداماتی از سوی ما جهت به حاشیه راندن این جرایم صورت گرفته است. من اطمینان دارم ایران نیز اقداماتی را در دست اجرا دارد. ما به نوبه خود و به میزان بیشتری این مسایل را کنترل کرده ایم. حتی در گذشته، هرگاه چنین اتفاقاتی رخ می داد، ما افراد خاطی و مجرمان را به سزای اعمالشان رساندیم. حتی یک مورد را پیدا نمی کند که ما کاری انجام نداده و مجرمان را مجازات نکرده باشیم.

اما حادثه میرجاوه هنوز حل نشده است.

همه چیز در دست ما نیست. تحقیقات هنوز ادامه دارد.

شما تلویحاً می گویید مقامات ایرانی در این مورد کم کاری کرده اند.

من این را نگفتم. منظور من این است که (حل آن) زمان می برد. لحن سوال شما القا می کند که ما مجرم هستیم. اما اینگونه نیست. من پیشتر به شما گفتم که اگر افراد از جانب ما (مرتکب خطا شده باشند)، ما آنان را مجازات کرده ایم.

یکی از موضوعات مورد بحث، گردشگری سلامت میان دو کشور است. ایران ظرفیتهای خوبی در این حوزه دارد. آیا برنامه اقدام عملی میان دو کشور در این زمینه تدوین نشده است؟

پاکستان نظام سلامت و تخصص مبسوط و گسترده ای دارد. در حال حاضر، ما یکی از کشورهای پیشرو در درمان سرطان و دیگر بیماری ها هستیم. اما همیشه در این گونه مبادلات، بویژه در مناطق مرزی، جای پیشرفت وجود دارد. این امر به نوع تخصص مورد نظر بستگی دارد. اما باید اذعان کنم که من با تخصصی که ایران در حوزه گردشگری دارد آشنا نیستم و فکر می کنم باید تخصص پاکستان در این بخش معرفی و عرضه شود. و اما بگذارید مثالی برایتان بزنم. در کنار آلمان، ما تولیدکننده پیشرو در تولید ابزارآلات جراحی هستیم و علاقمندیم تا تجهیزات جراحی پاکستان برای استفاده در بیمارستانهای ایران وارد شود. هم اینک، شما همین تجهیزات را بین 5 تا 10 برابر گران تر تهیه می کنید. ما همچنین تولیدکننده اصلی لوازم ورزشی هستیم. پس می بینید که جای همکاری بسیار و درباره گردشگری نیز صادق است.

آیا شما برنامه عملی برای تسهیل رفت و آمد شهروندان و صدور ویزا دارید؟

ما از نظام صدور ویزای آزاد برای کشورهای دوست خود برخورداریم.

آیا سفارت پاکستان در تهران برنامه مشخصی برای شناساندن ظرفیتهای علمی، فرهنگی و گردشگری این کشور به دیگران دارد؟

نرخ باسوادی در ایران 90% است. من فکر می کنم ایرانیان مردمی باهوش هستند و سفر به خارج از کشور را دوست دارند. من مطمئنم آنان نیز ما را می شناسند و از موقعیت پاکستان باخبر هستند. ایرانیان هرگاه بخواهند از پاکستان دیدن کنند، ما از آنان استقبال می کنیم. ما می دانیم حداقل یک میلیون پاکستانی هرساله، خصوصاً برای بازدید از اماکن زیارتی، به ایران می آیند. بنابراین، دوستان ایرانی ما بهنگام سفر به پاکستان مورد استقبال ما هستند و درهای کشور را به روی آنان گشوده ایم. شما هم همینطور.

در ماه نوامبر، قرار است نمایشگاهی در کراچی برگزار شود. ما همه اعضای اتاقهای بازرگانی و صنعت ایران را برای شرکت در آن دعوت کرده ایم. سال گذشته نیز شرکتهای ایرانی در این نمایشگاه شرکت داشتند. این رویداد بطور منظم برگزار می شود و اتاقها و شرکتهای ایرانی با آن آشنایی دارند. ما حضور شما را نیز ارج می نهیم.

روابط پارلمانی میان ایران و پاکستان در چه وضعیتی هستند؟

پارلمان های دو کشور همکاری بسیار خوبی با هم دارند. رئیس مجلس ملی ما در ماه آوریل اینجا بود. همچنین رئیس مجلس سنا نیز از 4 تا 8 اوت از ایران دیدن کرد و در مراسم تحلیف رئیس جمهور روحانی نیز شرکت داشت.

آیا وقوع جنگی در خاورمیانه را محتمل می دانید؟

این منطقه هم اکنون شرایط سختی را از سر می گذراند. تنش میان کشورها از عملکرد کنش­گران غیردولتی ناشی می شود و متأسفانه، کشورهای مسلمان قربانی آن هستند. بنابراین، بزرگترین چالش آن است که کنش­گران غیردولتی نظیر داعش/دولت اسلامی، القاعده و … سرمنشأ نزاع و تنش میان کشورها هستند. از این رو، بسیار مهم است که همه کشورهای مسلمان، بویژه آن دسته که در منطقه قرار دارند، تلاشی آگاهانه را بکار گیرند تا دستمایه توطئه کنش­گران غیردولتی نشوند. بعنوان یک دیپلمات، من نباید راجع به جنگ صحبت کنم، چراکه کار ما جلوگیری از شیوع بحران است. بویژه زمانی که می دانیم کنش­گران غیردولتی در ایجاد منازعات فعال هستند، ضروری است که همسو با آنان حرکت نکنیم. به نظر من، مشکل از کشورها نیست، بلکه از کنش­گران غیردولتی سرچشمه می گیرد.

هنگامی که صحبت از مبارزه با تروریسم و همکاری های مربوط به آن می شود، باید اخباری درباره همکاری میان ایران و پاکستان نیز منتشر شود.

خبرها در دسترس است. دو کشور اغلب پیامهای شفافی را درباره مبارزه خود با افراطی گری و تروریسم منتشر می کنند.

مسایل بسیاری وجود دارد که می خواستم از جنابعالی بپرسم، بخصوص درباره امکان کاهش یا توقف کمکهای ایالات متحده به پاکستان. اما احساس می کنم شما بیشتر راغب هستید تا به روابط میان ایران و پاکستان بپردازید و به همین دلیل آن سوالات را نپرسیدم.

از شما تشکر می کنم، زیرا من سفیری در تهران هستم و همکار من در واشینگتن گزینه بهتری برای اظهار نظر درباره تصمیمات آینده ایالات متحده است. اما هنگامی که صحبت ما درباره پاکستان باشد، برخی اصول اولیه وجود دارد. ما کشوری مستقل هستیم و روابط خود را برمبنای برابری حفظ می کنیم. ما براساس منابع کشورمان، مردم و صلح تصمیمات خود را می گیریم؛ صلحی که در داخل پاکستان و منطقه جاری باشد. اینها مولفه های اصلی سیاست ما هستند.

پاکستان در گذشته نیز تحت تحریمهای ایالات متحده بوده است. اما وقتی بحث استقلال ما در میان باشد، به هیچ وجه کوتاه نمی آییم. ممکن است مشکلاتی داشته باشیم که البته، همانطور که در مصاحبه های قبلی نیز گفتم، ساخته ما نیستند؛ ما هیچوقت از اتحاد جماهیر شوروی نخواستیم به افغانستان بیاید؛ هیچگاه از پناهجویان افغان نخواستیم به پاکستان پناه بیاورند. ما اینها را بوجود نیاوردیم؛ این مسایل از کنترل ما خارج هستند. ما تولیدکننده مواد مخدر نیستیم. در واقع، ما تحت تاثیر این تحولات قرار داریم. اما در عین حال، وقتی می بینیم آتشی در حیاط همسایه­مان زبانه می کشد، سعی در خاموش کردن آن داریم. تلاش ما همواره کاهش تنش ها در منطقه بوده است؛ خواه آن تنشها از کشورهای منطقه سرچشمه بگیرد و یا از کنش­گران خارجی. ما باور داریم که تنشها یا مشکلات باید براساس شرایط محلی و منطقه ای حل شوند. مداخلات بخصوصی نیز وجود دارد، اما ما به آنها نیز پاسخ مقتضی می دهیم.

اکنون که پایان مصاحبه است، خوشحال می شویم نقطه نظرات پایانی شما را درباره روابط میان ایران و پاکستان بشنویم.

ایران و پاکستان دو کشور برادر هستند که در همه مقاطع و سختترین زمانها کنار یکدیگر ایستاده اند و من دلیلی نمی­بینم که این برادری گسترش نیابد. جای بسی آسودگی و خوشحالی است که به مرور زمان این برادری رشد کرده است. تلاش من کمک به ارتقا و ایجاد تجارت بیشتر میان دو کشور، مبادلات بیشتر در سطوح عالی و تعاملات میان افراد است. ما سعی می کنیم صلح را در منطقه خود نگه داریم و من برای برادران و خواهران ایرانی خود بهترین آرزوها را دارم. همگی موفق باشید.

گفتگو از: محمدرضا نظری

  • facebook
  • googleplus
  • twitter
  • linkedin
  • linkedin
  • linkedin